Αλέξανδρος Νικολαΐδης: Όταν χάνεις είσαι υπόλογος μόνος προς τον ίδιο σου τον εαυτό

Ομολογώ πως δεν κατέχω όλων των ειδών τα αθλήματα, πόσο μάλλον το τάε-κβον-ντο με τη μανία μου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες να τελειώνει με τον Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ και τη Βούλα Πατουλίδου. Έμαθα λοιπόν το όνομά του πολύ μετά τις νίκες του. Όταν άκουσα ότι «Βορειοελλαδίτης, ολυμπιονίκης» τάχθηκε υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών και διεκδίκησε τη συμμετοχή του στην ευρωβουλή, με τη λίστα Προοδευτική Συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί είπα «ο τύπος έχει γερό στομάχι» κι άρχισα να τον παρακολουθώ στα social media. Και προσφάτως αναζήτησα να τον γνωρίσω.

Διαπίστωσα λοιπόν ότι τη διαύγεια μυαλού και σώματος που έχει στο τερέν εν ώρα «μάχης», την έχει και στη μάχη της καθημερινής ζωή. Ότι έκανε πράξη τις αρετές του αθλητισμού κι αυτό προκάλεσε αντιδράσεις εναντίον του. Ότι ο αθλητισμός γι΄ αυτόν ενώνει τους ανθρώπους ανεξαρτήτως διακρίσεων, σημαίνει σεβασμό προς τον άλλον κι όχι μίσος. Έτσι ο Αλέξανδρος δεν βλέπει «γυφτοσκοπιανούς» αλλά φίλους λαούς, δεν βλέπει «σκυλάραπες» αλλά συναθλητές και συναδέλφους που εκτιμά. Εν ολίγοις στη συνείδησή του οι καλοί κι οι κακοί δεν κατατάσσονται βάση εθνικότητας και χρώματος.

Κατά μία έννοια λοιπόν, στον μικρόκοσμο της Ελλάδας ο Νικολαΐδης ανήκει στην στόφα των αθλητών που σηκώνουν το βάρος των επιλογών τους. Ακριβώς όπως έκανε το 1968 ο Αυστραλός ολυμπιονίκης Πίτερ Νόρμαν πάνω στο βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν στάθηκε με σθένος δίπλα στους μαύρους συναθλητές του που ύψωσαν τη γροθιά φορώντας μαύρα γάντια. Με το ίδια αυτοπεποίθηση λοιπόν που κατεβαίνει στους αγώνες, ο Νικολαΐδης κατεβαίνει και στην κοινωνία, υπερασπιζόμενος τον πυρήνα της Δημοκρατίας, της Ισότητας και της Δικαιοσύνης. Και μπορεί σήμερα συμπολίτες της περιοχής του να δυσφορούν μαζί του, θα ‘ρθουν όμως καιροί κι επόμενες γενιές που θα τον καμαρώνουν ξανά.

Ο χαρακτήρας χτίζεται εντός της οικογένειας. Σε σας αυτό συνέβη κυριολεκτικά. Τελικά σε ποια ηλικία νιώσατε ότι γίνατε απόλυτος κάτοχος του εαυτού σας;

Όντως σε μένα αυτό συνέβη κυριολεκτικά. Θεωρώ ότι αποφάσισα να απαγκιστρωθώ από την πολύ στενή επιρροή του σπιτιού μου στην ηλικία περίπου των 20 ετών, όπου μετά από έναν σοβαρό τραυματισμό έπρεπε να σκάψω σε πολύ βαθιά σημεία του χαρακτήρα μου και να σκληρύνω απότομα. Ευτυχώς τα κατάφερα, χωρίς όμως να χάσω επ' ουδενί επαφή με την οικογένειά μου. Απεναντίας, η πεποίθηση πια ότι μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου, απενεχοποίησε εντελώς την ανάγκη των γονιών μου να μου παρέχουν (σαν γνήσιοι βαλκάνιοι γονείς) τα πάντα. Ένιωθα πια ανεξάρτητος, αλλά δεν αφαιρούσα από τους γονείς μου το δικαίωμα να νιώθουν ότι είμαι ακόμα παιδί τους και με βοηθούν.

Μέχρι σήμερα ζείτε μια «στρατευμένη ζωή». Ενδώσατε ποτέ στον πειρασμό της ανυπακοής;  Οποιουδήποτε είδους.

Θα σας πω ένα μυστικό: Όλοι οι αθλητές αυτού του επιπέδου έχουμε ανάγκη ενίοτε λίγη ανυπακοή για να διατηρήσουμε την φρεσκάδα μας. «Δουλειές» όπως η δική μας, έχουν ανάγκη περισσότερο απ' όλα την όρεξη και τη φρεσκάδα της ψυχής για να αποδώσεις. Δεν γίνεται να είσαι κάθε μέρα στο 100%. Οπότε εγώ προσωπικά διάλεγα να «πάω ένα πάσο» ώστε την επόμενη να δουλέψω σωστά.

Όσον αφορά την κοινωνική ανυπακοή, πάντα προσπαθούσα να υπερασπίζομαι το δίκαιο μου. Και σε καταλήψεις συμμετείχα μικρότερος και σε πορείες αργότερα. Ενίοτε «φασκιωμένος», όπως τότε που είχα ήδη ανακοινωθεί σημαιοφόρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Ομάδας, αλλά δεν ήθελα να δημιουργήσω προβλήματα στην Ε.Ο.Ε., οπότε συμμετείχα στις λαϊκές κινητοποιήσεις ινκόγκνιτο.

[Στο σημείο αυτό να θυμηθούμε την έντονα φορτισμένη δήλωση που είχε κάνει σε παλαιότερη συνέντευξή του στη LIfo, όταν υπήρξε σημαιοφόρος της ελληνικής ομάδας στην Ολυμπιάδα 2012: «Η σημαντικότερη διάκριση της ζωής μου ανεξαρτήτως αποτελέσματος στην Ολυμπιάδα. Ακόμα κι αν πάρω το χρυσό, αυτό θα θεωρώ την μεγαλύτερη μου στιγμή, ένα ακόμα όνειρο ζωής που πραγματοποιείται.»]

Ο πρωταθλητισμός δεν μας έχει συνηθίσει να συνοδεύεται από ριζοσπαστικές απόψεις. Πέραν της κας Σακοράφα, δεν θυμάμαι άλλο όνομα να κάνει ισχυρή εγγραφή στο χώρο των ιδεών. Εσείς πώς αρχίσατε να αποκτάτε πολιτική συνείδηση; Από που δεχτήκατε επιρροές;

Σαφώς κι η οικογένειά μου (αν όχι ολόκληρο το σόι μου) έπαιξαν τεράστιο ρόλο. Μεγάλωσα τα πρώτα μου χρόνια με τους πόντιους γονείς της μητέρας μου, σε ένα χωριό έξω από την Έδεσσα. Ο παππούς μου κατέληξε εκεί, διωγμένος από τον Άγιο Μάρκο του Κιλκίς, επειδή ήταν μέλος των ανταρτών. Το μακρινό μου σόι να φανταστείτε δεν με ψήφισε ιδιαίτερα στις Ευρωεκλογές του 2019, καθώς οι περισσότεροι είναι μέλη του Κ.Κ.Ε. Οι γονείς μου κι ιδιαίτερα η μητέρα μου, είχε ανέκαθεν πολύ ανεπτυγμένο το αίσθημα της πολιτικής τοποθέτησης, με πορεία στον εργατικό συνδικαλισμό, έστω και στον μικρόκοσμο του μικρότερου Νοσοκομείου της Θεσσαλονίκης (Άγιος Δημήτριος) όπου εργαζόταν. Γενικά λοιπόν, τα δημοκρατικά, ριζοσπαστικά ερεθίσματα ήταν πάντα γύρω μου, και συμμετείχαν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μου.

Παρακολουθώντας τις αναρτήσεις σας στα social media, μου δίνετε την αίσθηση ανθρώπου με ισχυρή αυτοπεποίθηση. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι  δεν υπάρχει κόστος. Ποιο είναι το τίμημα που καταβάλλετε για να λέτε ευθαρσώς την άποψή σας;

Δεν θεωρώ ότι πληρώνω κάποιο τίμημα. Αν εννοείτε ότι μπορεί να δημιούργησα αντιπάθειες σε ένα κομμάτι κόσμου που είχα μόνο συμπάθειες, λόγω των επιτυχιών μου στον αθλητισμό, δεν με απασχολεί ιδιαίτερα. Σαφώς θα προτιμούσα να ήταν αλλιώς, όχι για να είμαι προσωπικά αρεστός, αλλά επειδή αυτό θα σήμαινε ότι οι ιδέες για τις οποίες προσπαθώ να μιλήσω στον κόσμο, θα ήταν καθολικά αποδεκτές: Αλληλεγγύη, ιδέες κατά των διακρίσεων είτε φυλετικών είτε ταξικών, κοινωνική δικαιοσύνη, πραγματικός εθνικός πατριωτισμός μακριά από εθνικιστικές ιδέες, προστασία στους αδύναμους.

Προσπάθησαν να σας κατεβάσουν από το βάθρο της λαϊκής εκτίμησης, επειδή σταθήκατε από τη σωστή μεριάς της Ιστορίας. Αναφέρομαι στη Συμφωνία των Πρεσπών. Ένας πετυχημένος άνθρωπος αντέχει την απόρριψη;

Κατ' αρχήν, οι επιτυχίες έρχονται μετά από πολλές και δύσκολες απορρίψεις. Οπότε, ένας επιτυχημένος έχει συμφιλιωθεί με την ιδέα της απόρριψης πριν καν γίνει επιτυχημένος. Όσον αφορά το συγκεκριμένο γεγονός που αναφέρατε, δεν με προβλημάτισε πολύ. Ξέρετε, στην βόρεια Ελλάδα υπήρχε ένας τεράστιος αριθμός προοδευτικών ανθρώπων υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών που υπέστη κοινωνικό bullying λόγω της πεποίθησης τους. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, χρειάζονταν κάποιους να βγουν και να μιλήσουν.  Σε καμία περίπτωση δεν κακολογώ τους πολίτες που αντέδρασαν κατά της Συμφωνίας, καθώς έτσι αποφάσισαν να (μην) τους ενημερώσουν για μικροκομματικά οφέλη. Ποτέ όμως δεν είναι αργά.

Κύριε Νικολαΐδη σας έχει ψέξει κανείς για ξεροκεφαλιά; Που αντί να κάθεστε στις δάφνες σας συντάσσεστε χωρίς προφάσεις με την αριστερά; Σε μια εποχή, όχι ιδιαιτέρως ευνοϊκή για τέτοιες επιλογές.

Η ξεροκεφαλιά ήταν πάντα ένα από τα «δυνατά» μου σημεία που με βοήθησαν γενικά στη ζωή μου, κι όχι μόνο στην αθλητική. Οπότε εκ των προτέρων δεν γίνεται να θιχτώ με αυτόν τον  χαρακτηρισμό. Όσον αφορά την εποχή, δε νομίζω δυστυχώς να υπάρχει «καλύτερο τάιμινγκ» από το τωρινό: Ακροδεξιά έκρηξη, κατάργηση συνταγματικών δικαιωμάτων, εργατικές απορρυθμίσεις, ανθρώπινη εκμετάλλευση, και ένας σωρός λόγοι για κάποιον αριστερών πεποιθήσεων να σταθεί απέναντι.

Οι μεγάλες συγκινήσεις δεν είναι ένα καθημερινό πιάτο στο τραπέζι της ζωής. Εσείς βολεύεστε με τις απλές χαρές ή νοσταλγείτε; Δεν ξέρω πως είναι το «μετά», για τους ανθρώπους που έχουν ανεβεί στο βάθρο της μεγάλης επιτυχίας. Ανεξαρτήτως σε ποιον τομέα πέτυχαν.

Δεν θα πω ψέματα, ήταν δύσκολο στη αρχή. Όχι λόγω ματαιοδοξίας, καθώς σταμάτησα την ενεργό δράση συνειδητοποιημένα, αλλά λόγω έλλειψης στόχου. Είχα μάθει σε όλη την ζωή μου να έχω κάποιους στόχους μπροστά μου καθημερινά: ημερήσιο, εβδομαδιαίο, ετήσιο και τετραετή λόγω Ολυμπιακού κύκλου. Ήταν πολύ δύσκολο να βρω τρόπο να μάθω να ζω χωρίς αυτούς, αλλά εκεί μπήκε μπροστά η οικογένεια. Μαθαίνεις ότι η ευτυχία δεν κρύβεται πίσω μόνο από τις έντονες συγκινήσεις, αλλά και από τις ήρεμες, μικρές, καθημερινές στιγμές.

Επειδή ουδείς τέλειος -κι ευτυχώς θα έλεγα- τι προσάπτετε εσείς στον εαυτό σας; Πού νιώθετε ότι υπάρχει κάποιο έλλειμα και σας κάνει τρωτό ως άνθρωπο;

Πολύ συχνά μιλάω υπερβολικά αυθόρμητα. Οι δάσκαλοι του σχολείου, όταν ερχόταν η στιγμή της ενημέρωσης στους γονείς, ανέκαθεν έκαναν την παρατήρηση στην μητέρα μου: «Ο Αλέξανδρος πρέπει να βουτάει την γλώσσα του στο μυαλό του πριν μιλήσει». Το έχω πληρώσει σε προσωπικές και μη σχέσεις, κι άλλες τόσες μου έχει συγχωρεθεί. Ευχαριστώ αυτούς που μου το συγχωρέσαν και μου το συγχωρούν καθημερινά (όπως σύζυγός μου), επειδή κατάλαβαν ότι η όποια αστοχία μου δεν έχει κινητήριο δύναμη την κακία.

Θα μπείτε στον πειρασμό να κάνετε στα παιδιά σας, ό,τι ο πατέρα σας σε εσάς. ή θα τα αφήσετε να… αυτοσχεδιάσουν;

Το πλάνο είναι να τα αφήσουμε ελεύθερα για να επιλέξουν, όχι επειδή η πίεση του πατέρα μου δεν έπιασε τόπο, αλλά επειδή το ταξίδι γίνεται λίγο πιο εύκολο όταν γίνεται συνειδητοποιημένα. Ό,τι και να διαλέξουν στη ζωή τους όμως, θα είναι λόγω του χαρακτήρα τους σε συνδυασμό με τα ερεθίσματα που τους δίνουμε σα γονείς. Έτσι, ακόμα κι αν διαλέξουν κάτι με το οποίο δε συμφωνούμε ή δεν θεωρούμε ιδανικό, πρέπει να το σεβαστούμε καθώς κι εμείς τα ωθήσαμε σε αυτή την επιλογή.

Αρνούμενος να χαμογελάσει τη στιγμή που στέφεται αργυρός Ολυμπιονίκης. Ο στόχος του ήταν το χρυσό μετάλλιο. 

Αν η λέξη loser αφήνει πικρή γεύση στο στόμα, ή λέξη winner, στο δικό μου μυαλό, είναι μία αόρατη μέγγενη στην ψυχή. Εσείς το ζήσατε ποτέ κάπως έτσι;

Θεωρώ ευλογία το να μαθαίνει κάποιος τον εαυτό του. Το να είσαι winner ή loser δεν είναι μια ιδιότητα σου που σε φέρνει υπόλογο απέναντι σε κανέναν, παρά μόνο στον ίδιο σου τον εαυτό. Για τους κόπους σου, τα εμπόδια που ξεπέρασες, ακόμα κι αυτά που διάλεξες να μην προκαλέσεις αλλά τα βρήκες αργότερα μπροστά σου. Εξάλλου, η αξία του winner δεν κλέβει καθόλου από την δόξα του loser, αν συνειδητοποιήσεις ότι η κάθε επιτυχία και η κάθε αποτυχία είναι εφήμερες. Κάπως έτσι, φεύγει η μέγγενη και βάζεις κάτω τα μυαλά σου μετά από κάθε νίκη, είτε σηκώνεις τα κομμάτια σου μετά από κάθε ήττα. Μεγάλο σχολείο ο πρωταθλητισμός.

Κύριε Νικολαΐδη σας εύχομαι να παραμείνετε μάχιμος, σας ταιριάζει. Και κυρίως ταιριάζει με το νόημα της ζωής, που είναι ένας διαρκής όμορφος αγώνας, με ήττες και χαρές. Σας ευχαριστώ για τη συνέντευξη.