Πνιγμοί στην Ελλάδα: Τι χρειάζεται για να μειωθεί η μάστιγα του καλοκαιριού

Μπορεί να διαθέτει μία από τις μεγαλύτερες ακτογραμμές στην Ευρώπη, να έχει πλούσιο φυσικό υδάτινο περιβάλλον, μοναδικά μεγάλα και μικρά νησιά και να προσφέρει αμέτρητες δυνατότητες για αναψυχή και τουρισμό, ωστόσο η Ελλάδα, παράλληλα αντιμετωπίζει κι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα, τους πνιγμούς. 

Το 2024, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων του οργανισμού Safe Water Sports, που συγκέντρωσε σε συνεργασία με το Υπ. Ναυτιλίας, το Λιμενικό Σώμα και την Ελληνική Αστυνομία, 395 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας. Από αυτούς, οι 388 πνιγμοί σημειώθηκαν στη θάλασσα, αριθμός μεν μειωμένος κατά 10 σε σχέση με το 2023, ωστόσο ιδιαίτερα ανησυχητικός και οι υπόλοιποι επτά θάνατοι, καταγράφηκαν σε λίμνες, ποτάμια και κολυμβητικές δεξαμενές.

Μείωση πνιγμών 23% το πρώτο εξάμηνο του 2025

Η ναυαγοσωστική κάλυψη ανήλθε το 2024 στο 93%, παρουσιάζοντας αύξηση 2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, δείγμα προόδου. Το 2025, για το πρώτο εξάμηνο, τα στοιχεία δείχνουν περαιτέρω βελτίωση. Καταγράφηκαν 91 θανάσιμα ατυχήματα στη θάλασσα, αριθμός μειωμένος κατά 23% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2024. Από αυτούς, οι 71 ήταν άνω των 60 ετών και οι 60 ήταν άνδρες. Η ναυαγοσωστική κάλυψη μέχρι στιγμής, για το 2025 φτάνει το 88%.

Ο ιδρυτής και πρόεδρος του Safe Water Sports, Δρ Παναγιώτης Πασχαλάκης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τονίζει πως «η πρόληψη αποτελεί θεμέλιο της προσπάθειας για την ενίσχυση της ασφάλειας στο υδάτινο περιβάλλον» και επισημαίνει τη σημασία της εκπαίδευσης από μικρή ηλικία, «η στοχευμένη ενημέρωση, η εκπαίδευση και η συνεργασία όλων των φορέων αποδίδουν και σώζουν ζωές και αυτό φαίνεται από τη μείωση των ατυχημάτων ως αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας».

Το 83% των ατόμων άνω των 60 ετών

Η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων, το 68%, ήταν άνδρες, ενώ το 83%, ήταν άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Η ηλικιακή αυτή κατανομή, καταδεικνύει ότι η τρίτη ηλικία αποτελεί την πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα, είτε λόγω μειωμένων φυσικών ικανοτήτων, είτε λόγω ελλιπούς επίγνωσης των κινδύνων. Δυστυχώς, δύο θανάσιμα περιστατικά αφορούσαν και παιδιά, ενώ σε ατυχήματα με θαλάσσια σπορ καταγράφηκαν 14 τραυματισμοί, εκ των οποίων οι έξι αφορούσαν επίσης ανηλίκους.

«Λαμβάνοντας τα στοιχεία αυτά, έχουμε ήδη ξεκινήσει μια στοχευμένη ενημερωτική καμπάνια σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, το Λιμενικό Σώμα, το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΔΥ, με σκοπό την παροχή συμβουλών και οδηγιών πρόληψης για τις μεγαλύτερες ηλικίες. Η ενίσχυση της ενημέρωσης, η καλλιέργεια συνείδησης κινδύνου και η προώθηση της υπεύθυνης συμπεριφοράς αποτελούν τον δρόμο προς την ουσιαστική μείωση των ατυχημάτων στο νερό», υπογραμμίζει ο κ Πασχαλάκης.

Από την πλευρά του ο διευθυντής της ελληνικής ναυαγοσωστικής ακαδημίας (ΕΚΑΝ) Νίκος Γιοβανίδης, εξήγησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι, «ο κυριότερος λόγος που δεν υπάρχουν ναυαγοσώστες από την 1η Ιουνίου στις ελληνικές ακτές, είναι οι καθυστερήσεις των δήμων που αργούν να κάνουν τους διαγωνισμούς. Τα έργα τα ναυαγοσωστικά είναι πάρα πολύ δύσκολα και πάρα πολύ μεγάλα, σε μέγεθος και σε δαπάνες. Θα πρέπει κάθε δήμος να έχει ολοκληρώσει μέχρι τον Οκτώβριο του περασμένου έτους τη διαδικασία του διαγωνισμού, ώστε να επιλύονται τα προβλήματα που προκύπτουν, όπως η εύρεση και ενοικίαση κατοικιών, χωρίς να χρειάζεται οι ναυαγοσώστες να δαπανούν τεράστια ποσά».

«Επίσης, την τελευταία στιγμή είναι αδύνατο να οργανωθεί η ναυαγοσωστική ομάδα και η σχολή που θα αναλάβει την υπηρεσία. Με μεγαλύτερο ποσοστό των διαγωνισμών να γίνονται τον Μάιο και ένα σοβαρό ποσοστό μετά την 1η Ιουνίου που ήδη έχει αρχίσει η σεζόν. Δύσκολη όμως, είναι και η διαδικασία για να γίνει κάποιος ναυαγοσώστης, είναι τεράστια γραφειοκρατική και υπερβολικά περίπλοκη διαδικασία», σημείωσε ο κ. Γιοβανίδης.

Χρειάζονται θεσμικές και οικονομικές βελτιώσεις

«Η πρόσληψη του προσωπικού για τη ναυαγοσωστική κάλυψη των ακτών γίνεται από τους δήμους, αφού όμως πρώτα οι Λιμενικές Αρχές εκδώσουν απόφαση για το ωράριο κάλυψης κάθε ακτής με ναυαγοσώστες», επισημαίνει ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης και τονίζει πως, «αυτό οδηγεί συχνά στο να ολοκληρώνονται οι διαδικασίες πρόσληψης από τους Δήμους με καθυστέρηση, ακόμα και μετά την 1η Ιουνίου».

«Η κατάσταση θα βελτιωθεί σημαντικά αν το Λιμενικό αποφασίζει πολύ νωρίς, στην αρχή κάθε έτους, για το ωράριο ναυαγοσωστικής κάλυψης κάθε ακτής και ενημερώνει άμεσα τον δήμο. Αν επιτραπεί στους δήμους να εκκινούν τις διαδικασίες πρόσληψης του εποχικού προσωπικού από την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους και μαζί με την απόφαση του Λιμενικού για το ωράριο κάλυψης κάθε ακτής, αυτομάτως υπολογίζεται και η αντίστοιχη δαπάνη, ώστε να αποδίδεται στο σύνολο της στον δήμο από το Υπουργείο Εσωτερικών. Μόνο με τον τρόπο αυτόν, δεν θα προκύπτουν τα οικονομικά προβλήματα για τη ναυαγοσωστική κάλυψη των ακτών, που σήμερα αντιμετωπίζουν οι Δήμοι», εξηγεί ο δήμαρχος Αλίμου.