ΕΕ: Oι 4 πυλώνες του Πράσινου Επενδυτικου Σχεδίου
Τον οδικό χάρτη για το πώς σχεδιάζει να διατηρήσει ανταγωνιστικές τις βιομηχανίες της, την ώρα που Κίνα και ΗΠΑ προσφέρουν τεράστιες επιδοτήσεις στις εγχώριες πράσινες τεχνολογίες, αποκάλυψε η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το σχέδιο, το οποίο θα συζητήσουν οι 27 ηγέτες της ΕΕ την επόμενη εβδομάδα, είναι μια απάντηση στον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος περιλαμβάνει περίπου 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες δαπάνες και φορολογικές ελαφρύνσεις για την επόμενη δεκαετία.
Το σχέδιο της Κομισιόν έχει γίνει δεκτό με ανάμεικτες αντιδράσεις , με ορισμένους να ανησυχούν ότι οι επιδοτήσεις θα βοηθήσουν μόνο πλουσιότερες χώρες όπως η Γερμανία, που έχουν τη δημοσιονομική ικανότητα να επενδύσουν σε εγχώριες επιχειρήσεις.
«Έχουμε μια φορά σε μια γενιά την ευκαιρία να δείξουμε το δρόμο με ταχύτητα, φιλοδοξία και αίσθηση σκοπού για να εξασφαλίσουμε το βιομηχανικό προβάδισμα της ΕΕ στον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα της τεχνολογίας προς το καθαρό μηδέν» ανέφερε σε δήλωσή της πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ανησυχούν ότι οι επιδοτήσεις που προσφέρονται στο πράσινο πακέτο των ΗΠΑ όχι μόνο θα καταστήσουν τις ευρωπαϊκές εταιρείες μη ανταγωνιστικές, αλλά και θα προσελκύσουν επενδύσεις στις ΗΠΑ. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρό κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι προσπαθούν να δελεάσουν πράσινες βιομηχανίες πέρα από τον Ατλαντικό.
«Καλούν βελγικές, γερμανικές εταιρείες με πολύ επιθετικό τρόπο για να πουν: «Μην επενδύετε στην Ευρώπη, έχουμε κάτι καλύτερο» είπε χαρακτηριστικά.
Το σχέδιο
Σε μια κίνηση που μπορεί να αναστατώσει τις μικρότερες χώρες, η Επιτροπή δεν σχεδιάζει να συγκεντρώσει νέα χρηματοδότηση στο πακέτο, καθώς υπάρχουν ήδη περισσότερα από 380 δισεκατομμύρια ευρώ (414 δισεκατομμύρια δολάρια) κοινών κεφαλαίων που έχουν δεσμευτεί για την πράσινη μετάβαση μέσω 2030.
Αντίθετα, σύμφωνα με την πρόταση, θα επιδιώξουν να απλοποιήσουν τους κανονισμούς, να επιταχύνουν την αδειοδότηση και να επικεντρωθούν σε διασυνοριακά έργα.
Επιπλέον, το σχέδιο απαιτεί περαιτέρω χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίοι περιορίζουν τις εθνικές επιδοτήσεις για τη διατήρηση ίσων όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι διαδικασίες κρατικής βοήθειας πρέπει να επιταχυνθούν. «Δεν πρέπει να χρειάζονται δύο ή τρία χρόνια, πρέπει να ολοκληρώνονται εντός έξι μηνών, το πολύ», είπε στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι είναι επίσης σημαντικό τα κεφάλαια να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση της παραγωγής τεχνολογίας καθαρής ενέργειας.
Αντιδράσεις
Ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, έχουν προειδοποιήσει κατά της χαλάρωσης των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, κάτι που, όπως λένε, θα ευνοούσε μεγαλύτερα έθνη όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Αυτές οι δύο χώρες, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ, έχουν ήδη ωφεληθεί περισσότερο αφού η Επιτροπή χαλάρωσε τους ισχύοντες κανόνες για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν το υψηλό ενεργειακό κόστος.
«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όσον αφορά τη χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις», δήλωσε η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι σε δημοσιογράφους στη Ρώμη τη Δευτέρα. «Θα πρέπει να βοηθήσουμε τις εταιρείες, αλλά δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε την αποδυνάμωση της ενιαίας αγοράς — πρέπει να εγγυηθούμε ίσους όρους ανταγωνισμού».
Χώρες όπως η Ολλανδία και η Σουηδία έχουν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο κατακερματισμού της εσωτερικής αγοράς, επιβλαβείς αγώνες επιδοτήσεων και ασθενέστερη περιφερειακή ανάπτυξη.
Τα βασικά σημεία της πρότασης
Ένα προβλέψιμο και απλοποιημένο ρυθμιστικό περιβάλλον
Η Επιτροπή θα προτείνει έναν νόμο Net-Zero Industry Act για τον προσδιορισμό στόχων για την καθαρή μηδενική βιομηχανική ικανότητα και για την παροχή ενός κανονιστικού πλαισίου κατάλληλου για την ταχεία ανάπτυξή του, διασφαλίζοντας απλοποιημένη και ταχεία αδειοδότηση, προώθηση ευρωπαϊκών στρατηγικών έργων και ανάπτυξη προτύπων για την υποστήριξη της κλίμακας – αναβάθμιση τεχνολογιών σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.
Το πλαίσιο θα συμπληρωθεί από τον νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών , για να διασφαλιστεί επαρκής πρόσβαση σε εκείνα τα υλικά, όπως οι σπάνιες γαίες, που είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή βασικών τεχνολογιών, και τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας , ώστε οι καταναλωτές να επωφεληθούν από το χαμηλότερο κόστος ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ταχύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση
Ο δεύτερος πυλώνας του σχεδίου θα επιταχύνει τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση για παραγωγή καθαρής τεχνολογίας στην Ευρώπη. Η δημόσια χρηματοδότηση, σε συνδυασμό με περαιτέρω πρόοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση Κεφαλαιαγορών, μπορεί να ξεκλειδώσει τα τεράστια ποσά ιδιωτικής χρηματοδότησης που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
Στο πλαίσιο της πολιτικής ανταγωνισμού, η Επιτροπή στοχεύει να εγγυηθεί ίσους όρους ανταγωνισμού εντός της ενιαίας αγοράς, διευκολύνοντας παράλληλα τα κράτη μέλη να χορηγήσουν την απαραίτητη βοήθεια για την ταχεία παρακολούθηση της πράσινης μετάβασης. Για τον σκοπό αυτό, προκειμένου να επιταχυνθεί και να απλοποιηθεί η χορήγηση ενισχύσεων, η Επιτροπή θα διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη σχετικά με ένα τροποποιημένο προσωρινό πλαίσιο για την κρίση και τη μετάβαση στις κρατικές ενισχύσεις .
Η Επιτροπή θα διευκολύνει επίσης τη χρήση των υφιστάμενων κονδυλίων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας καθαρής τεχνολογίας, της παραγωγής και της ανάπτυξης.
Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να έχουν πρόσβαση στα κεφάλαια REPowerEU, η Επιτροπή ενέκρινε νέα καθοδήγηση σχετικά με τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, εξηγώντας τη διαδικασία τροποποίησης των υφιστάμενων σχεδίων και τις λεπτομέρειες προετοιμασίας των κεφαλαίων του REPowerEU.
Ενίσχυση δεξιοτήτων
Καθώς μεταξύ 35% και 40% όλων των θέσεων εργασίας θα μπορούσαν να επηρεαστούν από την πράσινη μετάβαση, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για καλά αμειβόμενες ποιοτικές θέσεις εργασίας θα αποτελέσει προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων και ο τρίτος πυλώνας του σχεδίου θα επικεντρωθεί σε αυτό .
Ανοιχτό εμπόριο για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού
Ο τέταρτος πυλώνας θα αφορά την παγκόσμια συνεργασία και τη λειτουργία του εμπορίου για την πράσινη μετάβαση, σύμφωνα με τις αρχές του θεμιτού ανταγωνισμού και του ανοιχτού εμπορίου, με βάση τις δεσμεύσεις με τους εταίρους της ΕΕ και το έργο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναπτύσσει το δίκτυο συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ και άλλες μορφές συνεργασίας με εταίρους για την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης. Θα διερευνήσει επίσης τη δημιουργία μιας Λέσχης Κρίσιμων Πρώτων Υλών, για να φέρει σε επαφή «καταναλωτές» πρώτων υλών και χώρες πλούσιες σε πόρους.
