Πλαστικά μιας χρήσης: Οριστικό τέλος με νομοσχέδιο τον Ιούνιο

Πλαστικά μιας χρήσης: Το υπουργείο Περιβάλλοντος αναμένεται να καταθέσει νομοσχέδιο τον Ιούνιο με το οποίο θα καταργούνται τα πλαστικά μιας χρήσης. Το νομοσχέδιο έχει ως στόχο την εναρμόνιση της Ελλάδας με την σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία και αφορά μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού), πιάτα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών, τάπερ, κύπελα και ποτήρια, μπουκάλια ποτών, λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς. Ωστόσο, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών αντιδρά κάνοντας λόγο για αποφάσεις που κινούνται εις βάρος των καταναλωτών.

Ειδικότερα, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που καλύπτονται από το άρθρο 5 σχετικά με περιορισμούς διάθεσης στην αγορά είναι τα εξής:

1. Μπατονέτες, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 90/385/ΕΟΚ του Συμβουλίου (1) ή της οδηγίας 93/42/ΕΟΚ του Συμβουλίου (2)·
2. Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού)
3. Πιάτα
4. Καλαμάκια, εκτός εάν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 90/385/ΕΟΚ ή της οδηγίας 93/42/ΕΟΚ
5. Αναδευτήρες ποτών
6. Ξυλάκια που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών για τέτοια ξυλάκια·
7. Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

   • προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος
   • συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και
   • είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, π.χ. μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα και πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα

8. περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους
9. κυπελλάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους·

Η Οδηγία ΕΕ 2019/904 ψηφίστηκε στις 5 Ιουνίου 2019 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με σκοπό τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και ορίζει:

• Τη μείωση και σταδιακή κατάργηση συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων.
• Την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης.
• Την επαναχρησιμοποίηση ανακυκλωμένων υλικών ως πρώτης ύλης (π.χ. 25% έως 2025, 30% έως 2030).
• Τη συντεταγμένη μετάβαση στην κυκλική οικονομία.
• Απαιτήσεις για συγκεκριμένα προϊόντα.
• Απαιτήσεις σχετικά με τη σήμανση.

Σύμφωνα με την Οδηγία, στην Ευρώπη το 80-85% των θαλάσσιων απορριμμάτων που καταμετρούνται στις παραλίες είναι πλαστικά, ενώ τα πλαστικά αντικείμενα μιας χρήσης αντιστοιχούν στο 50% και τα είδη αλιείας στο 27% του συνόλου.

Αντιδράσεις από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος

Αναφερόμενος σε λανθασμένα μηνύματα που διατυπώνονται από «επίσημα χείλη», ο ΣΒΠΕ σημειώνει ότι οι αποφάσεις στο πλαίσιο της ‘περιβαλλοντικής’ πολιτικής της κυβέρνησης, πέρα του ότι παραμένουν σε αντίθεση με το γράμμα και το πνεύμα των Ευρωπαϊκών Οδηγιών, 2019/904[4} και 2015/720 συνιστούν αντιαναπτυξιακή προσέγγιση και το μόνο στο οποίο αποσκοπούν είναι προσωπικά-μικροπολιτικά οφέλη θυμίζοντας τακτικές και εποχές που υποτίθεται έχουμε αφήσει στο παρελθόν.

Όπως αναφέρει, ειδικότερα:

«Δημιουργούν ήδη στρεβλώσεις στον κλάδο και την αγορά και αναμένεται να επηρεάσουν με καταστροφικό τρόπο την εγχώρια βιομηχανία, που έχει εξαγωγικό προσανατολισμό και μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση εν όψει κρίσης και ύφεσης.

Κινούνται εις βάρος των καταναλωτών, αφού πέρα από τη σύγχυση για το τι καταργείται και τι όχι, θα επιβαρύνει και την «τσέπη» τους.

Αποπροσανατολίζουν από τις λύσεις της κυκλικής οικονομίας, υποβαθμίζοντας το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο είναι η μη ορθή απόρριψη των απορριμμάτων που δεν καταλήγουν στην ανακύκλωση.

Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ) σημειώνει ότι:

Δεν απαιτείται να καταργηθούν όλα τα πλαστικά μιας χρήσης το 2021, όπως σαφώς προκύπτει από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/904,[4] η οποία τέθηκε σε εφαρμογή τον Ιούλιο του 2019. Συγκεκριμένα, το 2021 ο στόχος είναι να καταργηθούν επτά (7) κατηγορίες πλαστικών προϊόντων, ήτοι:

• καλαμάκια
• αναδευτήρες
• μαχαιροπίρουνα
• πιάτα
• οξοβιοδιασπώμενα πλαστικά
• δοχεία φαγητού και ποτών από διογκωμένη πολυστερίνη (EPS).
• πλαστικά στηρίγματα, που προσαρτώνται και στηρίζουν μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές

Η κατάργηση των ανωτέρω, θα γίνει μόνο με την προϋπόθεση ότι θα αναπτυχθούν αντίστοιχα προϊόντα σε προσιτές τιμές για τον τελικό καταναλωτή και με σημαντικά βελτιωμένο περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα.

Αναφορικά με τις σακούλες, ο διαχωρισμός τους σε αυτές κάτω και άνω των 50 μικρών, έχει συγκεκριμένη τεκμηρίωση, που οδήγησε την ΕΕ στην απόφαση να αντιμετωπίζονται οι μεν με περιβαλλοντικό τέλος και οι δε χωρίς ενώ έχουν ήδη επιτευχθεί στη χώρα μας οι ευρωπαϊκοί στόχοι για τη μείωση της κατανάλωσης όπως αναφέρονται στην οδηγία, σύμφωνα με ανεξάρτητη μελέτη ΙΕΛΚΑ.

Τα πλαστικά δεν είναι εχθρός του περιβάλλοντος. Εχθρός είναι τα απορρίμματα, που δεν καταλήγουν στην ανακύκλωση εξαιτίας της μη ορθής απόρριψης τους, έπειτα από τη χρήση τους (κυκλική οικονομία).

Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος καταλήγει: “λυπούμαστε που τη στιγμή που τα πλαστικά δείχνουν την αξία τους στην περίοδο της υγειονομικής κρίσης και είναι γνωστό ότι αποτελούν μέρος της λύσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως αντιμετωπίζονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ελλάδα συνεχίζουν να δαιμονοποιούνται συλλήβδην από τα πλέον επίσημα χείλη και χωρίς ουσιαστική τεκμηρίωση. Ως Θεσμικό όργανο επιθυμούμε τον ουσιαστικό, ειλικρινή και όχι προσχηματικό διάλογο, ο οποίος, πέραν του ότι χρειάζεται δύο μέρη για να επιτελεστεί, οδηγεί πάντα στις πλέον αποδοτικές λύσεις για την οικονομία και την ανάπτυξη, τους καταναλωτές και το περιβάλλον».