Η Φροντίδα της Ψυχικής Υγείας των Σπουδαστών την Εποχή του Κορονοϊού

Η φροντίδα της ψυχικής μας υγείας απέκτησε μεγάλη απήχηση το τελευταίο διάστημα, καθώς η πανδημία γέννησε μέσα μας έντονα συναισθήματα άγχους και φόβου, καθώς μας έφερε αντιμέτωπους με απειλητικές συνθήκες στον άμεσο περίγυρό μας. Αναγκαστήκαμε να επαναπροσδιορίσουμε την οπτική που έχουμε για τον εαυτό μας, τους ανθρώπους γύρω μας, καθώς και για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Μπήκαμε στη διαδικασία να προσαρμόσουμε ακόμα και τις πιο βασικές μας συμπεριφορές, έτσι ώστε να προστατέψουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Ο φόβος και το άγχος λοιπόν είναι πολύ φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις στις συνθήκες τις οποίες ζούμε τους τελευταίους μήνες.

Ειδικά για τους νέους, η περίοδος των σπουδών είναι μία εξ ορισμού πιεστική και μεταβατική περίοδος της ζωής τους. Οι νέοι άνθρωποι καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον τους, καθώς επίσης και να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στις αποφάσεις που έχουν πάρει έως τώρα. Η πίεση για επιτυχία, είτε αυτή αφορά τους μαθητές που δίνουν πανελλήνιες εξετάσεις, είτε στους σπουδαστές που δίνουν εξετάσεις για το πτυχίο τους, μπορεί να δημιουργήσει δύσκολα συναισθήματα σε καιρούς ευημερίας, πόσο μάλλον να εντείνει το υπάρχον άγχος σε καιρό πανδημίας. Γι' αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι νέοι να παρακολουθήσουν αυτή την περίοδο την σωματική και την ψυχική τους υγεία, έτσι ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν τα σημάδια των αρνητικών συναισθημάτων στον εαυτό τους, και να μάθουν τρόπους να τα ανακουφίζουν μόνοι τους.

Μιλάω λοιπόν σε εσένα που οι αποφάσεις για το μέλλον σου σε πιέζουν και σε αγχώνουν αυτή την περίοδο, σε εσένα που δεν μπορείς να πιστέψεις την ατυχία σου που πρέπει να δώσεις πανελλήνιες εξετάσεις ή να πάρεις πτυχίο στην εποχή του κορονοϊού. Σε εσένα θέλω να δώσω κάποιες σύντομες συμβουλές, έτσι ώστε να μπορέσεις να νιώσεις πιο σίγουρος για τον εαυτό σου, και πιο έτοιμος να ανταπεξέλθεις στους στόχους σου.

Καταρχάς, αυτό που πρέπει να γνωρίζεις είναι πως όταν βρίσκεσαι σε μια δύσκολη κατάσταση, υπάρχουν τέσσερα είδη συμπτωμάτων που μπορείς να παρατηρήσεις στον εαυτό σου: συμπεριφορικά, σωματικά, συναισθηματικά, και γνωστικά (σκέψεις). Τα «Συμπεριφορικά Συμπτώματα» αφορούν σε διάφορες συμπεριφορές που δεν έκανες παλιότερα (ή δεν τις έκανες τόσο έντονα) οι οποίες σου δημιουργούν δυσκολία (π.χ. ποιότητα και ποσότητα ύπνου και φαγητού). Τα «Σωματικά Συμπτώματα» αφορούν σε αλλαγές ή δυσκολίες που έχεις παρατηρήσει στο σώμα σου, οι οποίες δεν εξηγούνται ιατρικά (π.χ. σωματική πόνοι, ταχυκαρδία, γρήγορη αναπνοή, κ.α.). Τα «Συναισθηματικά Συμπτώματα» συμπεριλαμβάνουν αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος, ο φόβος, ο θυμός, οι ενοχές και η ντροπή, καθώς και η θλίψη ή το αίσθημα «κενού». Τέλος τα «Γνωστικά Συμπτώματα» αφορούν σε σύγχυση σκέψης, δυσκολία στην συγκέντρωση και μπερδεμένες σκέψεις, καθώς και καταστροφικές σκέψεις για το μέλλον ή δυσκολία λήψης αποφάσεων.

Πολλές φορές τα συναισθήματα σου μπορεί να φαντάζουν πολύ δύσκολα, μπορείς όμως να τα διαχειριστείς και να μειώσεις την επιρροή που έχουν στην καθημερινότητα σου αφιερώνοντας χρόνο για να φροντίσεις τον εαυτό σου. Είναι σημαντικό να φροντίζεις τον εαυτό σου ολιστικά δίνοντας προσοχή σε όλες τις ανάγκες σου. Αυτές μπορεί να είναι: σωματικές (π.χ. διατροφή και άσκηση), συναισθηματικές/κοινωνικοποίησης (π.χ. χρόνος με ανθρώπους που αγαπάς), συναισθηματικές/ατομικές (π.χ. χρόνος για τον εαυτό σου και για πράγματα που είναι σημαντικά για εσένα). Αν προσπαθήσεις να τα αγνοήσεις, τα έντονα δύσκολα συναισθήματα μπορεί να γίνουν πολύ έντονα και να σε αποτρέψουν από το να κάνεις πράγματα. Αυτό στην πορεία μπορεί να δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο όπου τα «τρέφει», καθώς όταν δεν κάνουμε τα πράγματα που θέλουμε τότε καταλήγουμε να νιώθουμε χειρότερα.

Τέλος, θα ήθελα να σου θυμίσω τα παρακάτω 10 βήματα, τα οποία είναι σημαντικό να κάνεις για να φροντίσεις τον εαυτό σου όσο καλύτερα μπορείς, αυτή την περίοδο, αλλά και σε κάθε δύσκολη περίοδο:

1. Αναγνώρισε τα δύσκολα συναισθήματα όταν έρχονται
2. Αποδέξου τα και μην πολεμάς να τα «κρύψεις» ή να τα «διώξεις»
3. Κάνε ασκήσεις χαλάρωσης αναπνοής και σκέψης αν νιώσεις πως σε κυριεύουν
4. Αναγνώρισε τις σκέψεις που τα συνοδεύουν
5. Αναλογίσου πόσο ρεαλιστικές ή μη είναι αυτές οι σκέψεις
6. Αναλογίσου αν οι σκέψεις αυτές βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα ή σε καταστροφικές υποθέσεις που κάνεις
7. Αναγνώρισε τι είναι στον έλεγχο σου και τι όχι
8. Προσπάθησε να αποδεχθείς τα πράγματα που δεν είναι στον έλεγχο σου
9. Σκέψου τρόπους να αλλάξεις τα πράγματα που είναι στον έλεγχο σου
10. Μην σκεφθείς άσχημα για τον εαυτό σου που «έχασε τον έλεγχο». Είσαι άνθρωπος και τα δύσκολα συναισθήματα είναι απολύτως φυσιολογικά και κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας

Στέλλα Κυρίμη: Ειδικευόμενη Συμβουλευτική Ψυχολόγος, υποψήφια διδάκτωρας του πανεπιστημίου City του Λονδίνου. Σύμβουλος ψυχολογίας και ψυχικής υγείας κολεγίου ΑΚΤΟ