Κορονοϊός: Τα «χαμένα» χρόνια της πανδημίας - Τι συνέβη στην Ελλάδα

Παράλληλα με τη μείωση του προσδόκιμου ζωής λόγω της πανδημίας Covid-19, περισσότερα από 28 εκατομμύρια έξτρα χρόνια ζωής, δηλαδή επιπροσθέτως σε σχέση με τα αναμενόμενα, χάθηκαν το 2020 σε 31 ανεπτυγμένες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, σύμφωνα με μία νέα διεθνή επιδημιολογική μελέτη, τη μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα. Οι υπερβάλλοντες πρόωροι θάνατοι ήταν περισσότεροι στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες.

Συνολικά, τα χαμένα χρόνια ζωής λόγω της πανδημίας Covid-19 ήταν το 2020 υπερπενταπλάσια (2.510 ανά 100.000) σε σχέση με εκείνα λόγω της επιδημίας εποχικής γρίπης το 2015 (458 ανά 100.000). Τα περυσινά χαμένα χρόνια ζωής λόγω του κορονοϊού ήταν στις περισσότερες χώρες σχετικά χαμηλά στους ανθρώπους κάτω των 65 ετών, καθώς η πανδημία έπληξε κυρίως την τρίτη ηλικία.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επιδημιολόγο δρα Ναζρούλ Ισλάμ του Τμήματος Υγείας του Πληθυσμού του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό «British Medical Journal (BMJ)», ανέλυσαν στοιχεία για 37 χώρες υψηλού εισοδήματος. Διαπιστώθηκε ότι πέρυσι, με εξαίρεση έξι χώρες (Ταϊβάν, Ν. Ζηλανδία, Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Ν. Κορέα), όλες οι άλλες είχαν περισσότερους πρόωρους θανάτους από όσους αναμένονταν, με το πρόβλημα να είναι μεγαλύτερο σε τέσσερις χώρες (Ρωσία, ΗΠΑ, Βουλγαρία, Λιθουανία).

Η κατανόηση της πλήρους επίπτωσης της πανδημίας απαιτεί όχι μόνο την καταμέτρηση της υπερβάλλουσας θνητότητας (διαφορά ανάμεσα στους παρατηρούμενους και στους αναμενόμενους θανάτους από οποιαδήποτε αιτία με βάση τα ιστορικά στοιχεία), αλλά, επίσης, την εκτίμηση πόσο πρόωροι είναι αυτοί οι θάνατοι, δηλαδή σε ποια ηλικία συνέβησαν και άρα πόσα χρόνια ζωής χάθηκαν. Η μελέτη συνέκρινε το προσδόκιμο ζωής και τα χαμένα χρόνια ζωής το 2020 έναντι της περιόδου 2005-2019.

Ενώ από το 2005 έως το 2019 το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση είχε αυξηθεί και στα δύο φύλα σε όλες τις χώρες της μελέτης, το 2020 υπήρξε μείωσή του τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες σχεδόν σε όλες τις χώρες (πλην Νέας Ζηλανδίας, Ταϊβάν και Νορβηγίας, οι οποίες έμειναν λίγο-πολύ στο απυρόβλητο από τον κορονοϊό). Η μεγαλύτερη υποχώρηση στο προσδόκιμο ζωής πέρυσι καταγράφηκε στη Ρωσία (-2,33 χρόνια στους άνδρες και -2,14 χρόνια στις γυναίκες), καθώς και στις ΗΠΑ (-2,27 στους άνδρες και -1,61 στις γυναίκες).

Τα χαμένα χρόνια ζωής το 2020 ήταν περισσότερα του αναμενομένου σε όλες τις χώρες πλην Ταϊβάν και Ν. Ζηλανδίας, ενώ σε τέσσερις χώρες (Ισλανδία, Ν. Κορέα, Δανία, Νορβηγία) δεν υπήρξε μεταβολή πέρυσι. Στις υπόλοιπες 31 χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας- χάθηκαν το 2020 περισσότερα από 222 εκατομμύρια χρόνια ζωής, κατά 28,1 εκατομμύρια περισσότερα του αναμενομένου (17,3 εκατομμύρια έξτρα χαμένα χρόνια για τους άνδρες και 10,8 εκατομμύρια για τις γυναίκες). Το ρεκόρ σε χαμένα χρόνια ζωής (ανά 100.000) το 2020 έχουν η Ρωσία (7.020 οι άνδρες και 4.760 οι γυναίκες) και η Βουλγαρία (97.260 και 3.730 αντίστοιχα).

Με δεδομένο ότι η μελέτη δεν συμπεριέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας, Αφρικής και Νότιας Αμερικής, τα συνολικά έξτρα χαμένα χρόνια ζωής λόγω του κορονοϊού είναι ασφαλώς περισσότερα και το πραγματικό κόστος της πανδημίας θα εκτιμηθεί εν καιρώ, όταν υπάρξουν περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία διεθνώς.