Νόμπελ Χημείας 2020: Αυτοί οι επιστήμονες βραβεύτηκαν [vids]

Σε δύο γυναίκες δόθηκε σήμερα, Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020, το Νόμπελ Χημείας 2020. Πρόκειται για τη Γαλλίδα Εμανουέλ Σαρπαντιέ και την Αμερικανίδα Τζένιφερ Ντούντνα. Οι δύο γυναίκες, που μοιράστηκαν το βραβείο της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών, τιμήθηκαν για την ανάπτυξη μιας μεθόδου επεξεργασίας γονιδιώματος.

Διερεύνησαν το ανοσοποιητικό σύστημα ενός βακτηρίου Streptococcus και ανακάλυψαν ένα μοριακό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ακριβή τομή σε γενετικό υλικό, καθιστώντας δυνατή την εύκολη αλλαγή του κώδικα ζωής, δήλωσε η ακαδημία. Έως σήμερα έχουν απονεμηθεί 111 Νόμπελ Χημείας, από το 1901. Οκτώ χρονιές δεν έχει δοθεί το βραβείο, εξαιτίας των δύο παγκοσμίων πολέμων.

https://www.youtube.com/watch?v=gKGvIL6y8oA

Από τα 111 βραβεία έως τώρα, τα 63 έχουν δοθεί σε έναν επιστήμονα, τα 23 έχουν μοιραστεί δύο ερευνητές, ενώ τα υπόλοιπα 25 έχουν μοιραστεί σε τρεις. Συνολικά το εν λόγω Νόμπελ έχουν πάρει 183 επιστήμονες, εκ των οποίων ένας, ο Φρέντερικ Σάνγκερ, είναι ο μοναδικός που το έχει πάρει δύο φορές (το 1958 και το 1980).

Ο νεότερος Νομπελίστας Χημείας ήταν 35 ετών (ο Φρεντερίκ Ζολιό το 1935, μαζί με τη γυναίκα του Ιρέν Ζολιό-Κιουρί) και ο γηραιότερος 97 ετών (ο Τζον Γκούντιναφ το 2019, ο οποίος κατέχει και το ρεκόρ προχωρημένης ηλικίας για όλες τις κατηγορίες Νόμπελ). Το Νόμπελ Χημείας έχει δοθεί σε πέντε γυναίκες μέχρι σήμερα.

Η πιο πετυχημένη οικογένεια Νομπελιστών είναι οι Κιουρί. Όχι μόνο το ζεύγος Πιέρ και Μαρί μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής το 1903, αλλά η Μαρί Κιουρί πήρε μόνη της το Νόμπελ Χημείας το 1911. Η μεγαλύτερη κόρη τους Ιρέν Ζολιό-Κιουρί πήρε το Νόμπελ Χημείας το 1935, μαζί με τον σύζυγο της Φρεντερίκ Ζολιό, ενώ η μικρότερη κόρη Έβα Κιουρί πήρε το Νόμπελ Ειρήνης εκ μέρους της Unicef το 1965.

https://www.youtube.com/watch?v=PeVaEPFFNYc

Η Μαρία Κιουρί έγινε γνωστή για την ανακάλυψη του ραδίου και τις μελέτες για τη ραδιενέργεια. Από το 1891 η Μαρία μελετούσε τις εργασίες του Μπεκερέλ με κύριο θέμα τις ακτινοβολίες που εξέπεμπαν τα άλατα του ουρανίου με αποτέλεσμα, ύστερα από παρότρυνση του ίδιου του Μπεκερέλ, να διαλέξει για θέμα της διατριβής της αυτά τα φαινόμενα. Για την πρόοδο των ερευνών της το πανεπιστήμιο της Σορβόνης της παραχώρησε μια υπόγεια αποθήκη με στοιχειώδη εξοπλισμό. Παρ' όλες τις κακές συνθήκες που επικρατούσαν στο εργαστήριο, η Μαρία Κιουρί απέδειξε ότι η εκπομπή των ακτίνων ήταν μια ιδιότητα των ατόμων του ουρανίου και ότι η ένταση της ακτινοβολίας που παραγόταν από το ουράνιο ήταν ανάλογη της ποσότητας.

Επίσης διαπίστωσε ότι η εκπομπή των ακτίνων δεν επηρεαζόταν από τις εξωτερικές μεταβολές, καθώς και ότι, εκτός από το ουράνιο, κάποιες ενώσεις του στοιχείου του θορίου εξέπεμπαν επίσης ακτινοβολία. Ύστερα από αυτές τις πρώτες ανακαλύψεις, η Μαρία Κιουρί πρότεινε την αλλαγή του ονόματος από «ακτίνες ουρανίου» σε «ραδιενέργεια», η οποία περιγράφει γενικά την ιδιότητα της εκπομπής ακτινοβολιών. Η πιο σημαντική όμως παρατήρηση ήταν ότι μερικά ορυκτά ουρανίου παρουσίαζαν πολύ πιο ισχυρή ραδιενέργεια από το ουράνιο. Η συγκεκριμένη παρατήρηση συνάρπασε τον Πιέρ Κιουρί, που αποφάσισε να εγκαταλείψει τις έρευνές του στους κρυστάλλους για να βοηθήσει τη Μαρία στο δύσκολο έργο της.

Στις 18 Ιουλίου του 1898 οι Κιουρί ανακοινώνουν στην επιστημονική κοινότητα την ανακάλυψη ενός νέου στοιχείου, του πολωνίου, που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της πατρίδας της Μαρίας Κιουρί. Στις 26 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους αναγγέλλεται από το ζεύγος Κιουρί η ανακάλυψη του ραδίου. Τα συγκεκριμένα στοιχεία είχαν ανιχνευθεί με τη βοήθεια της ραδιενέργειας. Προσπάθησαν να απομονώσουν τα δύο νέα στοιχεία. Για τέσσερα χρόνια εξέταζαν τύπους ορυκτών που προμηθεύονταν[42] από ορυχείο της Βοημίας. Τον διαχωρισμό του ραδίου τον πέτυχαν με κλασματική κρυστάλλωση, εκμεταλλευόμενοι τη μικρότερη διαλυτότητα του χλωριούχου ραδίου σε σχέση με το χλωριούχο βάριο. Τελικά το 1902 κατάφεραν και απομόνωσαν 1/10 του γραμμαρίου καθαρό ράδιο και 1/20 καθαρό πολώνιο. Επιπλέον προσδιόρισαν τα ατομικά τους βάρη. Έτσι, ύστερα από μερικές έρευνες των επιστημόνων, τα δύο νέα στοιχεία αναγνωρίστηκαν επισήμως από την επιστημονική κοινότητα.

Εντύπωση προκαλεί ότι δεν κατοχύρωσαν τις μεθόδους τους για την απομόνωση των στοιχείων, επειδή δεν συμβάδιζε με το επιστημονικό πνεύμα. Οι Κιουρί ανακάλυψαν ότι η ακτινοβολία του ραδίου κατέστρεφε τους καρκινικούς όγκους (Ραδιοθεραπεία). Η μέθοδος της ραδιοθεραπείας τελειοποιήθηκε το 1906 από τη Μαρία Κιουρί, όταν υπολόγισε τις σωστές δόσεις για θεραπεία με ράδιο. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της «Μελέτη επί της ραδιενέργειας», ενώ τον επόμενο χρόνο κατάφερε να απομονώσει το μεταλλικό ράδιο. Μετά τον θάνατό της εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Ραδίου στο Παρίσι ένα έργο της με τίτλο: «Ραδιενέργεια, συγγραφέν υπό της Μαρίας Κιουρί, καθηγήτριας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, κατόχου βραβείων Νομπέλ Φυσικής και Χημείας».