Θάνος Μικρούτσικος: Ένας χρόνος από τον θάνατο του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη
28 Δεκεμβρίου 2019 ήταν η μέρα που η θλιβερή είδηση έφτασε στ' αυτιά των Ελλήνων και συγκλόνισε τους ''εραστές'' της μουσικής κάθε είδους. Ο Θάνος Μικρούτσικος άφησε την τελευταία του πνοή και μαζί, λίγο πιο ''έρημή'' τη μουσική σκηνή της χώρας. Ο λόγος για έναν μουσικοσυνθέτη διαχρονικό, ευθύ και ορμητικό, που μετέδιδε μέσω της μουσικής και των στίχων του την δραματική πραγματικότητα, την πιο σκοτεινή πλευρά της κοινωνίας, της πολιτικής ζωής και της ανθρώπινης φύσης.
«Το χαρακτηριστικό μου, για το οποίο χαίρομαι πάρα πολύ είναι ότι τα έργα μου αντανακλούν τη δραματική συγκυρία της εποχής» είχε ο ίδιος υποστηρίξει σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ο σπουδαίος Θάνος Μικρούτσικος δεν τροφοδότησε απλά την ελληνική μουσική πραγματικότητα με εκλεκτούς στίχους και μελωδίες, αλλά επρόκειτο για μια φιγούρα βαθιά πολιτικοποιημένη, με σεβασμό και ενδιαφέρον για την ιστορία και κάθε είδους τέχνη, τα οποία και αποτύπωσε σε πληθώρα συνθέσεων και στιχομυθιών.
Τα πρώτα βήματα
Ο Θάνος Μικρούτσικος ξεκίνησε την πορεία του την δεκαετία του '7ο, με τη μελοποίηση στίχων του Καρυωτάκη και της Μαρίζας Κωχ. Λίγα χρόνια αργότερα παρουσιάζει σειρά δίσκων που αφορούν επίκαιρα και μη πολιτικά ζητήματα, όπως «Πολιτικά τραγούδια», «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Φουέντε Οβεχούνα», «Τροπάρια για Φονιάδες» και «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», μελοποιώντας Ναζίμ Χικμέτ, Βολφ Μπήρμαν, Γιάννη Ρίτσο, Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι, Μάνο Ελευθερίου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Λόπε Δε Βέγα.
https://www.youtube.com/watch?v=WWJKxtaS5AY
''Ο Σταυρός του Νότου'' που κανένας δεν πίστευε και η τεράστια επιτυχία
Το 1979 κυκλοφορεί ο εμβληματικός δίσκος που γνώρισε δικαίως τεράστια επιτυχία και μέχρι και σήμερα έχει πουλήσει περισσότερο από ένα εκατομμύριο αντίτυπα. Ο λόγος για τον ''Σταυρό του Νότου'', ο οποίος περιλαμβάνει μελοποιήσεις στίχων του Νίκου Καββαδία. Ο δίσκος απέσπασε αρχικά εξαιρετικά κακές κριτικές, με τον ίδιο να αποκαλύπτει πως όλος ο περίγυρός του τον ''προετοίμαζε'' για παταγώδη αποτυχία. Στην πραγματικότητα, από τις πρώτες κιόλας ημέρες ο δίσκος - διαμάντι πούλησε χιλιάδες αντίτυπα, ενώ λίγους μήνες μετά άγγιξε τις 50.000 πωλήσεις.
https://www.youtube.com/watch?v=zveemnKDo6w
«Η μελοποιημένη ποίηση αξίζει στο ελληνικό τραγούδι, όχι γιατί «κατεβάζει» την υψηλή ποίηση στον λαό, όπως υποστήριξαν πολλοί –δεν θεωρώ πως τη δικαιώνει αυτή η πρόθεση από μόνη της-, αλλά γιατί έχει την ικανότητα να φωτίζει κρυμμένα επίπεδα του ποιήματος. Όσο σπουδαιότερο είναι ένα ποίημα, τόσο περισσότερες διαστάσεις έχει, ποτέ ένα σπουδαίο ποίημα δεν είναι μόνο αυτό που φαίνεται στην πρώτη ανάγνωση. Για τον λόγο αυτόν δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε απλώς ένα ποίημα, φέρνοντάς το στα μέτρα της προκάτ συνθετικής μας άποψης, προσπαθώντας να το χωρέσουμε μέσα στις ευκολίες και στις μανιέρες μας. Χρειάζεται να το αποκαλύπτουμε, να το φωτίζουμε. Αυτός ήταν και ο λόγος της επιτυχίας εκείνου του δίσκου, εκτός αν κάποιος θεωρεί πως ξαφνικά όλη η Ελλάδα άρχισε να τραγουδάει για τη ζωή των ναυτικών», υποστήριξε ο μουσικοσυνθέτης σε μια προσπάθεια να εξηγήσει της εν λόγω δισκογραφικής δουλειάς.
Ο καρκίνος και οι τελευταίες εμφανίσεις
Ο Θάνος Μικρούτσικος προσβλήθηκε από το 2017 από καρκίνο, γεγονός που ποτέ δεν έκρυψε και με θάρρος αποκάλυψε σε πληθώρα συνεντεύξεών του. Ο μεγάλος καλλιτέχνης διαπίστωσε πως πάσχει από τη νόσο κατόπιν προληπτικής εξέτασης, όπως ο ίδιος αποκάλυψε σε μια από τις τελευταίες συνεντεύξεις του:
«Ετοιμαζόμουν πέρυσι τον Ιούνιο να κάνω μια περιοδεία με το έργο του Καββαδία. Μου λέει η γυναίκα μου: μήπως να κάνεις μια εξέταση για το σάκχαρο στην προοπτική των 40 συναυλιών; Η παθολόγος, ως μη όφειλε, μου γράφει να κάνω υπέρηχο άνω και κάτω κοιλίας βλέποντας κάτι σαν αιμαγγείωμα. Μετά τον υπέρηχο κάνω μαγνητική.
Αποδεικνύεται ότι έχω καρκίνο στο συκώτι. Και μετά κάτι φαίνεται και στο κόκκαλο. Αν ο συνδυασμός ίσχυε ήμουν καταδικασμένος. Ήταν πράγματι ένα φρικώδες επταήμερο.
Μένει ο καρκίνος στο συκώτι. Κανονίζω να χειρουργηθώ στο Μετροπόλιταν. Παρεμβαίνει ένας εξάδελφος της Μαρίας και γίνεται η επαφή με τον Μαλαγκό, τον καλύτερο ογκολόγο στο Λονδίνο, ο οποίος ανατρέπει όλο τον προγραμματισμό και κανονίζει το αδιανόητο: χειρουργείο μετά από τρεις μέρες. Το χειρουργείο διαρκεί 8,5 ώρες. Είχαν πειραχτεί και τρεις λεμφαδένες, αλλά ο Ιταλός είχε καθαρίσει όλη την ευρύτερη περιοχή όπως μου είπε, καλύτερα και από μαφιόζο στο Σικάγο», περιγράφει με λεπτομέρειες.
Δυστυχώς η μάχη του δεν τελείωσε εκεί, καθώς ο Θάνος Μικρούτσικος ταλαιπωρήθηκε για καιρό από μεταστάσεις και χημειοθεραπείες, στην προσπάθεια του να απαλλαγεί από τη νόσο. Ο ίδιος βέβαια δήλωνε παλικαρίσια πως δεν επιθυμεί την ίαση αλλά το να καταστήσει ''χρόνιο νόσημα'' τον καρκίνο:
«Αν με ρωτήσεις τι ελπίζω, θα σου πω όχι την ίαση αλλά να καταστήσω το νόσημα χρόνιο. Η ιατρική εξελίσσεται. Βλέποντας και κάνοντας. Και ζώντας κάθε λεπτό. Ας πούμε ότι ζω τάδε καιρό, δεν τον προσδιορίζω. Δεν πρέπει να τον ζήσω καλά;» είχε αναφέρει.
https://www.youtube.com/watch?v=pPregZipb5M
«Ποτέ δεν κρύφτηκα. Μηνύματα έρχονται από πολλούς φίλους που ρωτάνε για την κατάσταση της υγείας μου. Ενάμιση μήνα τώρα βρίσκομαι σ΄ ένα δωμάτιο του νοσοκομείου παλεύοντας μ΄ ένα ανόητο πυρετό που επιμένει. Σας γράφω σήμερα γιατί αισθάνομαι πιο δυνατός κι είμαι σίγουρος ότι θα σας συναντήσω σύντομα. ”Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι αυτό είναι” που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ» είχε κάποτε αναρτήσει με γενναιότητα.
Η τελευταία εμφάνιση και ο θάνατός του
Ο Θάνος Μικρούτσικος στις 28 Δεκεμβρίου, υπέστη καρδιοαναπνευστική ανακοπή σε ιδιωτικό θεραπευτήριο, όπου νοσηλευόταν τον τελευταίο καιρό λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Η τελευταία ανάρτησή του αφορούσε, όπως πολύ συχνά επέλεγε, κοινωνικό μήνυμα, μέσω της οποίου παρότρυνε όσους θα το διάβαζαν να προβούν σε εθελοντικές αιμοδοσίες, χαρακτηρίζοντάς το μάλιστα ως ένα εναλλακτικό δώρο Χριστουγέννων.
Ο Θάνος εμφανίστηκε για τελευταία φορά στο Ηρώδειο, το καλοκαίρι του 2019, φανερά καταβεβλημένος από την ασθένεια. Ερμήνευσε τους ''7 νάνους'', λαμβάνοντας στη λήξη ένα θερμό και τεράστιο χειροκρότημα από το κοινό, το οποίο και φοβόταν πως πρόκειται για ένα ηχηρό ''αντίο''. Το εν λόγω τραγούδι πρόκειται για μελοποίηση ενός ακόμη ποιήματος του Νίκου Καββαδία και ήταν ένα από τα κομμάτια του δίσκου ''Οι Γραμμές των Οριζόντων'' και από εκείνα τα οποία ερμήνευε με πραγματικά μοναδικό πάθος σε κάθε του εμφάνιση ο Θάνος Μικρούτσικος.
https://www.youtube.com/watch?v=8_f7PSvYmWo&feature=emb_logo