Λευκός καπνός στην ΕΕ για Μεταναστευτικό και Άσυλο: «Καταφέραμε ιστορική συμφωνία»

Σε πολιτική συμφωνία για το μεταναστευτικό κατέληξαν σήμερα το πρωί οι εκπρόσωποι των τριών πολιτικών θεσμών, ύστερα από ολονύχτιες διαβουλεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Συμβουλίου και Κομισιόν.

Η προκαταρκτική συμφωνία ολοκληρώνει τη μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής του «μπλοκ» γνωστού και ως Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, ύστερα από τρία χρόνια. Οι συνομιλίες ξεκίνησαν το απόγευμα της Δευτέρας και συνεχίστηκαν χθες όλη την ημέρα έως ότου να καταλήξουν πριν από λίγη ώρα σε συμβιβασμό, καθώς υπήρξαν σε αρκετά σημεία εντάσεις μεταξύ εκπροσώπων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των κρατών-μελών.

Οι διαβουλεύσεις αφορούσαν άλλωστε περίπλοκα ζητήματα σχετικά με την περίοδο κράτησης, τους ασυνόδευτους ανηλίκους, τον έλεγχο των συνόρων αλλά και την εμπλοκή Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

Στον πυρήνα του, το νέο Σύμφωνο που παρουσιάστηκε από την Κομισιόν το 2020 στόχευε στη θέσπιση προβλέψιμων, σαφών και δεσμευτικών κανόνων προς όλα τα κράτη-μέλη, ανεξάρτητα από γεωγραφική θέση και οικονομική ισχύ. Βασικός στόχος άλλωστε ήταν να εξευρεθεί ισορροπία μεταξύ της ευθύνης των χωρών της πρώτης γραμμής, όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία, που δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των αιτούντων άσυλο, και της αρχής της αλληλεγγύης που πρέπει να τηρούν τα άλλα κράτη-μέλη.

Μετσόλα: Επετεύχθη πολιτική συμφωνία

Ειδικότερα, η ισπανική προεδρία αναφέρει με ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ:

«Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέτυχαν σημαντική πρόοδο στη μεταρρύθμιση για τη βελτίωση του συστήματος μετανάστευσης και ασύλου της ΕΕ. Επετεύχθη πολιτική συμφωνία για τους πέντε φακέλους του νέου Συμφώνου της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο».
 

Η Ρομπέρτα Μέτσολα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε ανάρτησή της στην πλατφορμα “Χ” δήλωσε ότι η «Η ΕΕ κατέληξε σε μια συμφωνία ορόσημο για ένα νέο σύνολο κανόνων για τη διαχείριση της μετανάστευσης και του ασύλου».

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Ευρωπαϊκή πρόκληση η μετανάστευση, απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις

«Η μετανάστευση είναι ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις», κάτι το οποίο μπορεί να διασφαλίσει το Σύμφωνο για το Μεταναστευτικό και το Άσυλο, τονίζει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη δήλωσή της μετά την ανακοίνωση για την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας.

Η ίδια σημειώνει ότι «τα κράτη μέλη στα εξωτερικά μας σύνορα πρέπει να διαχειριστούν την παράνομη μετανάστευση» και εξηγεί ότι «το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το 'Ασυλο θα διασφαλίσει ότι θα υπάρξει μια αποτελεσματική ευρωπαϊκή απάντηση σε αυτήν την ευρωπαϊκή πρόκληση».

Επίσης, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισημαίνει ότι «οι Ευρωπαίοι θα αποφασίζουν ποιος έρχεται στην ΕΕ και ποιος μπορεί να μείνει, όχι οι διακινητές», συμπληρώνοντας ότι το Σύμφωνο σημαίνει προστασία αυτών που έχουν ανάγκη. Παράλληλα, προσθέτει ότι θα διασφαλιστεί ότι «τα κράτη μέλη μοιράζονται την προσπάθεια υπεύθυνα, επιδεικνύοντας αλληλεγγύη με εκείνους που προστατεύουν τα εξωτερικά μας σύνορα, αποτρέποντας παράλληλα την παράνομη μετανάστευση στην ΕΕ».

Το Σύμφωνο «θα δώσει στην ΕΕ και στα κράτη μέλη της τα εργαλεία να αντιδρούν γρήγορα σε καταστάσεις κρίσης, όταν τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό παράνομων αφίξεων ή εργαλειοποίηση όταν εχθρικές χώρες επιχειρούν σκόπιμα να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ ή τα κράτη μέλη της», υπογραμμίζει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ αναφέρει ότι με τα νέα δεδομένα η Επιτροπή υποστηρίζει τα κράτη μέλη μέσω συγκεκριμένων, επιχειρησιακών μέτρων για την αντιμετώπιση άμεσων προκλήσεων.

Τέλος, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ευχαρίστησε τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά και την Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον για τη «σκληρή δουλειά» ώστε να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία.

Γιόχανσον: Τα καταφέραμε!

«Τα καταφέραμε!» αναφώνησε η αρμόδια επίτροπος κάνοντας λόγο για «πολύ καλά νέα» καθώς «πετύχαμε συμφωνία». «Διαπραγματευτήκαμε επί δύο ημέρες και δύο νύχτες για να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις. Και πετύχαμε να συμφωνήσουμε σε μια ολοκληρωμένη συμφωνία για τη μετανάστευση και το άσυλο, με καλύτερη προστασία των συνόρων μας, με μεγαλύτερη αλληλεγγύη και προστασία των ευάλωτων και αιτούντων ασύλου στη βάση των ευρωπαϊκών μας αξιών. Είμαι περήφανη, τα καταφέραμε!» είπε χαρακτηριστικά η Ιλβα Γιόχανσον.

Τι προβλέπει η συμφωνία

Η καταρχήν αυτή συμφωνία αφορά σε πέντε πυλώνες για όλα τα στάδια διαχείρισης ασύλου και μετανάστευσης, που κυμαίνονται από τον έλεγχο των παράτυπων μεταναστών κατά την άφιξή τους στην ΕΕ, τη λήψη βιομετρικών δεδομένων, τις διαδικασίες υποβολής και διεκπεραίωσης αιτήσεων ασύλου, τους κανόνες για τον καθορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση μιας αίτησης ασύλου και της συνεργασίας και της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και του τρόπου χειρισμού καταστάσεων κρίσης, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων εργαλειοποίησης των μεταναστών.

Βάσει της συμφωνίας, θα υπάρχει ένας κανονισμός ελέγχου για να εξετάζεται ταχέως το προφίλ ενός αιτούντος άσυλο με τη συλλογή πληροφοριών, όπως η εθνικότητα, η ηλικία και τα δακτυλικά αποτυπώματα, ενώ στη συνέχεια θα ενημερώνεται το Eurodac, η βάση δεδομένων της ΕΕ, με τα δακτυλικά αποτυπώματα σε ψηφιακή μορφή και φωτογραφίες από κάθε μετανάστη ή πρόσφυγα.

• Παράλληλα προβλέπονται δύο διαδικασίες ασύλου, μια ταχεία, εντός 12 εβδομάδων και η τυπική που θα είναι πιο χρονοβόρα. Σύμφωνα με τον κανονισμό διαχείρισης κρίσεων, η Επιτροπή θα είναι υπεύθυνη να αποφασίζει το τί συνιστά κατάσταση «κρίσης» σε μια χώρα. Σε περίπτωση που οι μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές δικαιολογούσαν αυτόν τον χαρακτηρισμό, τα υπόλοιπα κράτη - μέλη της ΕΕ θα έπρεπε, είτε να δεχτούν στο έδαφός τους αιτούντες άσυλο που καταφθάνουν στα κράτη πρώτης γραμμής (π.χ Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία), είτε να να καταβάλουν, στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αλληλεγγύης, χρήματα, στα κράτη πρώτης γραμμής.
  
  Συγκεντρωτικά, η συμφωνία για τη μεταρρύθμιση των κανόνων για τη Mετανάστευση και το Άσυλο προβλέπει ότι:

• Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν αν θα δέχονται αιτούντες άσυλο από τα κράτη - μέλη πρώτης γραμμής, ή εάν θα καταβάλουν οικονομικές εισφορές
• Προβλέπεται βελτιωμένη αναγνώριση κατά την άφιξη, συμπεριλαμβανομένης της φωτογραφίας του προσώπου και των δακτυλικών αποτυπωμάτων, που θα περιλαμβάνει και παιδιά ηλικίας από έξι ετών
• Θα αντιμετωπίζονται οι καταστάσεις κρίσης και η εργαλειοποίηση μεταναστών και αιτούντων άσυλο από γειτονικά κράτη
• Οι διαδικασίες ασύλου θα εξετάζονται ταχύτερα
• Θα γίνονται υποχρεωτικοί έλεγχοι ασφάλειας και υγείας για άτομα που εισέρχονται παράνομα στην ΕΕ

Γερμανία: Για πρώτη φορά, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται να επιδείξουν αλληλεγγύη  

«Για πρώτη φορά, τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποχρεούνται σε αλληλεγγύη», αναφέρει η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ σε ανακοίνωσή της σχετικά με το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου και σημειώνει ότι η συμφωνία ήταν «επειγόντως απαραίτητη» και «είχε ήδη καθυστερήσει πολύ».

«Στην κοινή Ευρώπη μας, όπου η ελευθερία μετακίνησης είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα, απαιτούνται αξιόπιστοι κανόνες για όλους σχετικά με τη μετανάστευση και το άσυλο. Η ανθρωπιά και η τάξη αποτελούν τα προστατευτικά όρια που ισχύουν για όλους. Για πρώτη φορά, τα κράτη μέλη της ΕΕ υποχρεούνται σε αλληλεγγύη. Αυτό σημαίνει ότι οδεύουμε επιτέλους σε μια ευρωπαϊκή κατανομή. Διότι οι απάνθρωπες συνθήκες στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ δεν πρέπει να παραμείνουν ως το πρόσωπο που δείχνει η Ευρώπη στον κόσμο», αναφέρει η υπουργός Εξωτερικών στην ανακοίνωσή της και κάνει λόγο για βελτιώσεις οι οποίες επιτεύχθηκαν έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, προκειμένου, όπως λέει, «να διατηρηθούν τα ανθρωπιστικά πρότυπα ακόμη και σε εξαιρετικές περιπτώσεις κρίσης». Κάθε συμφωνία στις Βρυξέλλες είναι ένας συμβιβασμός, παραδέχεται η κυρία Μπέρμποκ και εξηγεί ότι η Γερμανία δεν κατάφερε να επικρατήσει στη γενική εξαίρεση των παιδιών και των οικογενειών από τις συνοριακές διαδικασίες. «Κατά την εφαρμογή του νέου συστήματος ασύλου, θα δώσουμε τώρα ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στη διασφάλιση δίκαιης, συντεταγμένης και βασιζόμενης στην αλληλεγγύη διαδικασίας», καταλήγει η υπουργός.