Φαρμακονήσι: Η καταδίκη από το ΕΔΑΔ δημιουργεί «σημαντικό προηγούμενο» για άλλα pushbacks, λένε ΜΚΟ

Η πρόσφατη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) για το πολύνεκρο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι το 2014, θα μπορούσε να αποτελέσει «προηγούμενο» και για άλλες περιπτώσεις επαναπροώθησης μεταναστών, όπως ανέφερεαν ΜΚΟ.

Στις 20 Ιανουαρίου 2014, ένα αλιευτικό σκάφος που μετέφερε 27 μετανάστες ανατράπηκε ανοιχτά από το Φαρμακονήσι, κοντά στις τουρκικές ακτές: 11 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων οκτώ παιδιά, έχασαν τη ζωή τους. Το ΕΔΑΔ, που συνεδριάζει στο Στρασβούργο, καταδίκασε την Ελλάδα την Πέμπτη για το ναυάγιο, εξηγώντας ότι σύμφωνα με τους προσφεύγοντες, «το σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής θα έπλεε με πολύ μεγάλη ταχύτητα για να απωθήσει τους πρόσφυγες προς τις τουρκικές ακτές, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα το σκάφος να αναποδογυρίσει.

Σύμφωνα με το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GCR), αυτή η απόφαση είναι «ιστορική» και θα μπορούσε να δημιουργήσει «σημαντικό προηγούμενο» για άλλες περιπτώσεις επαναπροώθησης μεταναστών «σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο».

«Εκείνη την εποχή, είχαμε την εντύπωση ότι η πρόθεση των ελληνικών αρχών ήταν να κλείσει γρήγορα η υπόθεση», είπε η Μαρία Παπαμηνά, μια από τις δικηγόρους των προσφευγόντων του GCR σε κοινή συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα στην Αθήνα με άλλες ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Μετά από αυτή την απόφαση του ΕΔΑΔ, η ελληνική δικαιοσύνη θα πρέπει να ξανανοίξει την υπόθεση και να αναζητήσει ποινικές ευθύνες», πρόσθεσε. «Η υπόθεση του Φαρμακονησίου δημιουργεί νομικό προηγούμενο για πολλές περιπτώσεις παράνομης επαναπροώθησης μεταναστών στο Αιγαίο και στον Έβρο», πρόσθεσε ο Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και εκπρόσωπος της Ελληνικής Ένωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Σύμφωνα με την ΕΣΔΑ και όπως αναφέρει το AFP οι ελληνικές αρχές δεν «έκαναν ό,τι ήταν εύλογα αναμενόμενο από αυτές» για να προστατεύσουν τις ζωές των προσφύγων. Το δικαστήριο διέθεσε συνολικά 330.000 ευρώ στους 16 προσφεύγοντες, τονίζοντας ότι οι ελληνικές αρχές «δεν διενήργησαν ενδελεχή και αποτελεσματική έρευνα για να ρίξουν φως στις συνθήκες της βύθισης».

Η Αθήνα είχε υποστηρίξει τότε ότι «το σκάφος ρυμουλκήθηκε στο νησί Φαρμακονήσι για τη διάσωση των προσφύγων και η ανατροπή του σκάφους έγινε λόγω του πανικού των επιβατών του», σύμφωνα με την ΕΔΑ. Οι ελληνικές αρχές πάντα αρνούνταν ότι καταφεύγουν σε pushbacks τα οποία έχουν ενταθεί τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με ΜΜΕ και ΜΚΟ.

Τον Δεκέμβριο του 2021, το ΕΔΑΔ ζήτησε από την Ελλάδα να απαντήσει σε τουλάχιστον 32 αιτήματα που αφορούσαν σαράντα επτά αιτούντες άσυλο που δηλώνουν ότι έχουν πέσει θύματα «επαναπροώθησης» από το 2019.