Ευρωπαίοι αξιωματούχοι: «Οι ΗΠΑ πουλάνε περισσότερο αέριο και πιο ακριβά»

Εννέα μήνες πέρασαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και φαίνεται πως ένας από τους στόχους του Βλαντιμίρ Πούτιν, η διάσπαση της Δύσης, είναι πλέον ορατός, με Ευρωπαίους αξιωματούχους να τονίζουν πως οι ΗΠΑ έχουν αποκτήσει κέρδη από τον πόλεμο, την ώρα που οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεινοπαθούν από την οικονομική και ενεργειακή κρίση.

«Οι ΗΠΑ πουλάνε περισσότερο αέριο και πιο ακριβά»

«Το γεγονός είναι ότι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που κερδίζει περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ, επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος στο POLITICO. Τα εκρηκτικά σχόλια -που υποστηρίζονται δημόσια και ιδιωτικά από αξιωματούχους, διπλωμάτες και υπουργούς- ακολουθούν την αυξανόμενη οργή στην Ευρώπη για τις αμερικανικές επιδοτήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Το Κρεμλίνο είναι πιθανό να χαιρετίσει τη δηλητηρίαση της ατμόσφαιρας μεταξύ των δυτικών συμμάχων.

«Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ»

«Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, τονίζοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις επιδοτήσεις των ΗΠΑ και τις υψηλές τιμές ενέργειας κινδυνεύει να στρέψει την κοινή γνώμη τόσο ενάντια στην πολεμική προσπάθεια όσο και στη διατλαντική συμμαχία. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ». Ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Ζόζεπ Μπορέλ κάλεσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει στις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Οι Αμερικανοί - οι φίλοι μας - παίρνουν αποφάσεις που έχουν οικονομικό αντίκτυπο σε εμάς», είπε σε συνέντευξή του στο POLITICO.

We also discussed numerous other topics of relevance for both sides, such as closing economic gaps, fighting climate change, and energy and migration policy.

There is a strong mutual interest to further deepen our cooperation. Let's all deliver on it. 2/2 pic.twitter.com/Df3X2HxnFX — Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) November 24, 2022

Οι πράσινες επιδοτήσεις και οι φόροι του Μπάιντεν αποτελούν το μεγαλύτερο σημείο έντασης τις τελευταίες εβδομάδες με τις Βρυξέλλες να λένε ότι άδικα απομακρύνουν το εμπόριο από την ΕΕ και απειλούν να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Παρά τις επίσημες αντιρρήσεις από την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια υποχώρησης. Ταυτόχρονα, η αναστάτωση που προκλήθηκε από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδηγεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται και μια καταστροφική συμπίεση του ενεργειακού εφοδιασμού να απειλεί με διακοπές ρεύματος και με δελτίο αυτό τον χειμώνα. Καθώς προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, οι χώρες της ΕΕ στρέφονται στο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ — αλλά η τιμή που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από το ίδιο κόστος καυσίμων στην Αμερική.

Πρώτες βολές Ευρώπης κατά ΗΠΑ

Οι εξελίξεις αυτές έχουν επιβαρύνει την κατάσταση στην Ευρώπη κι αυτό αντανακλάται στις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων στις Βρυξέλλες και πρωτευουσών της ΕΕ. Ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ δεν είναι «φιλικές» και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας κάλεσε την Ουάσιγκτον να επιδείξει περισσότερη «αλληλεγγύη» και να βοηθήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους.

French President Emmanuel Macron chooses China over the US, rebuking President @JoeBiden's state visit honor, @TomRTweets writes.

https://t.co/ihnwf2T3UT — Washington Examiner (@dcexaminer) November 25, 2022

Την απογοήτευση τους εξέφρασαν υπουργοί και διπλωμάτες που εδρεύουν σε άλλα μέρη του μπλοκ για τον τρόπο που η κυβέρνηση του Μπάιντεν απλώς αγνοεί τον αντίκτυπο των εσωτερικών οικονομικών πολιτικών της στους ευρωπαίους συμμάχους. Όταν οι ηγέτες της ΕΕ αντιμετώπισαν τον Μπάιντεν για τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ στη συνάντηση της G20 στο Μπαλί την περασμένη εβδομάδα, ο αμερικανός πρόεδρος φαινόταν απλώς να αγνοεί το θέμα, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματούχο που αναφέρθηκε παραπάνω. Άλλοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμερικανική άγνοια σχετικά με τις συνέπειες για την Ευρώπη ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα. «Οι Ευρωπαίοι είναι εμφανώς απογοητευμένοι για την έλλειψη προηγούμενης ενημέρωσης και διαβούλευσης», δήλωσε ο David Kleimann από το think tank Bruegel. Οι αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναγνωρίζουν τους κινδύνους που θα έχει η ολοένα και πιο τοξική ατμόσφαιρα για τη δυτική συμμαχία. Η διαμάχη είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσε ο Πούτιν, συμφώνησαν διπλωμάτες της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Ανησυχία για διατλαντικό εμπορικό πόλεμο

Αυτό που βέβαια προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία, είναι ο φόβος για έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο, κυρίως λόγω της αυξανόμενης διαμάχης σχετικά με τον νόμο του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) -ένα τεράστιο πακέτο με διατάξεις για τη φορολογία, το κλίμα και τη υγειονομική περίθαλψη. Οι υπουργοί Εμπορίου της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν την απάντησή τους την Παρασκευή (25/11), καθώς αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδια για επείγουσα πολεμική δέσμη επιδοτήσεων για να σώσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από την κατάρρευση. «Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ ανησυχητικός», δήλωσε η Ολλανδή υπουργός Εμπορίου Λιέσγιε Σράινεμαχερ. Liesje Schreinemacher. «Ο πιθανός αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ μεγάλος». «Οι ΗΠΑ ακολουθούν μια εσωτερική ατζέντα, η οποία είναι δυστυχώς προστατευτική και κάνει διακρίσεις σε βάρος των συμμάχων των ΗΠΑ», δήλωσε ο Tonino Picula, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διατλαντικές σχέσεις.

https://t.co/SKFEauMU8y

— Tonino Picula (@TPicula) November 24, 2022

Πώς απαντούν οι ΗΠΑ στην κριτική της ΕΕ

Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι ο καθορισμός τιμών για τους ευρωπαίους αγοραστές φυσικού αερίου αντανακλά τις αποφάσεις της ιδιωτικής αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε πολιτικής ή δράσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ. «Οι αμερικανικές εταιρείες υπήρξαν διαφανείς και αξιόπιστοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη», είπε ο αξιωματούχος. Η εξαγωγική ικανότητα περιορίστηκε επίσης από ένα ατύχημα τον Ιούνιο που ανάγκασε μια βασική εγκατάσταση να κλείσει. Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, η διαφορά μεταξύ των τιμών εξαγωγής και εισαγωγής δεν πηγαίνει στους εξαγωγείς LNG των ΗΠΑ, αλλά στις εταιρείες που μεταπωλούν το φυσικό αέριο εντός της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος ευρωπαίος κάτοχος μακροπρόθεσμων συμβάσεων αερίου στις ΗΠΑ είναι για παράδειγμα η γαλλική TotalEnergies. Αυτό δεν είναι ένα νέο επιχείρημα από την αμερικανική πλευρά, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τους Ευρωπαίους. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας πωλούν το αέριό τους με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα όταν διασχίζουν τον Ατλαντικό», δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν στη γαλλική τηλεόραση την Τετάρτη (23/11). «Φυσικά οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοί μας... αλλά όταν κάτι πάει στραβά, είναι απαραίτητο να το λένε και μεταξύ των συμμάχων», είπε. Η φθηνότερη ενέργεια έχει γίνει γρήγορα ένα τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις αμερικανικές εταιρείες. Οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ ή ακόμη και μεταφέρουν τις υπάρχουσες επιχειρήσεις τους μακριά από την Ευρώπη σε αμερικανικά εργοστάσια. Μόλις αυτήν την εβδομάδα, η χημική πολυεθνική Solvay ανακοίνωσε ότι επιλέγει τις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης για νέες επενδύσεις, στην τελευταία από μια σειρά παρόμοιων ανακοινώσεων από βασικούς βιομηχανικούς κολοσσούς της ΕΕ.

Σύμμαχοι ή μήπως όχι;

Παρά τις ενεργειακές διαφωνίες, μόλις η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα βιομηχανικών επιδοτήσεων 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη στήριξη των πράσινων βιομηχανιών βάσει του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, οι Βρυξέλλες μπήκαν σε πλήρη κατάσταση πανικού. «Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού έχει αλλάξει τα πάντα», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Είναι ακόμα σύμμαχός μας η Ουάσιγκτον ή όχι;» Για τον Μπάιντεν, η νομοθεσία είναι ένα ιστορικό επίτευγμα για το κλίμα. «Αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος», είπε ο αμερικανός αξιωματούχος. «Ο IRA θα μεγαλώσει την πίτα για επενδύσεις καθαρής ενέργειας, δεν θα τη χωρίσει». Αλλά η ΕΕ το βλέπει αυτό διαφορετικά. Αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Γαλλίας είπε ότι η διάγνωση είναι σαφής: Πρόκειται για «επιδοτήσεις που εισάγουν διακρίσεις που θα στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό». Ο γάλλος υπουργός Οικονομίας Μπρούνο Λεμέρ αυτήν την εβδομάδα κατηγόρησε ακόμη και τις ΗΠΑ ότι ακολουθούν τον δρόμο του οικονομικού απομονωτισμού της Κίνας, προτρέποντας τις Βρυξέλλες να επαναλάβουν μια τέτοια προσέγγιση: «Η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι η τελευταία από τους Μοϊκανούς», είπε. Η ΕΕ προετοιμάζει τις απαντήσεις της, όπως μια μεγάλη ώθηση επιδοτήσεων για να αποτρέψει την εξάλειψη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τους αμερικανούς ανταγωνιστές. «Βιώνουμε μια υφέρπουσα κρίση εμπιστοσύνης σε εμπορικά θέματα σε αυτήν τη σχέση», δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής Reinhard Bütikofer. «Κάποια στιγμή πρέπει να διεκδικήσεις τον εαυτό σου», είπε η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Μαρί-Πιερ Βεντρέν. «Είμαστε σε έναν κόσμο αγώνων εξουσίας. Όταν παλεύετε με τα χέρια, αν δεν είστε μυώδης, εάν δεν είστε προετοιμασμένοι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, χάνετε». Πώς οι ΗΠΑ επωφελούνται έναντι των Ευρωπαίων στους εξοπλισμούς Στα παρασκήνια, υπάρχει επίσης αυξανόμενος εκνευρισμός για τα χρήματα που ρέουν στον αμερικανικό αμυντικό τομέα. Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, παρέχοντας περισσότερα από 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και εξοπλισμό από την αρχή του πολέμου. Η ΕΕ έχει προσφέρει μέχρι στιγμής περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον Μπορέλ. Σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο από μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η ανανέωση ορισμένων εξελιγμένων όπλων μπορεί να διαρκέσει «χρόνια» λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού και στην παραγωγή τσιπ. Αυτό τροφοδότησε φόβους ότι η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από τον πόλεμο. Το Πεντάγωνο αναπτύσσει ήδη έναν οδικό χάρτη για να επιταχύνει τις πωλήσεις όπλων, καθώς αυξάνεται η πίεση από τους συμμάχους να ανταποκριθούν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις για όπλα και εξοπλισμό. «Δεν είναι σωστό ο καλύτερος σύμμαχός σου να βγάζει τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σου» Ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ υποστήριξε ότι «τα χρήματα που βγάζουν από τα όπλα» θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Αμερικανούς να καταλάβουν ότι το να βγάζουν «όλα αυτά τα μετρητά από το φυσικό αέριο» μπορεί να είναι «λίγο υπερβολικό». Ο διπλωμάτης υποστήριξε ότι μια έκπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσε να μας βοηθήσει να «διατηρούμε ενιαίες τις δημόσιες απόψεις μας» και να διαπραγματευόμαστε με τρίτες χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου. «Δεν είναι καλό, όσον αφορά την οπτική, να δίνεις την εντύπωση ότι ο καλύτερος σύμμαχός σου αποκομίζει πραγματικά τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σου», είπε ο διπλωμάτης.