Δικαίωμα στην αποσύνδεση: Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο ζητά να κατοχυρωθεί νομικά

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά να κατοχυρωθεί στο ευρωπαϊκό δίκαιο, το δικαίωμα των εργαζομένων να αποσυνδέονται ψηφιακά από την εργασία τους μετά το τέλος του ωραρίου τους, χωρίς επιπτώσεις. Με νομοθετική πρωτοβουλία που εγκρίθηκε την Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2021, με 472 ψήφους υπέρ, 126 κατά και 83 αποχές, οι ευρωβουλευτές καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει νομοθετική πρόταση, που θα επιτρέπει σε όσους εργάζονται ψηφιακά να αποσυνδέονται από την εργασία τους μετά το πέρας του ωραρίου τους.

Στη νομοθεσία αυτή θα πρέπει επίσης να ορίζονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την εξ αποστάσεως εργασία και να αποσαφηνίζονται οι όροι και τα ωράρια εργασίας, καθώς και οι χρόνοι ανάπαυσης των εργαζομένων. Όπως αναφέρουν οι ευρωβουλευτές, η αυξανόμενη χρήση ψηφιακών εργαλείων στο πλαίσιο της εργασίας έχει διαμορφώσει μια κουλτούρα «διαρκούς παρουσίας και μόνιμης επιφυλακής» των εργαζομένων, η οποία έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής τους ζωής.

Παρότι στη διάρκεια της πανδημίας η εργασία από το σπίτι συνέβαλε καθοριστικά στη διασφάλιση θέσεων εργασίας και στην επιβίωση πολλών επιχειρήσεων, τα παρατεταμένα ωράρια εργασίας και οι υψηλότερες απαιτήσεις έχουν οδηγήσει σε αύξηση των περιστατικών άγχους, κατάθλιψης, επαγγελματικής εξουθένωσης, καθώς και άλλων προβλημάτων ψυχικής και σωματικής υγείας, αναφέρει στην ανακοίνωσή του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Οι ευρωβουλευτές θεωρούν το δικαίωμα στην αποσύνδεση, θεμελιώδες δικαίωμα, που επιτρέπει στους εργαζόμενους να απέχουν από τα εργασιακά τους καθήκοντα, όπως τηλεφωνικές κλήσεις, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άλλα είδη ψηφιακής επικοινωνίας τις ώρες που δεν εργάζονται, συμπεριλαμβανομένων των περιόδων που βρίσκονται σε οποιασδήποτε μορφής άδεια.

Τα κράτη μέλη καλούνται, σύμφωνα με την πρωτοβουλία του ΕΚ, να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να ασκούν το δικαίωμα αυτό, μεταξύ άλλων και μέσω της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων εργασίας ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι δεν θα έρχονται αντιμέτωποι με διακρίσεις, επικρίσεις, απολύσεις ή άλλες δυσμενείς ενέργειες από πλευράς των εργοδοτών.

«Δεν μπορούμε να αφήσουμε στην μοίρα τους εκατομμύρια εργαζόμενους στην Ευρώπη που έχουν εξαντληθεί λόγω της πίεσης να είναι συνεχώς συνδεδεμένοι και τα υπερβολικά εκτεταμένα ωράρια. Τώρα είναι η ώρα να σταθούμε στο πλάι τους και να τους δώσουμε αυτό που αξίζουν: το δικαίωμα στην αποσύνδεση. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική και σωματική μας υγεία. Τα δικαιώματα των εργαζομένων θα πρέπει να συμβαδίζουν με τα δεδομένα της ψηφιακής εποχής», δήλωσε ο εισηγητής Αλεξ Ατζιους Σαλίμπα (Σοσιαλιστές, Μάλτα) μετά την ψηφοφορία.

Σημειώνεται ότι από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, η εργασία από το σπίτι έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 30%. Το ποσοστό της τηλεργασίας αναμένεται να παραμείνει υψηλό, ή ακόμη και να ενισχυθεί. Σύμφωνα με την έρευνα του Eurofound, όσοι εργάζονται τακτικά από το σπίτι τους έχουν περισσότερες από τις διπλάσιες πιθανότητες να ξεπερνούν το ανώτατο όριο των 48 ωρών εργασίας την εβδομάδα, σε σύγκριση με όσους εργάζονται στις εγκαταστάσεις του εργοδότη τους.  Σχεδόν το 30% όσων εργάζονται από το σπίτι, αναφέρουν ότι δουλεύουν στον ελεύθερο χρόνο τους, είτε καθημερινά, είτε πολλές φορές την εβδομάδα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για όσους εργάζονται στο γραφείο κινείται σε επίπεδα κάτω του 5%.

«Εμπαιγμό των Ευρωπαίων τηλεργαζομένων»

«Βρώμικο συμβιβασμό» των ευρωβουλευτών του Σοσιαλιστικού και του Λαϊκού Κόμματος «εις βάρος των τηλεργαζόμενων», χαρακτηρίζει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Κώστας Αρβανίτης την τροπολογία που πέρασε στην ολομέλεια για τριετές πάγωμα της θεσμοθέτησης του «δικαιώματος στην αποσύνδεση». Το «φιλεργατικό», «προοδευτικό» προσωπείο του S&D κατέπεσε με τον πιο σκληρό για τους τηλεργαζόμενους τρόπο, αφού αποδεικνύεται πως υπέκυψε στις πιέσεις της Ευρωπαϊκής Δεξιάς, της εργοδοσίας και των «ευρωπαϊκών ΣΕΒ», προωθώντας τροπολογία της τελευταίας στιγμής για τριετές «πάγωμα» της θεσμοθέτησης του δικαιώματος στην αποσύνδεση, γράφει στην ανακοίνωσή του.

Διευκρινίζει δε ότι η τροπολογία κατατέθηκε στην ολομέλεια από τον ίδιο τον εισηγητή του σχετικού φακέλου, τον Μαλτέζο Σοσιαλδημοκράτη Άλεξ Ατζιους Σαλίμπα, ο οποίος σε συνέντευξή του δέχθηκε ότι η τροπολογία «ήταν απαραίτητη για να επιτευχθεί συμφωνία και να εξασφαλιστεί η στήριξη της πλειοψηφίας», ενώ έκανε λόγο και για πιέσεις από ενώσεις εργοδοτών.

Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι αυτή η εξέλιξη σημειώνεται ενώ η ILO (Διεθνής Οργάνωση Εργασίας) στην έκθεσή της αναδεικνύει την άμεση ανάγκη θέσπισης αυτού του δικαιώματος και η αρμόδια Επιτροπή του ΕΚ EMPL υπερψήφισε την αρχική εισήγηση του Σαλίμπα για άμεση νομοθέτηση της ΕΕ σχετικά με το δικαίωμα στην αποσύνδεση. Υπογράμμισε δε ότι «η δυνατότητα «κλεισίματος» στο τέλος της ημέρας θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα, επιτρέποντας στους εργαζομένους να απέχουν από τα εργασιακά καθήκοντα και την ηλεκτρονική επικοινωνία εκτός του ωραρίου εργασίας τους χωρίς επιπτώσεις».

Σχολιάζοντας την εν λόγω τροπολογία, ο κ. Αρβανίτης αναφέρει ότι «το τριετές αυτό πάγωμα οδηγεί ουσιαστικά στην αναίρεση και την απαξίωση αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας στο σύνολό της, αφού τα εμπόδια που θα έχουν διαμορφωθεί στο εργασιακό τοπίο μέσα σ’ αυτό το διάστημα από την εργοδοσία θα είναι πραγματικά απροσπέλαστα, με τους τηλεργαζόμενους βορά στην εργοδοτική αυθαιρεσία, και το περιθώριο ανατροπής ενός τέτοιου ασφυκτικού κλίματος πια ανύπαρκτο».

Στην ανακοίνωσή του κάνει επίσης λόγο για «υπόγειες συναλλαγές του S&D, που έδρασε ως φερέφωνο των εργοδοτών, και την εκβιαστική στάση της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής Δεξιάς» και καταλήγει λέγοντας ότι «καταψηφίζουμε αυτή την υποχώρηση και τον εμπαιγμό των Ευρωπαίων εργαζομένων».