Τι είναι ο ISIS-Κ που αιματοκύλησε τη Μόσχα: Τα αιτήματα και οι απειλές επιθέσεων κατά της Δύσης

Σε συναγερμό βρίσκονται πολλά κράτη της Δύσης μετά την ανάληψη ευθύνης για την τρομοκρατική επίθεση στη Ρωσία την Παρασκευή, τη φονικότερη που έχει καταγραφεί εδώ και δεκαετίες στη χώρα, από την τζιχαντιστική οργάνωση ISIS-K.

Οι ρωσικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη τεσσάρων ανδρών από την πρώην σοβιετική δημοκρατία του Τατζικιστάν κατηγορώντας τους ότι βρίσκονται πίσω από την επίθεση, η οποία άφησε πίσω της τουλάχιστον 137 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες. Οι ύποπτοι που αντιμετωπίζουν πιθανή ποινή ισόβιας κάθειρξης, προφυλακίστηκαν έως τις 22 Μαΐου, αφού εμφανίστηκαν ενώπιον δικαστηρίου στη Μόσχα την Κυριακή.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται το CNN, η επίθεση αποδίδεται στο Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν, ή όπως είναι ευρέως γνωστό ISIS-K. Πρόκειται για ένα παρακλάδι του ISIS που δρα στην κεντρική Ασία, το οποίο έχει γίνει μια από τις πιο επικίνδυνες και δραστήριες τρομοκρατικές οργανώσεις της περιοχής.

Ποιοι είναι οι ISIS-K;

Το ISIS-K ιδρύθηκε το 2015 και δραστηριοποιείται στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Ιράν. Είναι ένα παρακλάδι του ISIS, της τρομοκρατικής ομάδας που έδρευε στη Συρία και το Ιράκ που, στο αποκορύφωμά της, ήλεγχε μια τεράστια έκταση εδάφους.

Πέντε χρόνια από την πτώση του αυτοαποκαλούμενου χαλιφάτου του ISIS σε όλο το Ιράκ και τη Συρία, η ομάδα έχει μετατραπεί σε ένα τρομοκρατικό δίκτυο με εξαπλωμένους πυρήνες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής, της Κεντρικής Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Η σύνδεση μεταξύ του ISIS-K και της προφανώς μητρικής του ομάδας δεν είναι απολύτως σαφής. Συνήθως τα παρακλάδια μοιράζονται μια κοινή ιδεολογία και τακτική, αλλά το βάθος της σχέσης τους δεν έχει ποτέ πλήρως εδραιωθεί. 

Μέσα σε τρία χρόνια, το ISIS-K κατάφερε να αναδειχθεί στην τέταρτη πιο θανατηφόρα τρομοκρατική ομάδα στον κόσμο, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Ειρήνης των ΗΠΑ, που παρακολουθεί την παγκόσμια τρομοκρατία.

Η κατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν τον Αύγουστο του 2021 και η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα, έριξαν στο παγκόσμιο προσκήνιο το ISIS-K – ειδικά μετά την ενορχήστρωση μιας φονικής βομβιστικής επίθεσης έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ όπου έχασαν τη ζωή του 13 Αμερικανοί στρατιώτες και 170 Αφγανοί πολίτες.

Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του ISIS-K  μπαίνοντας απευθείας στο στόχαστρο του Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ο οποίος είχε υποσχεθεί αντίποινα. Πόρισμα του ΟΗΕ το 2021 ανέφερε ότι η ομάδα έχει έως και 2.200 βασικούς ενόπλους που εδρεύουν σε επαρχίες του Αφγανιστάν.

Τα αιτήματα του ISIS-K

Tο ISIS-K στοχεύει στη δημιουργία ενός «καθαρού ισλαμικού κράτους», σύμφωνα με το CSIS (Center for Strategic and International Studies)– περιγράφοντας το όραμα της ομάδας για ένα «παγκόσμιο, διεθνές χαλιφάτο» που θα διέπεται από το νόμο της Σαρία, αιτήματα που μοιάζουν πολύ με εκείνα του ISIS.

Μεγάλος εχθρός του ISIS-K είναι οι Ταλιμπάν και προσελκύει όσους έχουν απόψεις πιο ριζοσπαστικές από την ισλαμιστική ομάδα που κυβερνά το Αφγανιστάν. Αρνείται να αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν ως νόμιμο ισλαμικό ηγέτη διότι τους κατηγορεί ότι «δεν δεσμεύονται για μια καθολική ισλαμική τζιχάντ».

Ως εκ τούτου, οι πρόσφατες επιθέσεις του ISIS-K στόχευαν σε μεγάλο βαθμό τους Ταλιμπάν και άλλους συμβολικούς στόχους, καθώς και τις σιιτικές μουσουλμανικές μειονότητες του Αφγανιστάν, ιδιαίτερα την εθνοτική ομάδα Χαζάρα.

Εξέχουσα όμως θέση στην ατζέντα τους είναι και το διακηρυγμένο μίσος που τρέφουν προς κράτη της Δύσης με βασικούς στόχους τις Ηνωμένες Πολιτειες, τη Βρετανία και χώρες της Ευρώπης αλλά και η Ρωσία.

Γιατί επιτέθηκαν στη Ρωσία;

Το ISIS έχει μια μακροχρόνια εχθρότητα εναντίον της Ρωσίας και του Πούτιν, αναφέρουν ειδικοί στο CNN. «Η Ρωσία βρίσκεται στην κορυφή ή κοντά στην κορυφή της λίστας του ISIS για πολλά χρόνια», δήλωσε ο Ντάνιελ Μπάιμαν, Καθηγητής σπουδών ασφαλείας του Πανεπιστημίου Georgetown. Επεσήμανε τον κρίσιμο ρόλο της Μόσχας στον συριακό εμφύλιο πόλεμο, όταν παρενέβη υπέρ της κυβέρνησης Άσαντ και κατά του ISIS. Μάλιστα ανέφερε ότι το ISIS-K θεωρεί ότι οι Ταλιμπάν «είναι πολύ κοντά στη Ρωσία».

Η προπαγάνδα του ISIS έχει εδώ και καιρό βάλει στο στόχαστρο τη Ρωσία για τις βάναυσες τακτικές της στους διάφορους πολέμους της Τσετσενίας και τις πολιτικές της στον Καύκασο. 

Σημειώνεται ότι το 2022, το ISIS-K ανέλαβε την ευθύνη για μια έκρηξη αυτοκτονίας κοντά στη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ, η οποία σκότωσε έξι άτομα, συμπεριλαμβανομένων δύο προξενικών υπαλλήλων.

Τον περασμένο μήνα, η Ρωσία απέτρεψε πολλά περιστατικά που σχετίζονται με το ISIS, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti. Τουλάχιστον τέσσερα περιστατικά μόνο τον Μάρτιο έχουν αναφερθεί σε ολόκληρη τη Ρωσία.

Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν στις 7 Μαρτίου ότι η FSB, η ρωσική υπηρεσία ασφαλείας, απέτρεψε επίθεση του ISIS σε συναγωγή στη Μόσχα, σύμφωνα με το Reuters. Οι επιτιθέμενοι του ISIS σκοτώθηκαν σε συμπλοκή, ανέφεραν οι αναφορές.

Για ποιες άλλες επιθέσεις ευθύνονται;

Μέχρι σήμερα, η πλειονότητα των επιθέσεων του ISIS-K έχουν λάβει χώρα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Από τις πιο αιματηρές επιθέσεις που έχει αναλάβει είναι εκείνη του 2018 όταν ένας βομβιστής αυτοκτονίας σκότωσε 128 άτομα σε προεκλογική συγκέντρωση στην πόλη Μαστούνγκ του Πακιστάν, μια από τις πιο αιματηρές επιθέσεις στον κόσμο εκείνη τη χρονιά.

Αν και δεν είναι πλέον τόσο ισχυρό όσο το 2018, το ISIS-K συνεχίζει να σχεδιάζει επιθέσεις στο Αφγανιστάν. Είναι η πιο ενεργή τρομοκρατική ομάδα στη χώρα, υπεύθυνη για 73 θανάτους το 2023, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Ειρήνης.

Αποτελέσουν παγκόσμια απειλή;

Τον Μάρτιο του 2023, ο επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ ανέφερε ότι το ISIS-K ενδυναμωνόταν ολοένα και περισσότερο και ότι η Ευρώπη ή η Ασία ήταν πιο πιθανοί στόχοι τρομοκρατικών επιθέσεων παρά οι ΗΠΑ.

Σε μια έκθεση αξιολόγησης απειλών του 2023 από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, αναφέρεται ότι το ISIS-K «σχεδόν σίγουρα διατηρεί την πρόθεση να διεξάγει επιχειρήσεις στη Δύση και θα συνεχίσει τις προσπάθειες για επίθεση εκτός Αφγανιστάν».

Υπενθυμίζεται ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προειδοποίησε σε μια έκθεση του ότι το ISIS-K σχεδίαζε ή διεξήγαγε «επιχειρησιακές συνωμοσίες» στην Ευρώπη. Επτά άτομα που συνδέονται με την ομάδα συνελήφθησαν στη Γερμανία πέρυσι ενώ σχεδίαζαν «τρομοκρατικές επιθέσεις υψηλού αντίκτυπου», συμπεριλαμβανομένης της απόκτησης όπλων και πιθανών στόχων, ανέφερε το συμβούλιο.

Τον Μάιο του 2017, η ομάδα ανέλαβε την ευθύνη για μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας σε συναυλία της Ariana Grande στο Manchester Arena της Αγγλίας, που σκότωσε 22 άτομα. Το ISIS έχει επίσης εμπνεύσει τρομοκράτες στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του ένοπλου που σκότωσε 49 ανθρώπους στο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης Pulse στο Ορλάντο της Φλόριντα, το 2016, σε αυτό που ήταν τότε η πιο θανατηφόρα τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ από την 11η Σεπτεμβρίου.