Eurogroup 9 Απριλίου 2020: Ώρα αποφάσεων, ψάχνουν για συμβιβαστική λύση
Eurogroup 9 Απριλίου 2020: Ζητούμενο αποτελεί η χρηματοδότηση των χωρών μελών της ευρωζώνης προκειμένου να αμβλύνουν τις επιπτώσεις του κορονοϊού στην οικονομία. Σύμφωνα με πληροφορίες το κλίμα μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης παραμένει τεταμένο, ωστόσο, υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι θα βρεθεί τελικά η χρυσή τομή και θα υπάρξει συμβιβασμός.
Που συμφωνούν και που διαφωνούν οι δύο πλευρές
Όλοι συναινούν σε δύο θέματα:
- στην παροχή εγγυήσεων στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προκειμένου να μπορέσει να δώσει σε επιχειρήσεις επιπλέον δάνεια ύψους 200 δισεκατομμυρίων και
- σε ένα πρόγραμμα της Επιτροπής για επιδοτήσεις μισθών με σκοπό οι επιχειρήσεις να περιορίζουν τις ώρες εργασίας και όχι τις θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, τα πεδία σύγκρουσης είναι τα πλέον σημαντικά:
Βασική διαφωνία υπήρξε για τη χρήση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και τη δυνατότητα που έχει να προσφέρει πιστωτικές γραμμές έως και μέχρι το 2% του ΑΕΠ κάθε χώρας και συνολικά μέχρι 240 δισεκατομμύρια ευρώ. Σε αυτό οι χώρες του Βορρά και ιδίως η Ολλανδία επέμειναν ότι τέτοια δάνεια δεν μπορούν παρά να συνοδεύονται από όρους, ουσιαστικά από μικρά «μνημόνια», κάτι το οποίο δεν μπορούν να δεχτούν οι χώρες του Νότου και ιδίως η Ιταλία, που επιμένει ότι αυτά θα πρέπει να είναι χωρίς ειδικές προϋποθέσεις και όρους.
Νευραλγική διαφωνία επίσης παραμένει το εάν θα εξεταστεί η έκδοση κοινών ομολόγων ειδικού σκοπού, εντός ενός ειδικού ταμείου για την ανασυγκρότηση της Ευρώπης. Η ανάγκη ενός τέτοιου ταμείου αναγνωρίζεται από όλους, καθώς ακόμη και οι μεγάλες οικονομίες όπως και η Γερμανία αποδέχονται την ανάγκη μεγάλων μέτρων. Όμως, τόσο η Γερμανία όσο και η Ολλανδία δεν αποδέχονται προς το παρόν τη λύση των ευρωομολόγων ή κάποιας παραλλαγής τους.
Η στρατηγική του Βερολίνου
Αυτό συμβαίνει γιατί οι χώρες του Βορρά, δείχνουν να αισθάνονται ότι μπορούν να αντέξουν καλύτερα και επιλέγουν να οχυρωθούν πίσω από τα χαμηλά επίπεδα χρέους (τόσο η Γερμανία όσο και η Ολλανδία διατηρούν λόγους χρέους / ΑΕΠ κάτω από 60%) και την καλή δημοσιονομική θέση, αρνούμενες να αποδεχθούν αυτό που οι ίδιες αποκαλούν ως αμοιβαιοποίηση του χρέους. Στον αντίποδα η Ιταλία ή η Ισπανία διεκδικούν ουσιαστικές κινήσεις αλληλεγγύης και δεν αποδέχονται επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο χρέος τους. Και βέβαια δεν είναι οι μόνες χώρες που θα βρεθούν σε δύσκολη θέση.
Όπως τονίζεται σε δημοσίευμα του politico, κατά την άποψη των περισσότερων οικονομολόγων, η Γερμανία διαθέτει αρκετά περιθώρια για ελιγμούς. Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ, βασικό κριτήριο της οικονομικής υγείας μιας χώρας, υποχώρησε κάτω από το 60% πέρυσι. Συγκριτικά, στις Η.Π.Α. ο λόγος ήταν 107% και στην Ιταλία 135%, κοντά στο υψηλό όλων των εποχών. Με άλλα λόγια, το Βερολίνο θα μπορούσε άνετα να δανειστεί τεράστια ποσά για να βοηθήσει την υπόλοιπη Ευρώπη χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη φερεγγυότητά της.
Επίσης αναφερόμενο στη στρατηγική της Γερμανίας επισημαίνει ότι έδωσαν στην Ολλανδία το ρόλο του «κακού αστυνομικού» στις αιτιάσεις για το χρέος προκειμένου να κερδίσει εδαφος. Ωστόσο, η τελική απόφαση ανήκει στη Γερμανία και εφόσον εκείνη αποφασίσει να «μαλακώσει» τη στάση της, καμία σύμμαχος δεν θα φέρει αντίρρηση. Το αν θα ρίξει νερό στο κρασί της είναι μια πολυπαραγοντική εξίσωση που θα πρέπει να περιλάβει τη διαπίστωση του τι πραγματικά διακυβεύεται για την Ευρώπη και τη συνοχή της, εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες και φυσικά το μακροπρόθεσμο οικονομικό ρίσκο: ας μην ξεχνάμε ότι και για την Ελλάδα οι Γερμανοί επέμεναν σε σκληρά μνημόνια και λιτότητα αλλά η κρίση διήρκεσε περισσότερο και τα λάθη που έκαναν ήταν πολλά με έντονο κοινωνικό κόστος.
Γερμανικές φωνές υπέρ των κορονο-ομολόγων
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο οικονομολόγος, και επί σειράν ετών μέλος της επιτροπής σοφών της Γερμανίας Πέτερ Μπόφινγκερ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την ευρωζώνη στην περίπτωση που χρησιμοποιήσει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM - ΕΜΣ) για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της κρίσης του κορονοϊού, διότι δεν θα έχει χρήματα για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενη μελλοντική κρίση του ευρώ. Μάλιστα όπως προειδοποιεί: «Δεδομένου ότι οι αγορές το γνωρίζουν αυτό, η επόμενη κρίση του ευρώ θα έρθει τόσο το ταχύτερο».
Ο επιφανής οικονομολόγος υποστήριξε αντ' αυτού τα λεγόμενα ομόλογα κορονοϊού «τα οποία διαφέρουν θεμελιωδώς από τα ευρωομόλογα που συζητιούνταν στην κρίση του ευρώ το 2011/12. Τότε, μπορούσε να υποστηριχθεί ότι τα προβλήματα της Ιταλίας ήταν δικό της δημιούργημα με αποτέλεσμα η στήριξη μέσω ευρωομολόγων να έστελνε τα λάθος μηνύματα. Για την κρίση του κορονοϊού δεν μπορεί να θεωρηθεί όμως κανείς υπεύθυνος και η Ιταλία σίγουρα δεν θα προκαλέσει μια νέα επιδημία λόγω των κορονοομολόγων. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα ευρωομόλογα, τα κράτη μέλη του κορονοομολόγου θα μπορούσαν να καθορίσουν από την αρχή επακριβώς πού θα δοθούν τα χρήματα».
Η εναλλακτική ακούει στο όνομα «recovery fund»
Την ίδια ώρα οι Γερμανοί φαίνεται πως συγκλίνουν με την Γαλλία και κινούνται με την ίδια λογική δημιουργώντας ελπίδες για συμβιβαστική λύση που θα έχει τη μορφή ενός δημοσιονομικού εργαλείου που θα αναλαμβάνει να εκδίδει κοινό χρέος για να χρηματοδοτεί αναπτυξιακές πολιτικές σε κρίσεις. Μέρκελ και Μακρόν διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και εμφανίζονται να καλούν τους πάντες να κάνουν υποχωρήσεις ενώ την κρίσιμη στιγμή, δεν αποκλείεται να ρίξουν στο τραπέζι τη δική τους συμβιβαστική πρόταση προκειμένου να αποφύγουν τα χειρότερα: Μια πιθανή κατάρρευση της Ιταλίας ή, ακόμη χειρότερα, μια αποχώρησή της από την ΕΕ θα απειλούσε να τινάξει στον αέρα όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Και φυσικά είναι και η Ισπανία που ακολουθεί... Ωστόσο, οι δύο χώρες δεν συμφωνούν απολύτως στο χρόνο και στις πηγές χρηματοδότησης αυτού του εργαλείου που το ονομάζουν «recovery fund», κάτι που όμως δεν είναι το κεντρικό ζητούμενο, από τη στιγμή που χρηματοδοτικές λύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ είναι ήδη στο τραπέζι.
Ειδικότερα στο σημερινό Eurogroup αναμένεται μεταξύ άλλων να συζητηθεί η πρόταση μέτρων 540 δις (αντί ευρωομολόγου), που περιλαμβάνει τις πιστωτικές γραμμές -με Μνημόνιο- από τον ESM ύψους 2% του ΑΕΠ μίας χώρας ή 240 δισ. ευρώ συνολικά, την χορήγηση επιπλέον εγγυήσεων ύψους 25 δισ. ευρώ στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για να δοθούν 200 δις στις επιχειρήσεις, καθώς και το σχέδιο της Κομισιόν για επιπλέον 100 δισ. ευρώ από την αγορά για την επιδότηση μισθών.
Ανάμεσα στις προτάσεις που θα συζητηθούν, αναμένεται να είναι η δημιουργία ενός έκτακτου ταμείου στήριξης για ιατρικές προμήθειες και υγειονομική περίθαλψη, καθώς και η δημιουργία ενός κοινού ταμείου αλληλεγγύης της ΕΕ.
Το μήνυμα ότι το Eurogroup πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και ότι «τώρα είναι η ώρα που χρειαζόμαστε εργαλεία για να ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να ξεκινήσουμε το νέο σχέδιο ανοικοδόμησης», έστειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι. «Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα ταμείο οικονομικής ανασυγκρότησης του οποίου θα μοιραστούμε το κόστος για να επανεκκινήσουμε τις οικονομίες μας» πρότεινε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και αναγνώρισε: «Αυτό θα χρειαστεί πολλά χρήματα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι περιορισμένος και δεν θα είναι επαρκής. Πρέπει να βρούμε νέους, έκτακτους και αμοιβαίους τρόπους για να εξασφαλίσουμε τη χρηματοδότησή του».
Περαιτέρω -όπως είπε- ανέδειξε πως «δεν είναι θέμα μόνο αλληλεγγύης μεταξύ μας, αλλά και κοινό συμφέρον όλων μας, λαμβάνοντας υπόψη πόσο βαθύτατα διασυνδεδεμένες είναι οι οικονομίες μας» και σημείωσε ότι η κατάρρευση μίας χώρας θα είχε αναπόφευκτα δραματικές συνέπειες σε όλες τις υπόλοιπες.
Από την πλευρά της η ΕΚΤ με την Κριστίν Λαγκάρντ, στηρίζει ανοικτά την έκδοση κορονο-ομολόγων, ενώ έκανε λόγο για ανάγκη μέτρων ύψους 1,5 τρις για να αντιμετωπιστεί η κρίση, την ώρα που το Eurogroup συζητά για πακέτο μισού τρις. Έτσι, πιέζει για λύση και να ζητάει την πλήρη ευθυγράμμιση της δημοσιονομικής και της νομισματικής πολιτικής στην ΕΕ και σημειώνει ότι ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσουμε το παραγωγικό μας δυναμικό και τις θέσεις εργασίας. «Αυτό θα μας επιτρέψει να επανέλθουμε σε διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης και πληθωρισμού όταν η πανδημία του κορονοϊού θα έχει περάσει. Αν δεν θεραπευτούν όλες οι χώρες, θα υποφέρουν και οι υπόλοιπες. Η αλληλεγγύη είναι στην ουσία προς το συμφέρον του καθενός», σημειώνει χαρακτηριστικά.
