Τουρκική οικονομία: Κραχ στο χρηματιστήριο - Βουτιά της λίρας και των ομολόγων [vids]
Oι τουρκικές μετοχές, τα ομόλογα και η λίρα έκαναν βουτιά την Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021, καθώς η αιφνιδιαστική απόλυση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας προκάλεσε ανησυχία ότι η χώρα οδηγείται σε νέα φάση οικονομικής αναταραχής.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, σε ένα από τα μεγαλύτερα κύματα πωλήσεων μετοχών εδώ και χρόνια, ο βασικός δείκτης του Χρηματιστήριου της Κωνσταντινούπολης σημείωνε απώλειες 9%, προκαλώντας διακοπές στις συναλλαγές. Ο δείκτης των τραπεζικών μετοχών, στον οποίο συμμετέχουν περισσότερο οι ξένοι επενδυτές, υποχωρούσε 9,5%.
Η απόδοση του 10ετούς τουρκικού ομολόγου αναφοράς αυξήθηκε 500 μονάδες βάσης (5 ποσοστιαίες μονάδες) στο 19,06%. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου με νόμισμα αναφορά το δολάριο αυξήθηκε 153 μονάδες βάσης στο 7,41%. Το πενταετές CDS (ασφάλιστρο έναντι κινδύνου χρεοκοπίας της Τουρκίας) κατέγραψε άνοδο - ρεκόρ στις 472 μονάδες βάσης. Οι επενδυτές πουλούσαν, επίσης, μετοχές ευρωπαϊκών τραπεζών που έχουν διασυνδέσεις με την Τουρκία. Η μετοχή της ισπανικής Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, η οποία κατέχει σχεδόν το 50% των μετοχών της τουρκικής τράπεζας Garanti, βυθίστηκε 6%.
«Η αντικατάσταση του διοικητή της τουρκικής κεντρικής τράπεζας αποτελεί μεγάλο πλήγμα της εμπιστοσύνης των επενδυτών στην Τουρκία. Δεν είναι περίεργο που η γεωγραφική εγγύτητα αφήνει την Ευρώπη πιο εκτεθειμένη», έγραψε αναλυτής της RBC Capital Markets. Η σπουδή για την πώληση της τουρκικής λίρας με το άνοιγμα των αγορών σήμερα ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη στήριξή της από κρατικές τράπεζες, σύμφωνα με χρηματιστή που έχει γνώση των συναλλαγών.
«Οι αγορές μπορούν να ενθαρρυνθούν κάπως από την επαναδέσμευση πως δεν θε επιβληθούν έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls) και το γεγονός ότι οι κρατικές τράπεζες και πιθανότατα και η κεντρική τράπεζα πουλάνε δολάρια και ώθησαν την ισοτιμία κάτω από τις 8 (λίρες ανά δολάριο)», δήλωσε αναλυτής της BlueBay Asset Management in London.
Η αποπομπή Αγκμπάλ
Να σημειωθεί ότι η τουρκική λίρα κατέγραψε βουτιά και οι συναλλαγές διακόπηκαν δύο φορές τη Δευτέρα στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, ύστερα ύστερα από την αποπομπή του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Νατζί Αγκμπάλ καθαιρέθηκε δυνάμει προεδρικού διατάγματος, το οποίο δημοσιοποιήθηκε αργά το βράδυ της Παρασκευής 19 Μαρτίου 2021 και στο οποίο δεν δίνεται κάποια επίσημη εξήγηση. Ωστόσο η αποπομπή του έγινε δύο ημέρες μετά τη μεγάλη αύξηση κατά 200 μονάδες βάσης του βασικού επιτοκίου της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας, ένα μέτρο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού που χαιρέτισαν οι αγορές. Ο ίδιος βρισκόταν στη θέση αυτή μόλις 5 μήνες.
Η αποπομπή του Αγκμπάλ και η πτώση της λίρας την ώρα που η οικονομία ήδη υφίσταται τον αντίκτυπο από την πανδημία του κορονοϊού, δημιούργησε μια αίσθηση απογοήτευσης σε πολλούς Τούρκους. «Η Τουρκία δίνει την εντύπωση ότι είναι μια χώρα που δεν ακολουθεί κανέναν κανόνα. Δεν υπάρχει πλέον δίκαιο, ούτε δημοκρατία και όλο αυτό έχει αντίκτυπο», δήλωσε ο Άντεμ Ντεμιρτάς, χρηματοοικονομικός σύμβουλος, σε εμπορικό δρόμο της Κωνσταντινούπολης.
«Το να στηρίζει κανείς την κυβέρνηση δεν σημαίνει ότι κλείνει τα μάτια στα λάθη της. Εάν διαπράττονται λάθη, πρέπει να διορθωθούν», δήλωσε ο Σουκρού Κότσακ, κάτοικος της Κωνσταντινούπολης. Ο Αχμέτ, ένας 60χρονος άνεργος, σημείωσε με πικρία ότι «οι τιμές δεν σταματούν να αυξάνονται». «Δεν ξέρω τι θα μας συμβεί», δήλωσε.
Ο πρόεδρος Ερντογάν ανέκαθεν εξέφραζε την αντίθεσή του στα υψηλά επιτόκια. Τα έχει κατ’ επανάληψη χαρακτηρίσει «πατέρα και μητέρα όλων των δεινών», και υποστηρίζει, κόντρα στις κλασσικές οικονομικές θεωρίες, ότι επιδεινώνουν τον πληθωρισμό.
Σε μια σειρά από αναρτήσεις στο Twitter, το Νο2 του κυβερνώντος κόμματος AKP, ο Νουρετίν Τσανικλί, δικαιολόγησε την αντικατάσταση του Αγκμπάλ, λέγοντας ότι δεν εκπλήρωσε «το βασικό του καθήκον» που σύμφωνα με τον ίδιο ήταν «η διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών». «Αυτός που θα διοριστεί επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας δεν μπορεί να αποκλίνει από αυτό τον στόχο», πρόσθεσε ο ίδιος.
Θέλοντας να καθησυχάσει τους επενδυτές, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Λουτφί Ελβάν δήλωσε σήμερα ότι η χώρα του θα διατηρήσει ένα καθεστώς ελεύθερης διακύμανσης της ισοτιμίας του νομίσματός της, παρά τη δραματική βουτιά της τουρκικής λίρας. «Δεν θα κάνουμε καμία παραχώρηση σε ό,τι αφορά τον μηχανισμό ελεύθερης αγοράς και θα διατηρήσουμε ένα καθεστώς ελεύθερης διακύμανσης της ισοτιμίας», ανέφερε ο υπουργός σε ανακοίνωση.
«Θα διατηρήσουμε την οικονομική μας πολιτική έως ότου φθάσουμε σε μια βιώσιμη μείωση του πληθωρισμού», πρόσθεσε, λέγοντας ότι οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει από την κυβέρνηση θα ενισχύσουν τα «θεμέλιά μας καθώς και την ανθεκτικότητά μας απέναντι σε πιθανούς κραδασμούς».
Ο Αγκμπάλ αντικαταστάθηκε από τον Σαχάπ Καβτζίογλου, οικονομολόγο και πρώην βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος, ένας διορισμός που προκάλεσε ανησυχία στους επενδυτές και θέτει εν αμφιβόλω την μελλοντική ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
