Φαναγορία: Αρχαιοελληνικός "θησαυρός" στη Μαύρη Θάλασσα [vids & pics]

Φαναγορία: Φέρεται να ιδρύθηκε το 540 προ Χριστού, από τον Φαναγόρα, τον αρχηγό της αποικιστικής αποστολής στον Εύξεινο Πόντο. ]Γνώρισε την ακμή της τον 4ο αιώνα προ Χριστού, καθώς από την εποχή εκείνη έχουμε ευρήματα από λιθόστρωτους δρόμους, υδραυλικές σωληνώσεις και άλλα δείγματα προχωρημένης αρχιτεκτονικής καθώς και Γυμνάσιο. Το εντυπωσιακότερο κτίσμα της πόλης, φέρεται να ήταν ο ναός της Αφροδίτης, γνωστός ως Απάτουρος. 

Εύρημα του 4ου αιώνα, βρίσκεται στο Μουσείο Ερμιτάζ

Από τον 1ο αιώνα μετά Χριστόν και μετά, έγινε τμήμα του βασιλείου του Πόντου, ενώ για κάποιο διάστημα η μετονομάστηκε σε Αγριππεία προς τιμή του Μάρκου Βιψάνιου Αγρίππα ο οποίος ήταν θετός γιος του καίσαρα Οκταβιανού Αυγούστου. Η πόλη καταστράφηκε τον 4ο αιώνα μετά από επιδρομές των Ούνων, με την κατάλυση αυτή να αποτελεί το τέλος της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας. Ξαναχτίστηκε και εξελίχθηκε σε ένα από τα κέντρα διοίκησης των Χαζάρων. Από τον 7ο αιώνα έως τον 8ο, έγινε η πρωτεύουσα της Μεγάλης Βουλγαρίας.

Ιστορία των ανασκαφών

Η αρχαιολογική εξερεύνηση της περιοχής ξεκίνησε το 1822, όταν ανακαλύφθηκαν χρυσά και αργυρά αντικείμενα τα οποία διαμοιράστηκαν μεταξύ των στρατιωτών που συμμετείχαν στις ανασκαφές. Πολλά από τα υπόλοιπα αρχαία αντικείμενα της πόλης μεταφέρθηκαν στην γειτονική Ερμώνασσα κατά την περίοδο της ίδρυσης του εκεί ρωσικού φρουρίου, ενώ κάποια μεταφέρθηκαν στα μουσεία Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης και Πούσκιν στην Μόσχα. Έκτοτε στην περιοχή εξακολούθησαν να ανακαλύπτονται εκατοντάδες χιλιάδες αντικείμενα, όπως νομίσματα, κοσμήματα, εκμαγεία, αλιευτικά αγκίστρια, δεξαμενές κρασιού, τμήματα αγαλμάτων, κλίβανοι και μήτρες, καθώς και μεγάλος αριθμός τμημάτων αμφορέων, πιθαριών, ειδωλίων και λοιπών ειδών κεραμικής. Το 2006 ανακαλύφθηκε μαρμάρινη επιγραφή η οποία έκανε αναφορά στην Υψικράτεια, σύζυγο του Μιθριδάτη ΣΤ´ Ευπάτορα. Το 2011 την περιοχή επισκέφτηκε ο ρώσος τότε πρωθυπουργός Βλαντιμίρ Πούτιν, όπου κατά την κατάδυση του στον αρχαιολογικό χώρο βγήκε από την θάλασσα έχοντας ανακαλύψει δύο αρχαίους ελληνικούς αμφορείς. Μετά από μερικές ημέρες ο εκπρόσωπος τύπου του παραδέχτηκε πως οι αμφορείς είχαν εντοπιστεί μερικές ημέρες νωρίτερα από τους αρχαιολόγους της εκεί αποστολής, και ανέφερε πως είχαν τοποθετηθεί σε εύκολα προσβάσιμο σημείο ως ευχάριστη έκπληξη για τον πρωθυπουργό.

Κατά την διάρκεια υποθαλάσσιας έρευνας το 2014, ανακαλύφθηκε ορειχάλκινο έμβολο πολεμικού πλοίου το οποίο χρονολογείται στην εποχή του Μιθριδάτη ΣΤ´,σε πολύ κοντινή τοποθεσία από πλοίο της ίδιας εποχής το οποίο ανακαλύφθηκε το 2012 και θεωρείται πως ήταν διήρης. Το 2016 ανακαλύφθηκε κομμάτι από στήλη με επιγραφή στην περσική γλώσσα που αναφέρεται στον βασιλιά Δαρείο Α´ και θεωρείται πως μεταφέρθηκε στην Φαναγορία από την Μίλητο όπου βρισκόταν αρχικά, με την επιγραφή να αφορά την καταστολή της Ιωνικής Επανάστασης από τους Πέρσες, ενώ η στήλη χρονολογείται στο πρώτο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, στην περιοχή βρέθηκε ένας θησαυρός από ασημένια αρχαία νομίσματα, 162 τον αριθμό, μέσα σε έναν ιωνικό αγγείο. Πρόκειται για το μοναδικό παρόμοιο εύρημα στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αλλά επίσης αποτελούν τα αρχαιότερα νομίσματα που έχουν βρεθεί σε ρωσική επικράτεια. Το δοχείο ήταν κρυμμένο σε τοίχο σπιτιού, πιθανόν του τεχνίτη που τα έφτιαξε. Το σπίτι φέρεται να καταστράφηκε σε πυρκαγιά τον 5ο αιώνα προ Χριστού. Όπως προκύπτει από καταγραφή του Διόδωρου του Σικελιώτη, το 480 π.Χ.  η πόλη κατελήφθη από τους Πέρσες.

Με πληροφορίες από Wikipedia και "Θέματα Αρχαιολογίας"