Screen New Deal: Κληρονομιά του 2020 στο 2021

Για τους απλούς ανθρώπους το 2020 ήταν σε συλλογικό επίπεδο μία απαίσια χρονιά. Εκατοντάδες χιλιάδες πέθαναν σε όλο τον κόσμο (και) από τον κορονοϊό, τα σχολεία και τα μαγαζιά έκλεισαν, τα θέατρα και τα στάδια ερήμωσαν, οι παρέες και οι αγκαλιές έλλειψαν.

Οι φτωχοί έγιναν φτωχότεροι, όχι μόνο οικονομικά αλλά και συναισθηματικά. Και αυτή την φορά δεν ευνοήθηκαν όλοι οι πλούσιοι αλλά μόνο αυτοί που έρχονται σε επαφή μαζί μας μέσω της οθόνης και των ψηφιακά παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων. Το amazon,  η Google, η Microsoft, το Zoom και οι άλλοι τεχνολογικοί γίγαντες ή παίκτες εκτινάχθηκαν.

Ο πλουσιότερος όλων, ο Τζεφ Μπέζος της Amazon είδε την περιουσία του να αυξάνεται κατά 70 δισεκατομμύρια δολάρια και να φτάνει τα 185 δισεκατομμύρια. Μεγάλοι κερδισμένοι, το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι ψηφιακές πλατφόρμες παντός είδους. Το θέμα όμως δεν είναι ο πλούτος του Μπέζου αλλά το πως θα είναι η μετά  Covid εποχή.

Πριν την πανδημία ο κόσμος προετοιμάζονταν για το Green new deal. Στο κέντρο του ενδιαφέροντος των ανθρώπων που θέλει ο κόσμος να προχωρήσει μπροστά και βιώσιμα ήταν οι 17 στόχοι του ΟΗΕ και η απειλή της κλιματικής αλλαγής. Η κλιματική δικαιοσύνη, η μείωση των ανισοτήτων, η πρόσβαση στα αγαθά, η προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Οι στόχοι παραμένουν αλλά ο κορονοϊός ανέτρεψε τις προτεραιότητες ή μάλλον τις περνά  πλέον αναγκαστικά μέσα από μία οθόνη. Υπό τον έλεγχο του καπιταλισμού της παρακολούθησης (surveillance capitalism) που επικράτησε απόλυτα τη χρονιά που φεύγει. Με απόλυτη ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε κάθε πτυχή της ζωής μας χωρίς διαβούλευση, χωρίς διάλογο. Απόλυτη προτεραιότητα ό,τι είχε μπροστά το πρώτο συνθετικό τηλέ-.

Εργασία, εκπαίδευση, γυμναστική ακόμα και συνέλευση, διαμαρτυρία ή ρεβεγιόν καλούμαστε να κάνουμε μπροστά σε μία οθόνη. Ευρυζωνικότητα και big data παντού χωρίς δεύτερη κουβέντα. Μέχρι και στα νήπια μιλώντας για την εκπαίδευση. Ακόμα και στην υγεία, όταν ο κορονοϊός περάσει, το 5G υπόσχεται απομακρυσμένες υγειονομικές υπηρεσίες.

Και μη φοβάστε για την κλιματική αλλαγή. Το ρέμα που μπαζώθηκε ή εγκιβωτίστηκε δεν θα αποκατασταθεί, αλλά το 5G εγγυάται ότι πριν η καταιγίδα σε πνίξει θα έχεις ειδοποιηθεί από μία ψηφιακή πλατφόρμα.

Το 2020 μπήκαν λοιπόν οι βάσεις για ένα Screen New Deal. "Εξασφαλίστηκε" ένα μέλλον με λιγότερους εργαζομένους, δασκάλους, καλλιτέχνες, αθλητές, οδηγούς, τοπικά καταστήματα, χώρους και καταστάσεις κοινωνικής ζύμωσης. Όλα όσα αντιμετωπίζονταν ως αμφιλεγόμενα διακυβεύματα νομοθετήθηκαν με την πρόφαση του κατεπείγοντος. Πλήρης αναδιάταξη κάθε ρυθμιστικού τοπίου. Απόλυτη ελαστικοποίηση της εργασίας.  Χαλάρωση μεγάλου αριθμού διατάξεων προστασίας της ιδιωτικότητας και της ασφάλειας. Δημοκρατία δια ηλεκτρονικής περιφοράς.

Και καθώς ουδέν μονιμότερον του προσωρινού ό,τι ψηφιακό χρησιμοποιήθηκε την περίοδο της πανδημίας θα καθιερωθεί μόνιμα. Ψηφιακές πλατφόρμες επικοινωνίας (zoom, skype κλπ), απρόσωπη επικοινωνία με τις αρχές μέσω εφαρμογών ή sms αλλά και ψηφιακά κρυπτονομίσματα θα υποκαταστήσουν τις παλαιές συνήθειες σε όλους τους τομείς. Με θετικά και αρνητικά σε κάθε περίπτωση. Το τελευταίο διάστημα θυμήθηκα εκείνο το παλιό αναρχικό σύνθημα στους τοίχους "Ο πολιτισμός σας τελειώνει όταν πέσει το ρεύμα". Και αυτό όμως το σκέφτηκε εγκαίρως το Screen New Deal δίνοντας  βαρύτητα π.χ στο λίθιο και τις μπαταρίες. Η παραγωγή ενέργειας παραμένει μία πανίσχυρη ξεχωριστή διαδικασία αλλά ο Ίλον Μασκ, όχι μόνο πηγαίνει μόνος του στο διάστημα αλλά όπως το είπε καθαρά στο Twitter σε μία συζήτηση με αφορμή τα ορυχεία λιθίου της Βολιβίας. "Θα κάνουμε πραξικόπημα όπου θέλουμε. Deal with it".

Κάπως έτσι διαμορφώνεται η πραγματικότητα για το 2021 και "Deal with it".

Υπάρχει εμβόλιο για όλη αυτή την κατάσταση; Μπορεί να εξασφαλιστεί η ισορροπία; Αμφισβητώ τη διάθεση των κυβερνήσεων και των αρχών, καθώς ήδη διαγκωνίζονται στο πως θα εξυπηρετήσουν άνευ όρων και όχι πως θα ρυθμίσουν την ψηφιακή μετάβαση. Ακούσατε να χτίζεται κάποιο σχολείο ή κάποιο νοσοκομείο τελευταία; Προσελήφθησαν περισσότεροι εκπαιδευτικοί; Προστατεύτηκε ο πολιτισμός ή ο αθλητισμός; Προωθήθηκε η αειφόρος γεωργία και κτηνοτροφία ώστε να μην κρατά εκατομμύρια ζώα μαζί σε κλουβιά;

Ενδυναμώθηκε κάποια τοπική ή περιφερειακή πρωτοβουλία; Όχι επί της ουσίας. Είδατε γύρω σας παιδιά να μιλούν με αστραφτερά, ξεκούραστα μάτια κι όχι θαμπά από τις οθόνες των κινητών, το Tik Tok και το instagram; Όχι. Έιναι όμως όλα μαύρα και δυστοπικά; Όχι βέβαια. Οι διασυνδεδεμένες κοινότητες είναι απαραίτητες. Αλλά δημοκρατικές και υγιείς. Πραγματικά αποκεντρωμένες, να επιζητούν την ανθρώπινη επαφή, τη γειτνίαση, τη μύηση τη συνεργασία. Ελέυθερα αλλά με κανόνες δημόσιας λογοδοσίας,  προστασίας για τους ευάλωτους,  όρους ανθρωπιάς. Και σίγουρα όχι μόνο μέσω οθόνης και μικροφώνων.