Σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου: Η σπάνια ψυχική διαταραχή που προκαλεί αιφνίδιο θάνατο

Σύνδρομο Μινχάουζεν: Το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου (MSBP) είναι μια διαταραχή της ψυχικής υγείας στην οποία οι φροντιστές ενός ευάλωτου ατόμου (ένα παιδί, ένα άτομο με αναπηρία ή ένα ηλικιωμένο άτομο) συμπεριφέρονται σαν το άτομο που έχουν υπ' ευθύνη τους να πάσχει από κάποια σωματική ή ψυχική ασθένεια, χωρίς όμως να είναι πραγματικά άρρωστο και ορίζεται ως μια μορφή κακοποίησης παιδιών ή ηλικιωμένων.

Μπορεί στην Εισαγγελία Πατρών αλλά και στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών να έχουν φτάσει πληροφορίες για το ενδεχόμενο να πρόκειται για περίπτωση «ανθρωποκτονίας», παρότι μέχρι σήμερα ήταν γνωστό πως οι θάνατοι επήλθαν από ιατρικό λόγο, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζεται και το λεγόμενο «Σύνδρομο Μινχάουζεν διά αντιπροσώπου», μία κλινική διαταραχή μέσω της οποίας ένα άτομο βλάπτει κάποιο άλλο ακούσια.

Σημειώνεται πως μέσω του δικηγόρου της οικογένειας, Δημήτρη Καράμπελα, οι γονείς απηύθυναν προς τα Μέσα Ενημέρωσης «ευγενική έκκληση να σταματήσει εφεξής η οποιαδήποτε δημοσίευση ή αναπαραγωγή συγκεχυμένων πληροφοριών και ανακριβειών σχετικά με την υπόθεση».

Το σπάνιο σύνδρομο

Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και χωρίς να σημαίνει ότι αυτό συνέβη απαραίτητα στην υπόθεση της Πάτρας, ο φροντιστής δημιουργεί ή προκαλεί ασθένεια ή τραυματισμό στο άτομο που βρίσκεται υπό τη φροντίδα του. Τα ευάλωτα άτομα θεωρούνται θύματα και κατά συνέπεια το MSBP αποτελεί μια μορφή κακοποίησης παιδιών ή κακοποίησης ηλικιωμένων. Οι περισσότερες δε περιπτώσεις MSBP είναι μεταξύ ενός φροντιστή (συνήθως μητέρας) και ενός παιδιού.

Σοκαριστικά παραδείγματα του συνδρόμου μινχάουζεν

Μια μητέρα στο Κολοράντο που κακοποιούσε συστηματικά την 7χρονη κόρη της, προκαλώντας της προβλήματα υγείας και λέγοντας ψέματα για την κατάστασή της, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 16 ετών.

Η Κέλλυ Τέρνερ δήλωσε ένοχη στο δικαστήριο για την κακοποίηση του παιδιού που κατέληξε στον θάνατό του το 2017, καθώς και για φιλανθρωπική απάτη. Η ίδια δεν είπε λέξη κατά την διάρκεια της δίκης.

Οι αρχές ανέφεραν ότι η Τέρνερ έλεγε ψέματα στους γιατρούς για το ιατρικό ιστορικό της μικρής Ολίβια, ενώ «διαφήμιζε» τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε για την περίθαλψη της 7χρονης. Το κοριτσάκι είχε μπει πολλές φορές σε χειρουργείο χωρίς λόγο και έπαιρνε φάρμακα μέχρι και την ημέρα που πέθανε.

Ανάλογη η περίπτωση της 34χρόνης μητέρας από την Αμερική, η οποία υπέβαλε τον 8 χρονο γιο της σε 13 επεμβάσεις χωρίς κανέναν απολύτως λόγο, προκαλώντας του τεχνητές μολύνσεις και αδυναμία, και πείθοντας ακόμα και το δικαστήριο να αποκλείσει τον πατέρα από το να βλέπει το παιδί, κόβοντας έτσι κάθε ελπίδα σωτηρίας του ανηλίκου. Χρειάστηκαν χρόνια έως ότου το ιατρικό προσωπικό καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά, και ότι δεν υπάρχουν συμπτώματα έως ότου ειδοποιηθούν οι αρχές, και συλληφθεί η μητέρα.

Τι προκαλεί το σύνδρομο Μινχάουζεν

Οι ειδικοί δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα τι προκαλεί την ασθένεια, θεωρούν, όμως, ότι μπορεί να συνδέεται με προβλήματα κατά την παιδική ηλικία του θύτη. Οι κακοποιοί αισθάνονται συχνά ότι η ζωή τους είναι εκτός ελέγχου, έχουν κακή αυτοεκτίμηση και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το στρες ή το άγχος.

Η προσοχή και η συμπάθεια που λαμβάνουν οι φροντιστές όταν έχουν ένα άρρωστο παιδί μπορεί να ενθαρρύνει τη συμπεριφορά τους. Οι φροντιστές μπορεί να τραβούν την προσοχή όχι μόνο από γιατρούς και νοσηλευτές αλλά και από τον κοινωνικό περίγυρο. Για παράδειγμα, οι γείτονες μπορεί να προσπαθήσουν να βοηθήσουν την οικογένεια με διάφορους τρόπους.

Τα χαρακτηριστικά της διαταραχής

- Υποφαινόμενη ασθένεια ή συμπτωματολογία του θύματος στην οποία ο θύτης επιμένει και έχει άρτια γνώση (εδώ να πούμε πως τα συμπτώματα είναι πραγματικά, καθώς το παιδί ή το θύμα μπορεί να έχει θανατηφόρα συμπτώματα όπως ποσοστά ουσιών στο αίμα, αιμορραγία, κακώσεις στο έντερο ή στον οισοφάγο κλπ αλλά αυτό που ισχυρίζεται ο θύτης, πχ καρκίνος, λευχαιμία κλπ, δεν ισχύει σε καμία περίπτωση).

- Συνεχής αναζήτηση ιατρικής φροντίδας και συχνές επισκέψεις σε νοσοκομεία ή συχνή χρήση φαρμάκων.

- Άρνηση του θύτη για οποιαδήποτε ευθύνη ή ανάμειξη στο πρόβλημα ή τη νόσο (κάνει έντονα πως δεν ξέρει ενώ πριν λίγο περιέγραφε με γλαφυρότητα τα συμπτώματα).

- Άμεση υποχώρηση των συμπτωμάτων, όταν το παιδί απομακρύνεται από τον φροντιστή (πχ μείνει στο νοσοκομείο ή κάποιες μέρες στους παππούδες).

Η συμπεριφορά ατόμου με MSBP

Ένα άτομο με σύνδρομο Μινχάουζεν διά αντιπροσώπου συχνά:

• Έχει ιατρικές δεξιότητες ή εμπειρία.
• Φαίνεται αφοσιωμένος στο παιδί του.
• Αναζητά τη συμπάθεια και την προσοχή.
• Προσπαθεί να γίνεται πολύ φιλικός και να έχει στενές σχέσεις με το ιατρικό προσωπικό.
• Πρέπει να νιώθει δυνατός και να έχει τον έλεγχο.
• Δεν βλέπει τη συμπεριφορά του ως επιβλαβή.

Ενδείξεις ότι ένα άτομο μπορεί να πάσχει από το σύνδρομο

• Ο έλεγχος των ιατρικών αρχείων ενός παιδιού για προηγούμενες εξετάσεις, θεραπείες και νοσηλεία στο νοσοκομείο μπορεί να βοηθήσει έναν γιατρό ή νοσηλευτή να ανακαλύψει εάν ένα πρόβλημα υγείας είναι πραγματικό.
• Οι γιατροί ή οι νοσηλευτές μπορεί να υποψιαστούν ότι υπάρχει πρόβλημα όταν:
• Ένα παιδί έχει μια επαναλαμβανόμενη ή ασυνήθιστη ασθένεια και δεν μπορεί να βρεθεί η ιατρική αιτία.
• Το παιδί δεν βελτιώνεται, ακόμη και με θεραπείες που θα έπρεπε να βοηθήσουν.
• Τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο όταν ο φροντιστής είναι ή ήταν πρόσφατα με το παιδί, αλλά βελτιώνονται ή υποχωρούν όταν ο φροντιστής δεν είναι εκεί ή παρακολουθείται στενά.
• Ο άλλος γονέας (συνήθως ο πατέρας) δεν συμμετέχει στη θεραπεία του παιδιού, παρόλο που η κατάστασή του μπορεί να είναι σοβαρή.
• Ο φροντιστής αλλάζει ξαφνικά γιατρό και λέει ψέματα για προηγούμενες εξετάσεις και θεραπείες.
• Τα φυσιολογικά αποτελέσματα των εξετάσεων δεν καθησυχάζουν τον φροντιστή. Και μπορεί να είναι εμφανίζεται περίεργα ήρεμος ή χαρούμενος όταν η κατάσταση του παιδιού χειροτερεύει.
• Ο φροντιστής εντοπίζεται να βλάπτει το παιδί ή να προκαλεί συμπτώματα.
• Ένα άλλο παιδί στην οικογένεια είχε ανεξήγητη ασθένεια ή θάνατο.