Το αποτύπωμα των Νεάτερνταλ στο DNA και ο αυξημένος κίνδυνος για Covid-19

Ορισμένοι άνθρωποι στη Γη έχουν ένα τμήμα στο DNA τους που αυξάνει τον κίνδυνο να αρρωστήσουν πιο σοβαρά από την Covid-19 και αυτή η περιοχή του γονιδιώματος, η οποία περιλαμβάνει έξι γονίδια, αποτελεί μακρινή κληρονομιά από τους «ξαδέρφους» μας τους Νεάντερταλ πριν 50.000 έως 60.000 χρόνια, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Ευρωπαίων επιστημόνων.

Οι επιστήμονες ακόμη δεν γνωρίζουν γιατί αυτή η συγκεκριμένη περιοχή του DNA στο χρωμόσωμα 3 αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης από τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2. Πάντως, ήδη είναι γνωστό ότι και άλλες ασθένειες των σημερινών ανθρώπων συνδέονται με εκείνο το μικρό τμήμα του γονιδιώματος του Homo sapiens, το οποίο έχει κληροδοτηθεί μετά τις επιμιξίες του με τους Νεάντερταλ, πριν οι τελευταίοι εξαφανιστούν.

Τα περισσότερα νεαντερτάλια γονίδια αποδείχθηκαν επιζήμια για τους ανθρώπους επιβαρύνοντας την υγεία τους ή δυσκολεύοντάς τους να κάνουν παιδιά, λιγοστά όμως επιβίωσαν μέχρι σήμερα στο ανθρώπινο DNA, εν μέρει επειδή πιστεύεται ότι βοηθούν στην καταπολέμηση των ιών, κάτι που εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να συμβαίνει στην περίπτωση του νέοι κορονοϊού.

Οι ερευνητές, μεταξύ των οποίων ο διεθνώς κορυφαίος γενετιστής Σβάντε Πάαμπο, ο σουηδικής καταγωγής διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ στη Λειψία, καθώς και ο γενετιστής Χούγκο Ζέμπεργκ του Ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, ακόμη δεν έχουν κάνει επίσημη επιστημονική δημοσίευση των νέων ευρημάτων τους, αλλά μόνο online προδημοσίευση, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης».

Η εν λόγω περιοχή του χρωμοσώματος 3 είναι σήμερα πολύ κοινή σε ορισμένες χώρες όπως το Μπαγκλαντές, όπου σχεδόν δύο στους τρεις κάτοικοι (το 63%) διαθέτουν τουλάχιστον ένα αντίγραφό της στο DNA τους, ενώ το ίδιο συμβαίνει σχεδόν στο ένα τρίτο του πληθυσμού της Νότιας Ασίας. Από την άλλη πλευρά, το κληρονομημένο από τους Νεάντερταλ τμήμα του DNA είναι πολύ λιγότερο συχνό στην Ευρώπη (υπάρχει στο 8% του πληθυσμού), ακόμη πιο σπάνιο στην Ανατολική Ασία (4%), ενώ απουσιάζει, σχεδόν πλήρως, στην Αφρική.

Παραμένει άγνωστο μέσω ποιας εξελικτικής πορείας προέκυψε αυτή η γεωγραφική κατανομή γι' αυτήν τη γενετική περιοχή. Είναι πιθανό, πάντως, ότι και αυτή η νεαντερτάλια εκδοχή των συγκεκριμένων γονιδίων είναι επιβλαβής γενικότερα για τους ανθρώπους και έτσι σταδιακά βαίνει προς εξαφάνιση.

Οι επιστήμονες ψάχνουν (και) στις διαφορές του DNA να βρουν γιατί η Covid-19 είναι πολύ πιο επικίνδυνη για μερικούς ανθρώπους από ό,τι για άλλους. Είναι γνωστό ότι οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο από τους νέους, οι άνδρες περισσότερο από τις γυναίκες, οι φτωχοί και οι μειονότητες περισσότερο από τους πλούσιους και λευκούς, αλλά επίσης μερικοί άνθρωποι περισσότερο από άλλους συνομηλίκους τους του ίδιου φύλου και χρώματος.

Τον Ιούνιο, μία ερευνητική ομάδα που συνέκρινε τους σοβαρά ασθενείς με Covid-19 στην Ιταλία και την Ισπανία, σε σχέση με όσους αρρώστησαν με ήπια συμπτώματα, βρήκε ότι οι πρώτοι είχαν κοινές στο DNA τους δύο περιοχές: Μία στο χρωμόσωμα 9 (περιλαμβάνει το γονίδιο ΑΒΟ που ρυθμίζει την ομάδα αίματος) και μία στο χρωμόσωμα 3 (η κληρονομιά των Νεάντερταλ, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων).

Μία πιο πρόσφατη μελέτη -την προηγούμενη εβδομάδα- από τη διεθνή επιστημονική πρωτοβουλία γενετιστών «Covid-19 Host Genetics Initiative» επιβεβαίωσε και ανέδειξε ως ακόμη πιο σημαντική τη σύνδεση ανάμεσα στη σοβαρότητα της Covid-19 και στη γενετική περιοχή στο χρωμόσωμα 3. Ότι αυτό το τμήμα του DNA αποτελεί γενετική κληρονομιά των Νεάντερταλ, αποτελεί τη νέα ανακάλυψη των Πάαμπο και Ζέμπεργκ.

Οι ερευνητές, οι οποίοι έψαξαν μία διαδικτυακή βάση με τα έως τώρα γνωστά γονιδιώματα Νεάντερταλ που έχουν αναλυθεί, βρήκαν ότι αυτή η γονιδιακή περιοχή που αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρής Covid-19 είναι ίδια με εκείνη που είχε βρεθεί σε Νεάντερταλ που ζούσαν στην Κροατία πριν 50.000 χρόνια. Η έρευνα συνεχίζεται με στόχο να πέσει περισσότερο φως στο πώς αλληλεπιδρά αυτό το αρχαίο τμήμα του DNA με τον νέο κορονοϊό.