Πτωχευτικός κώδικας: Δεύτερη ευκαιρία για ρύθμιση οφειλών

Με το νομοσχέδιο, ενσωματώνονται όλα τα εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα (υπερχρεωμένα νοικοκυριά, προστασία πρώτης κατοικίας, εξωδικαστικός μηχανισμός, κ.λπ.) σε ένα ενιαίο πλαίσιο και μια ενιαία διαδικασία για να ρυθμιστεί το ιδιωτικό χρέος.

Επίσης, αναμορφώνεται το πλαίσιο αντιμετώπισης της οικονομικής αδυναμίας, συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών και απαλλαγής από χρέη κάθε προσώπου, φυσικού ή νομικού το οποίο αναλαμβάνει οικονομική δραστηριότητα, ανεξαρτήτως του αν η δραστηριότητα αυτή είναι επιχειρηματική ή όχι. Εξαιρούνται μόνο φορείς του Δημοσίου και χρηματοδοτικά ιδρύματα για τα οποία προβλέπονται ειδικές διαδικασίες αφερεγγυότητας.

Οι διαδικασίες που εισάγονται με τον παρόντα νόμο είναι εναρμονισμένες με τις διατάξεις της Οδηγίας 1023/2019 «περί πλαισίου για την προληπτική αναδιάρθρωση, την απαλλαγή από τα χρέη και τις ανικανότητες ή την έκπτωση οφειλετών, καθώς και περί μέτρων βελτίωσης των διαδικασιών αυτών, και για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 (Οδηγία για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα)». Δηλαδή διασφαλίζεται ότι βιώσιμες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματίες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες θα έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικά πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης τα οποία θα τους επιτρέψουν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους·, ότι οι έντιμοι αφερέγγυοι ή υπερχρεωμένοι επιχειρηματίες θα μπορούν να απαλλάσσονται πλήρως από τα χρέη τους μετά από εύλογο διάστημα που θα τους προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία και ότι θα βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής από το χρέος, ιδίως περιορίζοντας τη διάρκειά τους.

Απαλλαγή από τα χρέη εντός τριετίας

Κρίσιμο ρόλο στο όλο πλαίσιο αποκτά η δυνατότητα όλων των φυσικών προσώπων να απαλλαγούν από χρέη εντός τριετίας από την κήρυξη της πτώχευσης εκτός αν ελέγχονται για δόλιες ενέργειες ή αρνούνται να συνεργαστούν με τα όργανα της πτώχευσης. Μάλιστα, στην περίπτωση που τα φυσικά πρόσωπα που πτωχεύουν εισφέρουν στη πτωχευτική περιουσία στοιχεία σημαντικής αξίας, όπως λ.χ. την κύρια κατοικία τους, η απαλλαγή επέρχεται ταχύτερα, μετά την πάροδο ενός έτους από την κήρυξη της πτώχευσης. Με τον τρόπο αυτό ο νόμος ανταποκρίνεται στην υπόδειξη της οδηγίας για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα για την εφαρμογή των διατάξεων περί απαλλαγής από τα χρέη στους καταναλωτές το συντομότερο δυνατόν.

Πρόληψη και αποφυγή αφερεγγυότητας

Το νέο πλαίσιο ενσωματώνει όλες τις διαδικασίες που αποσκοπούν είτε στην πρόληψη και αποφυγή της αφερεγγυότητας είτε στην αντιμετώπισή της. Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι η απλοποίηση των διαδικασιών για την επιτάχυνσή τους, η αξιοποίηση της ψηφιοποίησης με την δημιουργία ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας που δεν αποτυπώνει μόνο κάθε στάδιο της διαδικασίας χρησιμεύοντας ως τόπος δημοσιοποίησης των σχετικών αποφάσεων, αλλά λειτουργεί και ως μέσο επικοινωνίας των οργάνων της πτώχευσης με τα εμπλεκόμενα μέρη, αλλά και των πιστωτών για την λήψη αποφάσεων ως συνέλευσης. Οι πλειστηριασμοί γίνονται επίσης ηλεκτρονικά με χρήση της πλατφόρμας e-auction για την διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής διαφάνειας και δημοσιότητας.

Εξωδικαστικός μηχανισμός

Το νέο πλαίσιο αποβλέπει στην ταχύτερη δυνατή επιστροφή παραγωγικών μέσων σε παραγωγικές χρήσεις. Στοχεύει στην ταχύτερη ανάκτηση απαιτήσεων από τους πιστωτές μέσω της εκποίησης της πτωχευτικής περιουσίας σε αγοραίες αξίες, όπως αυτές αποκαλύπτονται από τον πλειστηριασμό.

Ως πρώτο ανάχωμα στην διαμόρφωση συνθηκών υπερχρέωσης και αδυναμίας εξυπηρέτησης οφειλών προβλέπεται η δυνατότητα πρόσβασης οφειλετών σε εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης, όπως πχ ηλεκτρονικό μηχανισμό προειδοποίησης και συμβουλευτικές υπηρεσίες από ειδικά κέντρα και φορείς.

Επίσης βασική επιδίωξη είναι η διατήρηση των βιώσιμων επιχειρήσεων μέσω της διαδικασίας εξωδικαστικού συμβιβασμού ή της διαδικασίας εξυγίανσης. Τα παραπάνω προληπτικά πλαίσια αναδιάρθρωσης είναι διαθέσιμα σε πρώιμο στάδιο και στοχεύουν στην αποφυγή της αφερεγγυότητας από φορείς ή ως προς επιχειρηματικές δραστηριότητες που εφόσον αναδιαρθρωθούν δύναται να διατηρήσουν την βιωσιμότητά τους διασφαλίζοντας τις θέσεις εργασίας του απασχολούμενου σε αυτές προσωπικού περιορίζοντας τις ζημίες για τους πιστωτές στην αλυσίδα εφοδιασμού και διαφυλάσσοντας την τεχνογνωσία και τις δεξιότητες, προς όφελος της οικονομίας ευρύτερα. Στις διαδικασίες προληπτικής αναδιάρθρωσης ο οφειλέτης διατηρεί τον έλεγχο της περιουσίας του και της λειτουργίας της επιχείρησής του, παρέχεται όμως η δυνατότητα στην διαδικασία εξυγίανσης του διορισμού από το αρμόδιο δικαστήριο ειδικού εντολοδόχου με συγκεκριμένες αρμοδιότητες.

Στην αποφυγή της αφερεγγυότητας των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων αναμένεται να συμβάλει η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Μεταξύ άλλων, παρέχεται η δυνατότητα διαμόρφωσης προτάσεων αναδιάρθρωσης βάσει αυτοματοποιημένου εργαλείου που θα δεσμεύει το σύνολο των πιστωτών της επιχείρησης που συμμετέχουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας διεξάγεται η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Η διαδικασία αυτή είναι πλήρως εξωδικαστική και δεν προβλέπεται οποιοδήποτε ένδικο βοήθημα ή δικονομικό δικαίωμα αφενός επειδή η ανταπόκριση των πιστωτών στο αίτημα οφειλετών για ρύθμιση εναπόκειται στην διακριτική τους ευχέρεια και εξαρτάται από την αξιολόγηση των τελευταίων (κατά πλειοψηφία των συμμετεχόντων χρηματοδοτικών φορέων) και αφετέρου προκειμένου να επιτυγχάνεται η απλοποίηση και επιτάχυνση της εμπιστευτικής αυτής διαδικασίας, η οποία, σημειωτέον, εφόσον οδηγεί σε ρυθμίσεις επιτυγχάνει την ελάφρυνση του δανειακού βάρους του οφειλέτη αλλά και την βελτίωση της θέσης των τρίτων πιστωτών που έχουν πλέον απέναντί τους οφειλέτη αυξημένης φερεγγυότητας χωρίς οποιαδήποτε απώλεια ή περιορισμό των δικαιωμάτων τους. Η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι διαθέσιμη σε κάθε είδους οφειλέτη (νομικά και φυσικά πρόσωπα, επιχειρήσεις και καταναλωτές) και αποτελεί το πρώτο ανάχωμα για την πρόληψη της οικονομικής αδυναμίας.

Εξυγίανση

Σε περιπτώσεις πιθανής αφερεγγυότητας μεγαλύτερων επιχειρήσεων ή γενικότερα οφειλετών για την βιωσιμότητα των οποίων απαιτούνται παρεμβάσεις πέραν της διαγραφής απαιτήσεων ή και διακανονισμού τους, διατίθεται το προληπτικό πλαίσιο της εξυγίανσης, το οποίο έχει προσαρμοσθεί στις διατάξεις της Οδηγίας για την αναδιάρθρωση και αφερεγγυότητα. Οι διαδικαστικές προσαρμογές, πέραν της εναρμόνισης με τους Ενωσιακούς κανόνες, αποσκοπούν στην επιτάχυνση της διαδικασίας εξυγίανσης και στην δυνατότητα ανταπόκρισης της διαδικασίας στα ποικίλα αίτια οικονομικής αδυναμίας. Αποσκοπούν επίσης στην αντιμετώπιση του προβλήματος της καταχρηστικής συμπεριφοράς συντελεστών που αντιτίθενται στην εφαρμογή της συμφωνίας εξυγίανσης, παρά το γεγονός ότι τα οικονομικά συμφέροντά τους δεν βλάπτονται από αυτήν. Ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για την συμμετοχή του Δημοσίου και των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης στις συμφωνίες εξυγίανσης, με την ρητή πρόβλεψη κανόνων και κριτηρίων για τη συναίνεσή τους. Τέλος, παρέχονται οι απαραίτητες διευκρινίσεις για την προστασία δικαιωμάτων των εργαζομένων σε επιχειρήσεις που εξυγιαίνονται.

Η διαδικασία πτώχευσης απλοποιείται σημαντικά, ενώ επιταχύνεται η ρευστοποίηση της πτωχευτικής περιουσίας. Η διαδικασία της ειδικής διαχείρισης για τη ρευστοποίηση λειτουργικών συνόλων ενσωματώνεται στη νέα πτωχευτική διαδικασία ως επιλογή στην διάθεση του πτωχευτικού δικαστηρίου κατά την κήρυξη της πτώχευσης, εφόσον συμφωνεί επαρκές ποσοστό πιστωτών συμπεριλαμβανομένων ενέγγυων.

Η διευκόλυνση της απαλλαγής των επιχειρηματιών από τα χρέη τους αποτρέπει τον αποκλεισμό τους από την αγορά εργασίας και τους προσφέρει τη δυνατότητα να κάνουν ένα νέο επιχειρηματικό ξεκίνημα διδασκόμενοι από τις εμπειρίες του παρελθόντος. Αντιστοίχως σημαντική είναι και η απαλλαγή των λοιπών οφειλετών από τα χρέη τους, καθώς τους επιτρέπει την κοινωνική και οικονομική επανένταξη χωρίς το βάρος οφειλών στις οποίες αδυνατούν να αντεπεξέλθουν. Η υπερχρέωση των καταναλωτών είναι επίσης ζήτημα μείζονος οικονομικής και κοινωνικής σημασίας που συνδέεται στενά με τη ανάγκη περιορισμού της υπερχρέωσης εν γένει καθώς μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, δεν μπορεί να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ επιχειρηματικών και έξω-επιχειρηματικών χρεών.

Αναμορφώνεται επίσης η ρύθμιση του επαγγέλματος των διαχειριστών αφερεγγυότητας μεταξύ άλλων με την ενσωμάτωση νομικών προσώπων που ικανοποιούν τις τιθέμενες προϋποθέσεις. Το νέο πλαίσιο ρύθμισης ενισχύει περαιτέρω το κύρος των διαχειριστών αφερεγγυότητας και την δυνατότητα τους να ανταποκριθούν με τη απαραίτητη ταχύτητα και αξιοπιστία στις απαιτήσεις των διαδικασιών του νόμου.

Πέντε βιβλία

Ο νόμος είναι διαρθρωμένος σε πέντε βιβλία:

- Βιβλίο Πρώτο: Πρόληψη της Αφερεγγυότητας, με το οποίο εισάγεται μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης οφειλετών για να αποτρέπει συνθήκες αφερεγγυότητας των οφειλετών. Επίσης, εισάγεται ο εξωδικαστικός μηχανισμός αντιμετώπισης των οφειλών για φυσικά και νομικά πρόσωπα και εκσυγχρονίζεται ο θεσμός της εξυγίανσης επιχειρήσεων.

- Βιβλίο Δεύτερο: Πτώχευση, με το οποίο αντιμετωπίζεται η πτώχευση των φυσικών και νομικών προσώπων, με βελτίωση του υπάρχοντος πλαισίου και πρόβλεψη απαλλαγής των οφειλετών από τις οφειλές τους.

- Βιβλίο Τρίτο: Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και Ρήτρες Παρακολούθησης-Ευάλωτοι Οφειλέτες, με το οποίο προβλέπεται η θέσπιση ηλεκτρονικών μέσων και διαδικασιών για τη βελτίωση και απλούστευση των διαδικασιών που θεσπίζονται με το νόμο. Επίσης, θεσπίζονται μηχανισμοί για την προστασία των ευάλωτων οφειλετών, τόσο στο επίπεδο της πρόληψης όσο και στο επίπεδο της ρευστοποίησης της πρώτης κατοικίας.

- Βιβλίο Τέταρτο: Διαχειριστές Αφερεγγυότητας, με το οποίο επέρχεται βελτίωση και συμπλήρωση των ρυθμίσεων που διέπουν τους διαχειριστές αφερεγγυότητας, οι οποίοι συμμετέχουν στις διαδικασίες συλλογικής ικανοποίησης.

- Βιβλίο Πέμπτο: Κοινές, Τελικές και Μεταβατικές Διατάξεις, με το οποίο θεσπίζονται οι απαραίτητες κοινές διατάξεις για το σύνολο των βιβλίων, καθώς και οι τελικές οι μεταβατικές διατάξεις.

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων, προβλέπονται τα ακόλουθα:

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ

1. Θεσπίζεται διαδικασία πρόσβασης των οφειλετών σε εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης αφερεγγυότητας, στα οποία περιλαμβάνονται Ηλεκτρονικός Μηχανισμός Προειδοποίησης του οφειλέτη και συμβουλευτικές υπηρεσίες παρεχόμενες από Κέντρα Ενημέρωσης Υποστήριξης Δανειοληπτών (Κ.Ε.Υ.Δ.), . Γραφεία Ενημέρωσης Υποστήριξης Δανειοληπτών (Γ.Ε.Υ.Δ.) και επαγγελματικούς φορείς, όπως επιμελητήρια και επαγγελματικούς συλλόγους.

2. Παρέχεται, υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις, η δυνατότητα εκκίνησης της διαδικασίας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών:

- σε κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα, με την υποβολή αίτησης για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.) μέσω της Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας Εξωδικαστικής Ρύθμισης Οφειλών,

- στο Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (Φ.Κ.Α.) και τους χρηματοδοτικούς φορείς (πιστωτικά ιδρύματα, εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων, κλ.π.) κοινοποιώντας σχετική πρόσκληση στον οφειλέτη.

3. Επιβάλλεται προθεσμία δύο μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για την υπογραφή σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών, άλλως η διαδικασία θεωρείται περατωθείσα ως άκαρπη.

4. Υπογράφεται από τους συναινούντες πιστωτές και τον οφειλέτη σύμβαση αναδιάρθρωσης, εφόσον πρόταση ρύθμισης, που κατατίθεται από χρηματοδοτικούς φορείς, εξασφαλίσει τη συναίνεση του οφειλέτη, της πλειοψηφίας (ως προς την αξία των σχετικών απαιτήσεων) των χρηματοδοτικών φορέων και τουλάχιστον του ποσοστού συμμετεχόντων πιστωτών με ειδικό προνόμιο. Εφόσον υπάρχουν οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φ.Κ.Α., η σύμβαση τελεί υπό την αίρεση της συναίνεσής τους.

5. Αναγνωρίζεται, υπό τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα, το δικαίωμα στο Δημόσιο και τους Φ.Κ.Α. να συναινούν σε αναδιάρθρωση και διαγραφή των οφειλών προς αυτούς καθώς και να καταρτίζουν με τους οφειλέτες διμερείς συμβάσεις αναδιάρθρωσης οφειλών.

6. α. Παρέχεται, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, για πέντε έτη από την ημερομηνία της αίτησης, σε οφειλέτες, που έχουν ρυθμίσει ή δεν έχουν καθυστερήσει για χρονικό διάστημα άνω των 90 ημερών τις οφειλές τους προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και τους Φ.Κ.Α., επιδότηση της καταβολής δόσεων για την αποπληρωμή των δανείων που εξασφαλίζονται με την κύρια κατοικία τους.

β. Το ύψος της επιδότησης κυμαίνεται από 70 έως 210 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού του οφειλέτη.

7. Θεσπίζεται η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών, η οποία πληρούται, όταν κανείς από τους μη συναινούντες πιστωτές δεν βρεθεί, βάσει της συμφωνίας εξυγίανσης, σε χειρότερη θέση από τη θέση στην οποία θα βρισκόταν σε περίπτωση πτώχευσης του οφειλέτη.

8. Τροποποιείται η απαιτούμενη πλειοψηφία πιστωτών για την επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης και πλέον απαιτείται συναίνεση του 50% κάθε κατηγορίας πιστωτών.

9. Προβλέπεται ότι:

- την αρμοδιότητα παροχής συναίνεσης επί συμφωνιών εξυγίανσης έχει, όταν ο οφειλέτης είναι νομικό πρόσωπο, ο διαχειριστής ή το όργανο διοίκησής του,

- το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), δημόσιες επιχειρήσεις και Φ.Κ.Α. συναινούν σε συμφωνίες εξυγίανσης, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις επικύρωσης της συμφωνίας εξυγίανσης και συγκεκριμένα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και οι φορείς αυτοί αναμένεται να βρεθούν σε καλύτερη θέση σε σχέση με το σενάριο της πτώχευσης.

10. Επανακαθορίζεται το περιεχόμενο της συμφωνίας εξυγίανσης με ορισμένες προσθήκες και τροποποιήσεις ως προς τους πιστωτές καθώς και τους περιορισμούς ως προς την επίπτωση της συμφωνίας σε εργασιακά δικαιώματα (δεν θίγονται κεκτημένα δικαιώματα σε επαγγελματικές συντάξεις, το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης και εργασιακής κινητοποίησης των εργαζομένων κ.λπ.).

Επίσης προβλέπεται ότι:

α. - η συμφωνία εξυγίανσης συνοδεύεται υποχρεωτικά από επιχειρηματικό σχέδιο με χρονική διάρκεια ίση με αυτή της συμφωνίας,

- το δικαστήριο μπορεί να απαγορεύσει την καταγγελία συμβάσεων τις οποίες κρίνει ουσιώδεις για τη λειτουργία της επιχείρησης μέχρι την επικύρωση ή την απόρριψη της συμφωνίας εξυγίανσης, καθώς και να επιτρέψει τη δανειοδότηση του οφειλέτη άνευ ασφαλιστικής ή φορολογικής ενημερότητας, εφόσον κρίνεται αναγκαίο για τη λειτουργία της επιχείρησης.

β. Τα ανωτέρω προληπτικά μέτρα μπορεί να επεκτείνονται και υπέρ εγγυητών ή λοιπών συνοφειλετών του οφειλέτη, εφόσον συντρέχει σπουδαίος επιχειρηματικός ή κοινωνικός λόγος.

12. Επανακαθορίζεται η διαδικασία επικύρωσης της συμφωνίας εξυγίανσης και ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την αιτιολογία απόφασης επικύρωσης καθώς και τη δημοσίευσή της.

13. Διατηρείται, έναντι όλων, το δικαίωμα ακύρωσης της συμφωνίας εξυγίανσης, διαγράφεται όμως ως λόγος η ουσιώδης μη εκπλήρωση των όρων της συμφωνίας εξυγίανσης.

14. Συνιστάται Μητρώο Εμπειρογνωμόνων που τηρείται στην Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. του υπουργείου Οικονομικών.

ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ. ΠΤΩΧΕΥΣΗ

Επαναπροσδιορίζεται το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τη διαδικασία κήρυξης της πτώχευσης.

Ειδικότερα, μεταξύ άλλων:

1. Επανακαθορίζονται: α) ο σκοπός της πτώχευσης (αποσκοπεί στην επιστροφή παραγωγικών μέσων σε δυνητικά παραγωγικές χρήσεις, σε κάθε περίπτωση εντός της συντομότερης κατά το δυνατόν προθεσμίας), β) οι υποκειμενικές και αντικειμενικές προϋποθέσεις για κήρυξη πτώχευσης φυσικών και νομικών προσώπων. Συγκεκριμένα:

i) Πτωχευτική ικανότητα έχουν εφεξής το σύνολο των φυσικών προσώπων καθώς και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.), που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα,

ii) Τεκμαίρεται ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών και επομένως μπορεί να κηρύσσεται σε πτώχευση, όταν δεν καταβάλει ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φ.Κ.Α. ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.

- το περιεχόμενο της αίτησης και των δικαιολογητικών που απαιτούνται για την κήρυξη της πτώχευσης (η αίτηση μπορεί να γίνεται και ηλεκτρονικά) καθώς και το περιεχόμενο της απόφασης κήρυξης της πτώχευσης (το πτωχευτικό δικαστήριο αποφαίνεται περί της εκποίησης των κατ' ιδίαν περιουσιακών στοιχείων ή περί της εκποίησης του συνόλου του ενεργητικού της επιχείρησης ή των επιμέρους λειτουργικών συνόλων αυτής).

2. Ορίζεται ότι η απόφαση κήρυξης της πτώχευσης υπόκειται στο ένδικο μέσο της ανακοπής.

3. Καταχωρείται εφεξής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας κάθε δημοσίευση ή δημοσιοποίηση αποφάσεων και πράξεων που αφορούν στην πτώχευση.

4. Προβλέπεται ρητά ότι η πτώχευση δεν αποτελεί εφεξής λόγο στέρησης άδειας άσκησης επαγγέλματος.

5. Ανήκει στην πτωχευτική περιουσία το μέρος του ετησίου εισοδήματος που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του οφειλέτη και ορίζονται τα ετήσια εισοδήματα του, τα οποία εξαιρούνται της πτωχευτικής περιουσίας.

6. Ορίζεται ότι πτωχευτικά χρέη προς το Δημόσιο είναι οι απαιτήσεις του Δημοσίου κατά του οφειλέτη, οι οποίες γεννήθηκαν ή ανάγονται σε χρόνο πριν την κήρυξη της πτώχευσης, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους.

7. Συνοφειλέτης και εγγυητής συνεχίζουν και μετά την πτώχευση να ευθύνονται έναντι του πιστωτή, ανεξαρτήτως τυχόν απαλλαγής του πρωτοφειλέτη.

8. Η κήρυξη της πτώχευσης προκαλεί την αυτόματη και αζήμια λύση όλων των εκκρεμών και διαρκών συμβάσεων του οφειλέτη την εξηκοστή ημέρα από την κήρυξη της πτώχευσης, υπό την οριζόμενη εξαίρεση.

9. Εισάγεται η υποχρέωση του συνδίκου να συνάπτει συμβάσεις μόνο όταν αυτές συνδέονται με τις τρέχουσες εργασίες της πτώχευσης.

10. Προβλέπεται ότι η σύμβαση μεταβιβάζεται ως σύνολο και ο αποκτών υπεισέρχεται στη θέση του οφειλέτη, ως οιονεί καθολικός διάδοχος, με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις, πλην των πτωχευτικών πιστωμάτων που βαρύνουν μόνον την πτωχευτική περιουσία.

11. Εξαιρούνται από τις περιπτώσεις υποχρεωτικής ανάκλησης, οι οικειοθελείς παραχωρήσεις ακινήτων προς πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα.

13. Ορίζεται ρητά ότι δεν αποτελούν καταδολιευτικές πράξεις και δεν ανακαλούνται οι δεδουλευμένες αποδοχές των εργαζόμενων.

14. Επεκτείνεται η εφαρμογή των διατάξεων περί αστικής ευθύνης διοικητών εταιρειών, σε περίπτωση παύσης πληρωμών και σε κάθε άλλο νομικό πρόσωπο για το οποίο δεν προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη των εταίρων για το σύνολο των εταιρικών χρεών.

15. Ορίζεται πρωτόδικης ή ειρηνοδίκης κατά περίπτωση, ως εισηγητής σε πτώχευση με κύριο γνώμονα την προηγούμενη εμπειρία σε πτωχεύσεις και την τυχόν μετεκπαίδευση σε θέματα πτωχεύσεων.

16. , Παρέχεται η δυνατότητα στον εισηγητή να διατάξει τη βίαιη προσαγωγή του οφειλέτη ενώπιον του για τη διεκπεραίωση της πτωχευτικής διαδικασίας.

17. Ορίζεται ως σύνδικος, στην περίπτωση αίτησης από πιστωτή, ο προτεινόμενος, είτε από τον αιτούντα είτε από τον παρεμβαίνοντα, που έχει τη μεγαλύτερη απαίτηση κατά του οφειλέτη.

18. Παρέχεται η δυνατότητα στη μειοψηφία των πιστωτών που εκπροσωπούν ποσοστό τουλάχιστον 10% των απαιτήσεων κατά του οφειλέτη, να ζητήσουν τη σύγκληση της συνέλευσης των πιστωτών με θέμα την αντικατάσταση του συνδίκου.

19. Παρέχεται η δυνατότητα στο σύνδικο να λάβει χρηματοδότηση για την κάλυψη των πάσης φύσης δαπανών και εξόδων της πτώχευσης, εφόσον προηγουμένως λάβει σχετική έγκριση της συνέλευσης των πιστωτών.

20. Ορίζεται ότι, η επικύρωση του πρακτικού, που αφορά στο συμβιβασμό επί απαιτήσεων, έχει ισχύ δικαστικής απόφασης.

21. Παρέχεται η δυνατότητα στο σύνδικο, να υποβάλλει εγκλήσεις ή αγωγές κατά προσώπων, που με τις πράξεις τους, προ της κήρυξης της πτώχευσης, επηρέασαν δυσμενώς την περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη και συντέλεσαν στην παύση πληρωμών του.

22. Ορίζεται μεγαλύτερη προθεσμία για την αναγγελία απαίτησης πιστωτή (3 μήνες από τη δημοσιοποίηση της κήρυξης σε πτώχευση αντί του ενός, που ισχύει). Επίσης, ορίζεται ότι, κατ' εξαίρεση, οι απαιτήσεις του Δημοσίου αναγγέλλονται το αργότερο μέχρι τη σύνταξη του τελευταίου πίνακα διανομής, δεν υπόκεινται στη διαδικασία επαλήθευσης και συμμετέχουν μόνο σε διανομές που δεν έχουν διαταχθεί μέχρι την αναγγελία τους.

23. Προβλέπεται ότι η αναγγελία της απαίτησης πιστωτή γίνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας αντί του γραμματέα των πτωχεύσεων, που ισχύει σήμερα.

24. Απλουστεύεται η διαδικασία επαλήθευσης των πιστώσεων, η οποία γίνεται πλέον από τον σύνδικο με αντιπαραβολή των εγγράφων του πιστωτή προς τα βιβλία και λοιπά έγγραφα του οφειλέτη.

25. Επανακαθορίζεται η διαδικασία εκποίησης της πτωχευτικής περιουσίας, ως συνόλου ή των επιμέρους λειτουργικών συνόλων αυτής, καθώς και των κατ' ιδίαν στοιχείων της (κινητών και ακινήτων), μέσω διενέργειας ηλεκτρονικού πλειστηριασμού.

26. Απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος, το όφελος που προκύπτει από τη διαγραφή ή ρύθμιση μέρους ή του συνόλου χρεών νομικών προσώπων, καθώς και φυσικών προσώπων ή φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και το κέρδος από τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη.

27. Διευρύνονται οι περιπτώσεις απαλλαγής από τέλη χαρτοσήμου και κάθε άλλο έμμεσο φόρο ή τέλος (πλην Φ.Π.Α.), στις οποίες περιλαμβάνονται εφεξής οι συμβάσεις, καθώς και κάθε άλλη πράξη, που συνάπτεται βάσει και συνεπεία των διατάξεων του υπό ψήφιση νομοσχεδίου.

28. Καθορίζεται απλοποιημένη διαδικασία στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου. Η υποβολή αίτησης για την υπαγωγή στο σχετικό μέτρο, απαλλάσσεται από την κατάθεση γραμματίου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.). Επανακαθορίζονται, με ορισμένες τροποποιήσεις από το ισχύον πλαίσιο, οι όροι περάτωσης και παύσης των εργασιών της πτώχευσης και η διαδικασία λογοδοσίας του συνδίκου.

29. α. Προβλέπεται, εντός των, κατά περίπτωση, αναφερόμενων προθεσμιών από την υποβολή της αίτησης πτώχευσης ή την κήρυξη της πτώχευσης ή την καταχώρηση του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, η απαλλαγή του, ως φυσικού προσώπου ή ως εκπροσώπου νομικού προσώπου, από κάθε οφειλή προς τους πτωχευτικούς πιστωτές.

β. Επανακαθορίζονται, με ορισμένες τροποποιήσεις, διατάξεις του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για αξιόποινες πράξεις που λαμβάνουν χώρα κατά τη διαδικασία πτώχευσης.

γ. Παρέχονται εξουσιοδοτήσεις για τη ρύθμιση θεμάτων που προκύπτουν από τις διατάξεις του υπό ψήφιση νομοσχεδίου, μεταξύ των οποίων το ύψος, ο τρόπος καθορισμού, η είσπραξη και απόδοση του τέλους χρήσης των ηλεκτρονικών συστημάτων πλειστηριασμού. (άρθρα 75 - 211)

ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΡΗΤΡΕΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ - ΕΥΑΛΩΤΟΙ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ

1. Ορίζονται τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας για την εφαρμογή των διαδικασιών του υπό ψήφιση νόμου, στο πλαίσιο των οποίων συνιστάται Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.

2. α. Διαμορφώνεται πλαίσιο στήριξης των ευάλωτων οφειλετών, ώστε να παραμένουν στην κύρια κατοικία τους, με μεταβίβαση του ιδιοκτησιακού δικαιώματος ή καταβολή μισθώματος σε Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.

β. Προβλέπονται οι ειδικές υποχρεώσεις του οφειλέτη σε περίπτωση λήψης επιδόματος στέγασης καθώς και οι όροι και προϋποθέσεις για την άσκηση του δικαιώματος επαναγοράς της κύριας κατοικίας.

γ. Ρυθμίζονται ο τρόπος επιλογής και οι αρμοδιότητες του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, ο οποίος θα συμβάλλεται με το Δημόσιο, μέσω σύμβασης παραχώρησης.

3. Παρέχονται νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις για την έκδοση των απαραίτητων κανονιστικών διοικητικών πράξεων σχετικά με τον προσδιορισμό των όρων της σύμβασης παραχώρησης ως προς τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, τον ορισμό διαδικαστικών θεμάτων που αφορούν στην εκπλήρωση από τον εν λόγω Φορέα των υποχρεώσεων και αρμοδιοτήτων του κ.λπ. (άρθρα 212 - 226)

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΑΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ

1. Εισάγονται ρυθμίσεις για τη βελτίωση του θεσμού των διαχειριστών αφερεγγυότητας και επαναδιατυπώνονται οι διατάξεις του π.δ.133/2016 με ορισμένες προσαρμογές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο:

- παρέχεται η δυνατότητα και σε νομικά πρόσωπα (και όχι μόνο σε φυσικά πρόσωπα, όπως ισχύει) να ορίζονται σε θέση διαχειριστή φερεγγυότητας,

- προβλέπεται η μεταφορά αρμοδιότητας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Οικονομικών για τη σύσταση, συγκρότηση και τον καθορισμό λεπτομερειών λειτουργίας της Επιτροπής Διαχείρισης Αφερεγγυότητας καθώς και της Επιτροπής Εξετάσεων για την απόκτηση πιστοποίησης,

- προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις για το Μητρώο Διαχειριστών Φερεγγυότητας καθώς και για τα Πειθαρχικά Συμβούλια για την εκδίκαση των πειθαρχικών παραπτωμάτων των διαχειριστών αφερεγγυότητας,

- διευρύνονται οι κατηγορίες επαγγελματιών που δύνανται να ασκούν τα καθήκοντα διαχειριστή φερεγγυότητας,

- επανακαθορίζονται τα κωλύματα για διορισμό διαχειριστή αφερεγγυότητας,

- προσδιορίζεται η έκταση της ευθύνης διαχειριστή αφερεγγυότητας έναντι τρίτων.

2. Παρέχονται νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις για έκδοση των απαραίτητων κανονιστικών διοικητικών πράξεων, αναφορικά με συγκρότηση των Επιτροπών Διαχείρισης Αφερεγγυότητας και Εξετάσεων για την παροχή πιστοποίησης, τον καθορισμό της αποζημίωσης των μελών των Επιτροπών αυτών και των Πειθαρχικών Συμβουλίων κλπ.

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

1. Προβλέπεται ότι ο οφειλέτης ή πιστωτές του νομιμοποιούνται να ασκήσουν αίτηση για την ανατροπή της διαδικασίας της ειδικής διαχείρισης, οποτεδήποτε πριν από τη λήξη της, εφόσον καταθέσουν, ταυτόχρονα με την αίτηση αυτή, αίτηση επικύρωσης συμφωνίας εξυγίανσης.

2. Προβλέπεται δυνατότητα διαχείρισης ανάκτησης ενισχύσεων. Ειδικότερα:

α. Δύναται να υπαχθούν εκ των υστέρων, είτε σε κανονισμό για ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) είτε στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής, εφόσον πληρούσαν τις προβλεπόμενες, κατά τον χρόνο χορήγησής τους, προϋποθέσεις, οι μεμονωμένες ενισχύσεις, που χορηγήθηκαν σύμφωνα με τις προβλεπόμενες κατά το νόμο προϋποθέσεις και κρίθηκε ότι πρέπει να ανακτηθούν σύμφωνα με τη σχετική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

β. Εάν η υπαγωγή, κατά τα ανωτέρω, δεν είναι δυνατή ή όταν αυτή δεν καλύπτει το σύνολο του προς ανάκτηση ποσού, τα προς ανάκτηση ποσά δύναται να συμψηφισθούν με ενισχύσεις ήσσονος σημασίας, βάσει νέου καθεστώτος de minimis.

3. Τροποποιούνται - συμπληρώνονται διατάξεις του ν.4412/2016 και συγκεκριμένα επανακαθορίζονται οι προϋποθέσεις συμμετοχής οικονομικών φορέων σε διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων.

4. Παρέχεται: -η δυνατότητα αναπροσαρμογής των ασφαλίστρων σε μακροχρόνιες συμβάσεις ασφάλισης υγείας σύμφωνα με τους ειδικότερα αναφερόμενους όρους,

- το δικαίωμα στον λήπτη της ασφάλισης να καταγγείλει την ασφαλιστική σύμβαση, εφόσον δεν συμφωνεί, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερολογιακών ημερών από τη γνωστοποίηση της αναπροσαρμογής.

Έναρξη ισχύος

Τα άρθρα 1 έως και 264 του νόμου τίθενται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2021. Κατ' εξαίρεση η παρ. 3 του άρθρου 264, καθώς και οι άλλες διατάξεις του νόμου για τις οποίες δεν ορίζεται διαφορετικά, ισχύουν από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.