Αντώνης Σαμαράς: Να μη γίνει πολιτικά ασήμαντη η Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς καθώς και οι πρώην πρωθυπουργοί της Ισπανίας και της Ολλανδίας, Jose Maria Aznar και Jan Peter Balkenende, συμμετείχαν σε συζήτηση που διοργάνωσε το think tank του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, «Wilfried Martens Center», με θέμα «Ζωτικά Ερωτήματα για το Μέλλον της Ευρώπης».

Ο Έλληνας πρώην πρωθυπουργός είναι μέλος του εν λόγω think tank, το οποίο αποτελεί την επίσημη δεξαμενή σκέψεων και συζητήσεων της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς.

Οι τρεις πρώην πρωθυπουργοί, σε αυτήν τη φάση, εκλήθησαν να τοποθετηθούν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις που αποτελούν τη βάση και το πρόπλασμα για μία μεγάλη συζήτηση του W. Martens Center, η οποία θα διεξαχθεί διά ζώσης μόλις το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες.

Ο κ. Σαμαράς, στις τοποθετήσεις του, εξέφρασε την ανησυχία του για την πορεία της ΕΕ, επισημαίνοντας ότι «εάν δεν υπάρξει σωρεία αλλαγών στη λειτουργία της Ένωσης, το ευρωπαϊκό σχέδιο κινδυνεύει να συρρικνωθεί». Όπως τόνισε, η μεγαλύτερη ανησυχία του είναι η τυχόν μετατροπή της Ευρώπης σε «πολιτικά ασήμαντη για τους πολίτες της», ενώ παρέθεσε τις σκέψεις του για τους τομείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους οποίους «απαιτείται μία νέα πολιτική», μεταξύ των οποίων είναι και ο τομέας της παράνομης μετανάστευσης και της εσωτερικής ασφάλειας.

Επιπλέον, υπογράμμισε πως η αντιμετώπιση της Τουρκίας «δεν κολακεύει τις γεωπολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ».

Ακολουθούν οι παρεμβάσεις του πρώην πρωθυπουργού:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Η διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης αναμένεται να οραματιστεί το μέλλον της Ευρώπης για τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια. Τα χρόνια των διαφόρων κρίσεων και η συνεχιζόμενη πανδημία έχουν δείξει ότι χρειαζόμαστε μία πιο αποτελεσματική και βασισμένη σε κανόνες Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα μπορούσε ένα τέτοιο συνέδριο να αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα, πέραν των απλών προθέσεων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Μία πολιτική οντότητα -ένα κράτος ή μία Ένωση- μπορεί να επιβιώσει μόνο εάν έχει σαφώς καθορισμένους κανόνες και σαφώς καθορισμένες προτεραιότητες. Τόσο οι κανόνες όσο και οι (πολιτικές) προτεραιότητες ορίζουν από κοινού ποιοι είμαστε, την ενότητα και τον χαρακτήρα μας.

Δεν μπορούμε να έχουμε κανόνες χωρίς προτεραιότητες και δεν μπορούμε να έχουμε προτεραιότητες χωρίς κανόνες. Χρειαζόμαστε και τα δύο.

Καθώς η πραγματικότητα εξελίσσεται μέσα στις κοινωνίες μας και γύρω μας, οι προτεραιότητές μας αλλάζουν και το σύνολο των κανόνων μας πρέπει να προσαρμόσει αυτήν την εξέλιξη. Εάν το σύνολο κανόνων μας είναι πολύ αυστηρό ή «άκαμπτο», δεν θα εξελιχθούμε.

Από την άλλη πλευρά, εάν οι κανόνες μας είναι πολύ «χαλαροί», υπάρχει πιθανότητα να εξελιχθούμε προς διαφορετικά «μονοπάτια» ή να αποσυντεθούμε.

Επομένως, πρέπει να προσαρμόσουμε άμεσα τους κανόνες και τις προτεραιότητές μας. Και να τα κάνουμε αμοιβαία συμβατά...

Ο τρόπος χειρισμού της πανδημικής κρίσης δεν ήταν πολύ «κολακευτικός» για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι κανόνες μας ενόψει τέτοιων προκλήσεων.

Ο τρόπος με τον οποίο χειριστήκαμε την εισροή παράνομων μεταναστών ή την Τουρκία ή την Ουκρανία δεν κολακεύει τις γεωπολιτικές μας προτεραιότητες.

Έχουμε πολλά να μάθουμε από τα τρέχοντα προβλήματά μας, πολλά να αναλογιστούμε αναφορικά με τις προοπτικές μας και πολλές αναδιαρθρώσεις να κάνουμε στο εσωτερικό μας πλαίσιο...

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο έλεγχος της λειτουργίας της Ένωσης και του μέλλοντος της Ευρώπης βρίσκεται στα χέρια των πολιτών της ΕΕ. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, οι πολίτες θεωρούν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, αλλά και την οικονομική δύναμη της Ένωσης ως τα μεγαλύτερα οφέλη της ΕΕ. Είναι αυτά τα οφέλη επαρκώς προστατευμένα και ανθεκτικά;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, αυτοί είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι που καθορίζουν τη συλλογική μας κουλτούρα. Το ποιοι είμαστε, πώς έχουμε εξελιχθεί μέσω της Ιστορίας και πού πηγαίνουμε. Και όχι, δεν θα πρέπει να τα θεωρούμε δεδομένα. Επειδή διατρέχουν τον κίνδυνο να διαβρωθούν από ομάδες της αυταρχικής ακροδεξιάς που υπονομεύουν τη Δημοκρατία ή της «πολιτικά ορθής» ακροαριστεράς που υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή.

- Χρειαζόμαστε μία «νέα αναπτυξιακή ατζέντα», για να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα μέσω της αναδιάρθρωσης.

- Χρειαζόμαστε μία νέα «προοδευτική ατζέντα» για τη διατήρηση της Δημοκρατίας μέσω της ανάπτυξης και χρειαζόμαστε, επίσης, μία «νέα συντηρητική ατζέντα» για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής μέσω της αλλαγής.

- Χρειαζόμαστε, σίγουρα, νέες γεωπολιτικές προτεραιότητες, τεράστιες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και προστασία των προοπτικών για τη μεσαία τάξη.

Η Ευρώπη δεν θα εμπνεύσει ποτέ τους πολίτες της, εκτός εάν κερδίσει διεθνή σεβασμό πέρα από τα σύνορά της.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο είτε θα λάμψει είτε θα συρρικνωθεί. Ας το κάνουμε να λάμψει ξανά. Όπως του αξίζει...

ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα μπορούσατε, ως πολίτης της ΕΕ, να μοιραστείτε τη μεγαλύτερη ανησυχία και το μεγαλύτερο όνειρό σας όσον αφορά το μέλλον της Ευρώπης; Ποια θα ήταν η συμβουλή σας για να ξεπεράσετε μία τέτοια ανησυχία και, από την άλλη, για να επιτύχετε ένα τέτοιο όνειρο;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η μεγαλύτερη ανησυχία μου είναι η Ευρώπη να γίνει γεωπολιτικά «ασήμαντη» απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο ή «ασήμαντη» για τους πολίτες της ως προς την ανάπτυξη και την ευημερία τους.

Η μεγαλύτερη ελπίδα μου είναι ότι τελικά θα ξεφύγουμε από τα σημερινά αδιέξοδα και θα εμπνεύσουμε εκ νέου τους πολίτες μας.

• Χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική για την κατασκευή νέων υποδομών και τον χειρισμό του χρέους.
• Χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική για να προσαρμοστεί η μεσαία τάξη στην επόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
• Χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική ενεργειακής επάρκειας και ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού για τις επόμενες δεκαετίες.
• Χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική για τους παράνομους μετανάστες και την εσωτερική ασφάλεια.
• Χρειαζόμαστε μία πολιτική για την υπεράσπιση των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ενότητα και η ενσωμάτωση στην Ευρώπη δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς να ελέγχουμε τα όριά μας και να επεκτείνουμε την επιρροή μας πέρα από τα όριά μας. Εάν χάσουμε τον έλεγχο στην ενδοχώρα μας, θα σπάσουμε και θα διαλυθούμε.
• Χρειαζόμαστε μία νέα πολιτική για την προβολή των προτεραιοτήτων ασφαλείας μας στο εξωτερικό.
• Πρέπει να δείξουμε ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι ένα λαμπρό παράδειγμα, που δημιουργεί ελευθερία, ανάπτυξη και ευημερία για τους ευρωπαϊκούς λαούς και ελπίδα για τους συμμάχους τους...
• Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό σύμφωνο με τους πολίτες μας και ένα νέο σύμφωνο αξιοπιστίας με τους συμμάχους μας στο εξωτερικό.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο έχει προχωρήσει αρκετά. Αλλά έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει.

Πρέπει να το αναδιαμορφώσουμε και να το επανεκκινήσουμε. Και πρέπει να το κάνουμε γρήγορα…