Η Τεχνητή Νοημοσύνη στην υπηρεσία της Ιατροδικαστικής – Πλήρης αναμόρφωση ιατροδικαστικών υπηρεσιών

Η θεσμική, οργανωτική και λειτουργική αναμόρφωση των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών της Χώρας, με έμφαση στη χρήση καινοτόμου, ερευνητικού πληροφοριακού συστήματος τεχνητής νοημοσύνης με σκοπό την επιτάχυνση έκδοσης των ιατροδικαστικών εκθέσεων και κατ’ επέκταση στην ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης, παρουσιάστηκε σήμερα Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2025 σε ειδική εκδήλωση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Γιώργο Φλωρίδη, την Υπηρεσιακή Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Βίκυ Γιαβή και τον Καθηγητή του Τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά, Ηλία Μαγκλογιάννη. Τα θεμέλια για την πλήρη αναμόρφωση των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών σε σύγχρονες υπηρεσίες με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα τέθηκαν το 2025 με το ν. 5172/2025.

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης ανέδειξε τη σπουδαιότητα του εγχειρήματος αναφερόμενος και στις συγκλονιστικές υποθέσεις των θανάτων βρεφών που είδαν το φως της δημοσιότητας.

Παράλληλα, ο κ. Φλωρίδης ανακοίνωσε ότι:

• Από 1.7.2026 το νεκροτομείο της Αθήνας και του Πειραιά θα ενοποιηθεί και θα εξυπηρετεί όλη την Περιφέρεια Αττικής (μέχρι το τέλος του μήνα αυτού θα έχει εκδοθεί από την Κτηματική Υπηρεσία η προκήρυξη για τη μίσθωση χώρου). Θα στεγαστεί σε νέο χώρο μεγάλης επιφάνειας, με σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές και ιατρικό εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας.
  

• Από 1.1.2026 θα λειτουργεί σε καθημερινή βάση ιατροδικαστική υπηρεσία στην Καβάλα, η οποία θα εξυπηρετεί τους νομούς Καβάλας και Δράμας και θα υπάγεται στο Τμήμα Ι.Υ. Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης (έδρα Κομοτηνή).
  

• Από αρχές του 2026 (δεν ξέρουμε ακριβώς πότε διότι εκκρεμούν τεχνικές εργασίες) θα λειτουργεί, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα το χειμώνα και καθημερινά το καλοκαίρι, ιατροδικαστική υπηρεσία στον Πολύγυρο, η οποία θα εξυπηρετεί το νομό Χαλκιδικής και θα υπάγεται στο Τμήμα Ι.Υ. Κεντρικής Μακεδονίας (έδρα Θες/νίκη). Επίσης, μόνο για τα κλινικά περιστατικά θα λειτουργεί ιατρείο επιπλέον και στα Νέα Μουδανιά.

• Ήδη από 1.11.2025 λειτουργεί με επιτυχία δύο φορές την εβδομάδα ιατροδικαστική υπηρεσία στη Χαλκίδα, η οποία εξυπηρετεί τους νομούς Ευβοίας και Βοιωτίας και υπάγεται στο Τμήμα Ι.Υ. Στερεάς Ελλάδας (έδρα Λαμία).

• Ξεκινά την 18.12.2025, με ευγενική χορηγία της Heal Academy, πρώτος κύκλος επιμόρφωσης των ιατροδικαστών (διημερίδα) με έμφαση στην παιδική κακοποίηση και την Ψυχολογική υποστήριξη των προσερχομένων πολιτών.

Η Υπηρεσιακή Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Βίκυ Γιαβή παρουσίασε αναλυτικά το έργο που έχει συντελεστεί τον τελευταίο χρόνο για τον εκσυγχρονισμό των Ιατροδικαστικών Υπηρεσιών, αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων και με φωτογραφικό υλικό, τη χρόνια παθογένεια στον ευαίσθητο αυτό χώρο, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχουν άγνωστες σοροί στους ψυκτικούς θαλάμους σε βάθος πενταετίας.

Ειδικότερα, όπως τόνισε η κα Γιαβή έχουν πραγματοποιηθεί από τις αρχές του 2025 τα ακόλουθα:

Εκδόθηκαν ήδη υπουργικές αποφάσεις για:

• Ελάχιστο περιεχόμενο ιατροδικαστικής έκθεσης (ΦΕΚ 1404/Β/26.3.2025)
• Σύσταση τριμελούς επιτροπής επαναξιολόγησης ιατροδικαστικής έκθεσης (απόφαση 7332/31.1.2025)
• Σύσταση επιτροπών για:
  • Κώδικα Δεοντολογίας Ιατροδικαστών (απόφαση 36540/18.6.2025)
  • Πρωτόκολλο παιδικής κακοποίησης (απόφαση 55169/15.9.2025)
  • Πρωτόκολλο εγκλημάτων κατά γενετήσιας ελευθερίας (απόφαση 66962/23.10.2025)
  • Πρωτόκολλο μαζικών καταστροφών (απόφαση 52346/1.9.2025)
  • Πρωτόκολλο άγνωστων και αζήτητων σορών (απόφαση 52345/1.9.2025)
  • Πρωτόκολλο οργάνωσης Ι.Υ. (απόφαση 35321/30.6.2025)

• Εξορθολογίστηκαν οι περιπτώσεις θανάτων επισυμβάντων εντός νοσοκομείων που χρήζουν νεκροτομής
• Συστήθηκε Γενική Διεύθυνση Ιατροδικαστικής στο ΥΔ (πδ 30/2025) στην οποία υπάγονται 4 Διευθύνσεις στην επικράτεια (Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Πειραιάς-Πάτρα) και 14 Τμήματα στην επικράτεια (Αθήνα-Θεσ/νικη-Πειραιάς-Πάτρα-Κομοτηνή-Κοζάνη-Λάρισα-Λαμία-Ιωάννινα-Κέρκυρα-Τρίπολη-Μυτιλήνη-Ρόδος-Ηράκλειο)
• Λειτουργούν πιλοτικά Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες με στόχο να οριστικοποιηθούν σε: Κόρινθο, Ναύπλιο, Χαλκίδα, Καβάλα από 1.1.2026, Πολύγυρο και Νέα Μουδανιά το πρώτο τρίμηνο του 2026
• Καθιερώθηκε τρόπος άμεσης πρόσληψης νεκροτόμων από 1.1.2026 με συμβάσεις έως 2 έτη
• Βρίσκεται σε εξέλιξη η πρόσληψη νέων ιατροδικαστών σε Αθήνα – Πειραιά – Πάτρα - Λαμία-Κέρκυρα-Τρίπολη
• Προγραμματίστηκε η επιμόρφωση ιατροδικαστών σε μόνιμη βάση μέσω: σεμιναρίων (το Δεκέμβριο ο πρώτος κύκλος ) και η συμμετοχή τους σε διεθνή συνέδρια (Μάιος 2026 στη Σόφια)
• Εκπονήθηκαν από το ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) δύο εγχειρίδια για
• ψυχολογικές πρώτες βοήθειες από τον ιατροδικαστή προς τον πολίτη, διαδικασία ενημερωμένης συγκατάθεσης.
• Αναβαθμίζονται τα εργαστήρια μέσω εκσυγχρονισμού εργαστηρίων Αθήνας και Θεσσαλονίκης, δημιουργίας εργαστηρίου στην Πάτρα στο δεύτερο εξάμηνο του 2026, συνεργασίας με ΕΚΑΠΥ (Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας) για την προκήρυξη μέχρι τέλους του έτους διεθνούς διαγωνισμού για το μηχανολογικό εξοπλισμό των εργαστηρίων, συνεργασίας με το Υπουργείο Υγείας για εργαστηριακή ανάλυση δειγμάτων από δημόσια νοσοκομεία (ήδη από 19.6.2025), σύμβασης με εξειδικευμένη εταιρία για τη μεταφορά των βιολογικών δειγμάτων προς τα εργαστήρια (από 23.5.2025).
• Λαμβάνεται πλέον μέριμνα σε σταθερή βάση για την ταφή άγνωστων και αζήτητων σορών μέσω συνεργασίας με Εκκλησία (Μητροπόλεις Πειραιώς – Θεσσαλονίκης – Πατρών), σύμβασης με Κοιμητήριο Σχιστού (από 1.1.2025) για τις ταφές και τη φιλοξενία σε ψυκτικούς θαλάμους, σύμβασης με γραφείο τελετών για παροχή υπηρεσιών ταφής (5.6.2025), συνεργασίας με Υπουργείο Εσωτερικών για απλούστευση νομοθεσίας για έκδοση ληξιαρχικής πράξης θανάτου.
• Οι δαπάνες για όλα τα παραπάνω για τος έτος 2025 (εξοπλισμός-επισκευές-αναλώσιμα-υπηρεσίες) ανήλθαν σε 312.516,19 ευρώ, ενώ οι δαπάνες για τις τοξικολογικές και ιστολογικές εξετάσεις από την αρχή του τέλους μέχρι 13/11/2025 ανήλθαν σε 1.108.749, 35 ευρώ.

Ο Καθηγητής του Τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά, Ηλίας Μαγκλογιάννης παρουσίασε αναλυτικά το πληροφοριακό σύστημα, τόνισε τη θετική συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην έκδοση του τελικού πορίσματος και εξήγησε τους λόγους για τους οποίους το συγκεκριμένο πληροφοριακό σύστημα αποτελεί διεθνή πρωτοτυπία.

Η Ιατροδικαστική Υπηρεσία της Χώρας, μετατρέπεται σε μια πλήρως ψηφιοποιημένη υπηρεσία ενισχύοντας τη διαφάνεια στη λειτουργία της, την επιστημονική εγκυρότητα των εκθέσεών της και την ταχύτητα στην υλοποίηση του έργου της.
Με τον τρόπο αυτό συμβάλλει σημαντικά στην ταχεία λειτουργία της Δικαιοσύνης και στην ασφάλεια των εκδιδόμενων αποφάσεων.

Φλωρίδης: «Υπήρχε εικόνα πλήρους διάλυσης»

Όπως τόνισε ο Υπουργός, «σήμερα θα σας παρουσιάσουμε ένα πρότυπο το πως μπορεί να οργανωθεί μια υπηρεσία, η οποία παρουσίαζε χαρακτηριστικά πλήρους διάλυσης, διάλυσης υπό την έννοια ότι δεν υπήρχε μια δομή στην οποία ήταν ενταγμένες οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε όλη τη Χώρα, δεν υπήρχε μια δομή στο Υπουργείο, στην οποία να υπάγονται και να καθοδηγούνται, και προφανώς δεν υπήρχαν δομές και στην περιφέρεια, όπου λειτουργούσαν. Υπηρεσίες αυτονομημένες από τη μια πλευρά αλλά και χωρίς υποστήριξη από την άλλη.

Η εικόνα της υπηρεσίας συνολικά, διαταράσσονταν πάρα πολλές φορές από τις εμφανίσεις ιατροδικαστών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και την παρουσία τους στα δικαστήρια, κυρίως σε υποθέσεις που απασχόλησαν την ελληνική κοινωνία και εκεί η εικόνα ήταν εξαιρετικά κακή. Αυτό, δυστυχώς, πιστοποιήθηκε και από τις αποφάσεις των ίδιων των δικαστηρίων που θεώρησαν ότι οι ιατροδικαστές που διενήργησαν συγκεκριμένες εξετάσεις για σοβαρές υποθέσεις δεν είχαν κάνει καλά τη δουλειά τους, για να το πω σε απλά ελληνικά. Αυτή η εικόνα, αυτή η κατάσταση δημιούργησε την ανάγκη να πάμε σε μια πλήρη οργάνωση, και δεν λέω αναδιοργάνωση γιατί αναδιοργανώνεις κάτι το οποίο είναι ήδη οργανωμένο. Εδώ μιλάμε για μια οργάνωση εξ απαρχής, η οποία είχε τελικά τα εξής χαρακτηριστικά με το νόμο 5172 του 2025».

Κατόπιν αυτών, όπως τόνισε ο κ. Φλωρίδης «δημιουργήθηκε γενική διεύθυνση στο Υπουργείο και δημιουργήθηκαν περιφερειακές διευθύνσεις και τμήματα. Άρα αποκτήθηκε μια ραχοκοκαλιά της υπηρεσίας αυτής, όπου ξέρει ο καθένας πια που υπάγεται και τι κάνει. Ο νόμος προέβλεψε ότι είναι υποχρεωμένοι να τηρούν ένα συγκεκριμένο τρόπο έκδοσης ιατροδικαστικών εκθέσεων, ποια είναι τα στοιχεία που σίγουρα περιλαμβάνει μια ιατροδικαστική έκθεση, ώστε να μην έχουμε την εικόνα στα δικαστήρια, όπου ο ιατροδικαστής να ερωτάται γιατί δεν ερεύνησε αυτό το στοιχείο και να απαντάει, δεν προβλέπεται από πουθενά. Τώρα προβλέπεται.

Προβλέψαμε την τριμελή επιτροπή επαναξιολόγησης, γιατί εκθέσεις που έγιναν και δημιουργούσαν σοβαρές αμφιβολίες δεν μπορούσαν να ληφθούν με έναν τρόπο από τη μια μεριά επιστημονικά έγκαιρο και από την άλλη αποδεκτό στην ποινική διαδικασία της χώρας. Γι’ αυτή την επιτροπή ακούσαμε τα μύρια όσα, ότι είχε κάποιους περίεργους σκοπούς, όμως αυτή η επιτροπή είναι ένα σημαντικό εργαλείο για να μπορέσει η υπηρεσία να επιτελέσει την αποστολή της ως ένα σημαντικό κρίκο στην απόδοση της ελληνικής δικαιοσύνης.

Ως αποτέλεσμα της προγραμματικής συμφωνίας που συνήψε το Υπουργείο Δικαιοσύνης με το Πανεπιστήμιο Πειραιά για το πως μια υπηρεσία που σας περιγράφω, τέτοια, μετά τη δομή που απέκτησε μετατρέπεται πλέον, σε μια καθολικά ψηφιακά οργανωμένη υπηρεσία.

Αυτό σημαίνει διαφάνεια και ταχύτητα. Θα δείτε πως αυτό πραγματοποιείται όχι σε ένα εικονικό σχέδιο του μέλλοντος αλλά τώρα. Δεν είναι μόνο αυτό που δημοσιοποιήθηκε ότι η προγραμματική σύμβαση προέβλεπε ένα νέο τρόπο πραγματοποίησης ιατροδικαστικών εξετάσεων με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, που θα διευκόλυνε πάρα πολύ το έργο των ιατροδικαστών, που είναι ένα τμήμα, αλλά η δουλειά που έκανε το πανεπιστήμιο Πειραιά μέσα από αυτή την προγραμματική σύμβαση, είναι το πως οργανώνεται σε πλήρη ψηφιακή βάση το σύνολο της ιατροδικαστικής υπηρεσίας της χώρας και πως αυτή λειτουργεί και πως δια λειτουργεί με άλλες υπηρεσίες, πως συνδέεται με άλλες υπηρεσίες έτσι ώστε το παραγόμενο έργο να είναι αυτό το οποίο αναζητά ως υποστηρικτικό βοήθημα η ελληνική δικαιοσύνη προκειμένου να εκδώσει τις αποφάσεις της.

Επειδή πολλά είχαν γραφτεί από διάφορους που αναζητούσαν περίεργες εκδοχές, αυτή η προγραμματική σύμβαση, το συνολικό ποσό είναι 751, 635 ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει υποχρέωση να εγκαταστήσουν πληροφοριακά συστήματα τα οποία κοστίζουν 100 χιλ. ευρώ και σε αυτό εργάστηκαν ερευνητές για όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι οποίοι πληρώθηκαν από τη σύμβαση αυτή. Αυτό το σύστημα, ίσως είναι και μια παγκόσμια πνευματική ιδιοκτησία από το Πανεπιστήμιο του Πειραιά που θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει αξιοποιώντας την. Παρήχθη ένα αποτέλεσμα, το οποίο χρηματοδότησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το Πανεπιστήμιο έκανε την επιστημονική δουλειά και τώρα παρήχθη ένα έργο μοναδικό ενδεχομένως στο κόσμο, προϊόν το οποίο στη συνέχεια μπορεί να αξιοποιηθεί».