Ενεργειακή κρίση: Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συνεδριάζουν εκτάκτως - Διαφωνίες για τη στάση προς τη Ρωσία

Οι υπουργοί Ενέργειας των 27 συνεδριάζουν εκτάκτως σήμερα, καθώς η ΕΕ πασχίζει να καταλήξει σε ενιαία στάση αφού η Ρωσία διεμήνυσε πως οι ευρωπαϊκές εταιρείες που αγοράζουν ρωσικό αέριο θα πρέπει να πληρώνουν σε ρούβλια, ειδάλλως θα δουν την παροχή να σταματά.

https://www.youtube.com/watch?v=SAfEEIqG-_A

Η Μόσχα διέκοψε τις προμήθειες στη Βουλγαρία και την Πολωνία την περασμένη εβδομάδα, μετά την άρνησή τους να συμμορφωθούν προς την απαίτηση να πληρώνουν το αέριο πρακτικά σε ρούβλια.

Η Σόφια και η Βαρσοβία διαβεβαιώνουν πως σκόπευαν να σταματήσουν να προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσα στη χρονιά και μπορούν να αντιμετωπίσουν τη διακοπή των παραδόσεων. Ωστόσο, η κίνηση της Μόσχας ήγειρε φόβους πως μπορεί και άλλες χώρες να βρεθούν αντιμέτωπες με παρόμοια μεταχείριση, ανάμεσά τους η Γερμανία, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία, που εξαρτάται από το ρωσικό αέριο.

Οι εξελίξεις στο ζήτημα δεν αποκλείεται να προκαλέσουν ρωγμές στο μέχρι σήμερα ενιαίο μέτωπο της ΕΕ έναντι της Ρωσίας, καθώς πολλές χώρες μέλη εκφράζουν αντίθετες απόψεις για το ποια είναι η σωστή πορεία.

Με πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες του τομέα να πιέζονται καθώς έχουν προθεσμίες πληρωμής εντός του μήνα, οι κυβερνήσεις των χωρών μελών ζητούν πιεστικά να αποσαφηνιστεί το αν μπορούν να συνεχίσουν να αγοράζουν αέριο με αυτόν τον τρόπο χωρίς να θεωρηθεί πως παραβιάζονται οι ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας εξαιτίας της στρατιωτικής εισβολής της στην Ουκρανία.

Η Μόσχα ξεκαθάρισε ότι οι ευρωπαίοι αγοραστές φυσικού αερίου υποχρεούνται στο εξής να καταθέτουν ευρώ ή δολάρια σε ειδικούς λογαριασμούς στην ιδιωτική ρωσική τράπεζα Gazprombank, η οποία εν συνεχεία θα μετατρέπει τα ποσά σε ρούβλια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε τους 27 ότι η συμμόρφωση προς αυτή τη ρωσική απαίτηση θα μπορούσε να θεωρηθεί παραβίαση των κυρώσεων της ΕΕ. Ωστόσο, πρότεινε μια παράκαμψη: οι εταιρείες να δηλώνουν πως εκτέλεσαν τις πληρωμές σε ευρώ, πριν από τη μετατροπή των καταβληθέντων ποσών σε ρούβλια.

Η Βουλγαρία, η Δανία, η Ελλάδα, η Πολωνία, η Σλοβακία και άλλα κράτη μέλη ζήτησαν πιο σαφείς οδηγίες. Οι Βρυξέλλες διαβεβαιώνουν πως τις ετοιμάζουν.

Η Ρωσία δεν βλέπει κανένα πρόβλημα

Η ρωσική κυβέρνηση επέμεινε την Παρασκευή πως δεν βλέπει κανένα πρόβλημα με την απαίτηση που πρόβαλε. Στο εξής θα θεωρεί ότι οι πληρωμές εκτελέστηκαν μόνον αφού το ξένο συνάλλαγμα μετατραπεί σε ρούβλια.

Ενώ Βουλγαρία και Πολωνία αρνήθηκαν να συμμορφωθούν προς τις απαιτήσεις της Ρωσίας, η Γερμανία μοιάζει να προτιμά τον μηχανισμό παράκαμψης των κυρώσεων που πρότεινε η Επιτροπή, ώστε να αφεθούν οι εταιρείες να πληρώνουν σε ρούβλια, ενώ η Ουγγαρία επίσης έχει καταστήσει σαφές πως σκοπεύει να ικανοποιήσει την απαίτηση της Μόσχας.

Οι πληρωμές σε ρούβλια θα βοηθήσουν τη Ρωσία να αμβλύνει τον αντίκτυπο των κυρώσεων. Τα έσοδά της από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων εξάλλου καλύπτουν εν μέρει το κόστος αυτής που αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία.

Οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζεται πως έχουν πληρώσει 45 δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία για αέριο και πετρέλαιο αφότου τα ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου, σύμφωνα με δεδομένα που συγκέντρωσε το Centre for Research on Energy and Clean Air («Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα»).

Η Ρωσία προμηθεύει το 40% του αερίου και το 26% του πετρελαίου που εισάγει η ΕΕ. Αυτός ο βαθμός εξάρτησης ωθεί τη Γερμανία και άλλα κράτη να αντιστέκονται μέχρι τώρα στις εκκλήσεις να τερματιστούν μονομιάς οι εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων, εξαιτίας των πληγμάτων που θα υφίσταντο οι οικονομίες τους.

Η ΕΕ οδεύει στην επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο μέχρι τα τέλη του έτους, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έπειτα από συνομιλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα κράτη μέλη το σαββατοκύριακο ενόψει των συναντήσεων αυτής της εβδομάδας.

Οι πρεσβευτές θα διαπραγματευτούν κατά τη διάρκεια συνεδρίασής τους μεθαύριο Τετάρτη το 6ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ σε βάρος της Μόσχας, το οποίο καταρτίζεται από την Κομισιόν.

Οι υπουργοί θα συζητήσουν επίσης την ανάγκη να εξασφαλιστούν επειγόντως άλλες πηγές προμήθειας αερίου, πλην Ρωσίας, καθώς και να γεμίσουν οι αποθηκευτικές δεξαμενές, για να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενα σοκ στην προσφορά.

Η εξάρτηση από το ρωσικό αέριο ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν πως εάν σταματούσαν ξάφνου οι εισαγωγές, πολλές χώρες μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, θα βυθίζονταν σε ύφεση και θα έβλεπαν εργοστάσια να κλείνουν.

Η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ιταλία και η Σλοβακία εξέφρασαν επιφυλάξεις το Σαββατοκύριακο όσον αφορά το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, είπαν οι διπλωματικές πηγές.

Εντός του μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει σχέδιο για να τερματιστεί η εξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας ως το 2027· στο πλαίσιο του σχεδίου, προβλέπεται η επέκταση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές και η ανακαίνιση κτιρίων ώστε να γίνουν ενεργειακά πιο αποδοτικά.

Η ελληνική στάση

Πηγές των ελληνικών ενεργειακών εταιρειών που έχουν συναλλαγές με την ρωσική εταιρεία προμήθειας φυσικού αερίου Gazprom εκπέμπουν μήνυμα συμμόρφωσης προς το πλαίσιο που θα θέσει η ΕΕ, επισημαίνουν ωστόσο την ανάγκη το πλαίσιο αυτό να αποσαφηνιστεί το συντομότερο και πάντως πριν από το τέλος Μαΐου οπότε προγραμματίζονται οι επόμενες πληρωμές προς τη ρωσική εταιρεία.

"Οι επόμενες πληρωμές προς την Gazprom πρόκειται να γίνουν το τρίτο 10ήμερο του Μαΐου. Μέχρι τότε θα έχει αποσαφηνιστεί πλήρως η στάση τόσο των κρατών όσο και των εταιρειών της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά το τεχνικό ζήτημα πληρωμής, μετατροπής δηλαδή των ευρώ -με τα οποία πληρώναμε και θα εξακολουθούμε να πληρώνουμε- σε ρούβλια όπως έχει ζητήσει η ρωσική εταιρεία", είναι η επίσημη θέση της κυβέρνησης όπως εκφράστηκε από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Οικονόμου.

Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με όλους τους φορείς της ενεργειακής αγοράς προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, που περιλαμβάνουν και το σενάριο της διακοπής της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία αλλά και την αναμενόμενη (λόγω καιρικών συνθηκών) αύξηση της ζήτησης όσο πλησιάζουμε προς το καλοκαίρι.

Ορόσημο για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού αποτελεί η προσθήκη της νέας πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) στη Ρεβυθούσα, που - με βάση το ισχύον χρονοδιάγραμμα -αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο. Η νέα δεξαμενή αυξάνει τη χωρητικότητα αποθήκευσης της Ρεβυθούσας, σε περισσότερα από 380.000 κυβικά μέτρα (από 225.000 που είναι τώρα).

Η προσθήκη της δεξαμενής αφενός αυξάνει τη χωρητικότητα του σταθμού αλλά κυρίως αυξάνει και την ευελιξία της αλυσίδας εφοδιασμού με ΥΦΑ. Δηλαδή θα υπάρχει η δυνατότητα υποδοχής πλοίων σε περιόδους που οι σταθερές δεξαμενές είναι γεμάτες , άρα θα υπάρχει δυνατότητα υποδοχής περισσότερων πλοίων σε περίοδο που η διεθνής ζήτηση για φορτία ΥΦΑ είναι αυξημένη.

Το "οπλοστάσιο" για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης κρίσης εφοδιασμού με φυσικό αέριο περιλαμβάνει ακόμη:

• Χρήση πετρελαίου ντήζελ αντί για φυσικό αέριο στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, ισχύος 1,7 γιγαβάτ που έχουν δυνατότητα λειτουργίας με εναλλακτικό καύσιμο.
• Διασφάλιση των απαιτούμενων ποσοτήτων λιγνίτη για την τροφοδοσία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ.
• Εξασφάλιση πρόσθετων φορτίων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου.
• Διερεύνηση της δυνατότητας προμήθειας πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού ΤΑΡ.