ΣτΕ για Μετρό Θεσσαλονίκης: Με οριακή απόφαση το «πράσινο φως» για την απόσπαση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου

Το Συμβούλιο της Επικρατείας με οριακή πλειοψηφία (13-12) αποφάσισε την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων από τον χώρο, ανοίγοντας τον δρόμο για την υλοποίηση του έργου στην τελική του μορφή. Η απόφαση δημοσιεύτηκε και επισήμως και επικυρώνει την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου.

Το σκεπτικό

Στην περίληψη του σκεπτικού, το ΣτΕ κάνει γνωστό ότι στην υπόθεση (προεδρεύουσα η πρόεδρος του ΣτΕ Ε. Σαρπ, εισηγητής Δ. Βασιλειάδης) με «τις 991, 992, 993/2021 αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκαν τρεις αιτήσεις ακυρώσεως κατά της από 4/3/2020 απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, με την οποία, κατόπιν γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και υπό τους αναφερόμενους στην εν λόγω απόφαση όρους, εγκρίθηκε η υποβληθείσα από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ (Α.Μ.) μελέτη κατασκευής του Σταθμού Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης, με την προσωρινή απόσπαση των αποκαλυφθεισών στον χώρο του σταθμού αρχαιοτήτων, πριν από την έναρξη των εργασιών κατασκευής του σταθμού και την, μετά το πέρας των εργασιών, επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων κατά ποσοστό 92%, συνεπώς τη διατήρησή τους στο περιβάλλον όπου βρέθηκαν, με την αιτιολογία ότι με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται ο μέγιστος δυνατός συνδυασμός της προστασίας και ανάδειξης των αρχαιοτήτων με την ανάγκη έγκαιρης και ασφαλούς ολοκλήρωσης του προαναφερόμενου έργου υποδομής, χωρίς διακινδύνευση της ασφάλειας εργαζομένων και αρχαιοτήτων, καθώς και της επιβάρυνσης των εθνικών πόρων».

Η μειοψηφία

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η γνώμη της μειοψηφίας «δώδεκα μελών του Δικαστηρίου, προς την οποία συντάχθηκε και μια Πάρεδρος».

Εκτός όλων των άλλων παρατηρούν ότι «όταν η εκτέλεση έργου επί ή πλησίον αρχαίων μνημείων έχει δυσμενείς συνέπειες σε αυτά, ο Υπουργός Πολιτισμού δύναται είτε να απαγορεύσει το έργο ή τη δραστηριότητα, είτε, εφ’ όσον οι δυσμενείς επιπτώσεις μπορούν να εξουδετερωθούν με την επιβολή συγκεκριμένων όρων, να εγκρίνει το έργο, επιβάλλοντας, πάντοτε με γνώμονα την αποτελεσματικότερη προστασία των μνημείων, τους κατάλληλους όρους και περιορισμούς για την εξουδετέρωση των επιβλαβών συνεπειών, χωρίς να δεσμεύεται από γενικές ή από ειδικές διατάξεις που ισχύουν για την περιοχή».

Τονίζουν ότι σε περίπτωση που κρίνεται απόσπαση και επανατοποθέτηση αρχαιοτήτων «η γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου πρέπει να διαλαμβάνει ειδική και εμπεριστατωμένη κρίση όχι μόνο περί του κατ’ αρχήν εφικτού της όλης διαδικασίας, αλλά και περί της εγκυρότητας και αξιοπιστίας της σχετικής μεθόδου, των εξ αυτής κινδύνων για τα αρχαία και των επιπτώσεών της στα κρίσιμα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών, όπως η ακεραιότητα, η μοναδικότητα και η αυθεντικότητά τους».

Αντιδράσεις

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, ανέφερε ότι έτσι «κλείνει ένα κεφάλαιο που άνοιξε το 2013 και οδήγησε στην αδικαιολόγητη καθυστέρηση ολοκλήρωσης αυτού του τόσο σημαντικού συγκοινωνιακού έργου για την πόλη» και πρόσθεσε ότι ανοίγει ο δρόμος για την ολοκλήρωση αυτού του κομβικού σταθμού, αλλά και του έργου συνολικά. «Η απόφαση αυτή, λοιπόν, πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους», τόνισε.

Ο κ. Ζέρβας επισήμανε ότι η ευθύνη για την ταχεία πρόοδο των εργασιών βαραίνει την ανάδοχο εταιρεία και την Αττικό Μετρό και τα ισχύοντα χρονοδιαγράμματα πρέπει να τηρηθούν και ότι το 2023 το μετρό πρέπει να λειτουργεί. Πρόσθεσε, ότι ο δήμος Θεσσαλονίκης θα ελέγχει την πορεία των έργων, θα εποπτεύει τη διαδικασία της απόσπασης, της φύλαξης και της επανατοποθέτησης σε ποσοστό 92% των αρχαιοτήτων, αλλά και την πορεία των εργασιών.

Μιλώντας στην «Εφ.Συν.» η πρόεδρος του ΣΕΑ Δέσποινα Κουτσούμπα, τόνισε ότι «το θέμα δεν έχει τελειώσει με την οριακή αυτή απόφαση, πολύ απλά γιατί δεν υπάρχει περίπτωση να τελειώσει το Μετρό το 2023. Εμείς ήδη έχουμε αναγγείλει ότι θα προχωρήσουμε σε απεργιακές κινητοποιήσεις και επιπλέον θα προσφύγουμε κατά της διυπουργικής απόφασης για την απόσπαση των αρχαιοτήτων, διότι γνωρίζουμε ότι δεν είναι στις πραγματικές προθέσεις της Αττικό Μετρό η επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων σε ποσοστό 92%».