Σε ισχύ ο νέος Ποινικός Κώδικας - Tι αλλάζει στις ποινές

Ο ανανεωμένος Ποινικός Κώδικας, στον οποίον υπάρχουν διατάξεις που επιταχύνουν την επιβολή ποινών ενώ προβλέπεται φυλάκιση σε συγκεκριμένα αδικήματα, έχει τέθηκε σε ισχύ από τη Μεγάλη Τετάρτη, 1 Μαΐου 2024.

Μεταξύ των σημαντικών διατάξεων που περιλαμβάνει ο νέος Ποινικός Κώδικας, ο οποίος έχει ως επίκεντρο την ταχύτερη απονομή Δικαιοσύνης και την αυστηροποίηση των ποινών, είναι η έκτιση των ποινών στα πλημμελήματα, η αύξηση του ανώτατου ορίου κάθειρξης για κακουργήματα από πέντε στα 10 έτη και η αύξηση της ποινής για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους (κάθειρξη 10 έως 20 έτη, απαγόρευση αναστολής ή μετατροπής της ποινής κ.α.).

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, διπλασιάζονται οι ποινές για ενδοοικογενειακή βία, σε περίπτωση που το αδίκημα τελείται ενώπιον ανηλίκου, ενώ διευρύνεται η έννοια της οικογένειας ως προς τα μέλη της και εντάσσονται, μεταξύ των άλλων, οι μόνιμοι σύντροφοι και τα παιδιά τους.

Στις διακεκριμένες περιπτώσεις ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης (τραυματισμούς από χειροδικία, αιχμηρά ή άλλα αντικείμενα) προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών και σε περίπτωση που ο τραυματισμός γίνεται ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας η ποινή αυξάνεται τουλάχιστον στα 3 έτη.

Το μέλος της οικογένειας το οποίο προξενεί σε άλλο μέλος ελαφρά σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αν η βλάβη είναι βαριά και η ζωή του θύματος τίθεται σε κίνδυνο, η ποινή αυξάνεται κατά ένα έτος. Αν υπάρξει βαριά σωματική ή διανοητική πάθηση του θύματος ή επέλθει σοβαρή ψυχική βλάβη, τότε στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 ετών.

Εξαίρεση η αναστολή στα πλημμελήματα 

Η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα μετατρέπεται από κανόνα σε εξαίρεση. Θα μπορούσε να χορηγηθεί σε ποινές φυλάκισης έως ένα έτος όταν οι αμετάκλητες προηγούμενες καταδίκες δεν υπερβαίνουν το ένα έτος.

Για ποινές φυλάκισης έως 2 έτη, προτεραιότητα αποτελεί η έκτιση ποινών με τους εναλλακτικούς τρόπους κοινωφελούς εργασίας ή μετατροπής της ποινής σε χρήμα ή σε κατ' οίκον έκτιση με ηλεκτρονική επιτήρηση. Για ποινές φυλάκισης από 2 έως 3 έτη προβλέπεται έκπτωση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από 30 ημέρες έως 6 μηνών, κατά την κρίση του δικαστηρίου. Αντίστοιχα, για ποινές φυλάκισης άνω των 3 ετών προβλέπεται έκτιση σε σωφρονιστικό κατάστημα του συνόλου ή μέρους της ποινής από το 1/5 έως τα 2/5 αυτής, κατά την κρίση του δικαστηρίου.

Προϋποθέσεις δίωξης για κακουργήματα

Για κακουργήματα, προβλέπεται αύξηση ανώτατου ορίου κάθειρξης από τα 15 στα 20 έτη. Αύξηση του ανωτάτου ορίου κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20). Αντίστοιχα και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη (από 8).

Η αποφυλάκιση (υπό όρους) θα ενταχθεί στην ουσιαστική κρίση του δικαστικού συμβουλίου ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη.

Όσον αφορά την οδική ασφάλεια, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη εντάσσεται στις περιπτώσεις κακουργημάτων επικίνδυνης προκαλεί όταν προκαλείται θάνατος ή βαριά σωματική βλάβη. Επίσης προβλέπεται αύξηση του ελάχιστου ορίου ποινής για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια από τους 3 μήνες στα 2 έτη. Ακόμη, θεσπίζεται ως ειδικό έγκλημα η διατάραξη λειτουργίας νοσηλευτικού ή εκπαιδευτικού ιδρύματος, με αυστηροποίηση της ποινής σε περιπτώσεις βιαιοπραγίας.