Ακρόπολη: Τι λέει για το τσιμέντο ο Μανόλης Κορρές
Μετά το θόρυβο για το έργο των νέων διαστρώσεων στην Ακρόπολη που δημιουργήθηκε έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η άποψη του Ακαδημαϊκού Μανόλη Κορρέ. Πρόκειται για τον πρόεδρο της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως του σημαντικότερου και κορυφαίου αρχιτέκτονα που αφιέρωσε τον βίον του στη μελέτη και αποκατάσταση των Μνημείων της Ακρόπολης.
Η επιστολή του Μανώλη Κορρέ στη υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη:
«Οι νέες διαστρώσεις στην Ακρόπολη
Οι νέες διαστρώσεις στην Ακρόπολη γίνονται σε αντικατάσταση των έως τώρα διαστρώσεων, οι οποίες είχαν την αυτή σύσταση, δηλαδή κατάλληλη μίξη χαλικιών άμμου και τσιμέντου, με παρόμοιες αποχρώσεις. Δυστυχώς, οι επιφάνειες αυτές είχαν λόγω ηλικίας φθαρεί, σε βαθμό που η εξακολούθηση της συντήρησής τους με τοπικά μπαλώματα να είναι ένα τελείως ανεπαρκές ημίμετρο. Οι παλαιές αυτές διαστρώσεις έγιναν το 1976 βάσει σχεδίων και με επίβλεψη του αείμνηστου Γιάννη Τραυλού και είχαν ως κύριο γνώρισμα τη χρήση τεφρόχρωμου τσιμέντου και την σχετικά αδρή κατεργασία της επιφάνειας.
https://www.youtube.com/watch?v=Px1yLUWvgRY&feature=emb_logo
Το έργο ήταν ένα από τα πρώτα που έπρεπε να γίνουν, όταν μετά την πτώση της Δικτατορίας το Υπουργείο Πολιτισμού (Υπουργός τότε ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τρυπάνης) εγκαινίασε (Μάϊος 1975) το μακρόπνοο πρόγραμμα για την συντήρηση και αποκατάσταση των μνημείων της Ακρόπολης, αναθέτοντας το σχεδιασμό και την επίβλεψη σε μια διεπιστημονική επιτροπή ειδικών (Επιτροπή Συντηρήσεως μνημείων Ακροπόλεως, στο εξής ΕΣΜΑ), αποτελούμενη από τους Ι. Μηλιάδη, Γ. Δοντά, Χ. Μπούρα, Ι. Τραυλό, Σ. Αγγελίδη, Θ. Σκουλικίδη, κ.α.
Ο Γιάννης Τραυλός, προσέφερε τις γνώσεις του σε θέματα αρχαιολογικής τοπογραφίας και την εμπειρία του ως καταξιωμένος αναστηλωτής. Ο ίδιος προέκρινε το σκυρόδεμα, όπως άλλωστε είχε πράξει και ο Πικιώνης σε παρόμοιες εργασίες, με τη διαφορά ότι η διάστρωση στην Ακρόπολη δεν μπορούσε να περιέχει ελεύθερη χρήση νέων ή αρχαίων μαρμάρων. Τα τυχαία σκορπισμένα αρχαία μάρμαρα επί της οδού των Παναθηναίων, τον κεντρικό άξονα κίνησης των επισκεπτών, από τα Προπύλαια έως τον Παρθενώνα έπρεπε να μετακινηθούν για να συντηρηθούν και η οδός να διαστρωθεί, επειδή ήδη ήταν ολισθηρή και δύσβατη, πρόβλημα επιδεινούμενο συνεχώς λόγω της γοργής αύξησης του αριθμού των επισκεπτών.
Τα περιστατικά ολίσθησης και πτώσης επισκεπτών έως το 1976 ήταν πολυάριθμα και όχι τυχαία υπήρχε σε ετοιμότητα εντός των Προπυλαίων ένα φορείο, καλά ορατό στη βόρεια πλευρά της ανάβασης. Τα τελευταία χρόνια η φθορά της υπάρχουσας διάστρωσης ήταν τόση, ώστε και πάλι να σημειώνονται ατυχήματα όπως τα παλιά χρόνια. Έτσι μετά από πρωτοβουλία της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, η ΕΣΜΑ και η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, επεξεργάσθηκαν κάποιες πρώτες προτάσεις της Αρχαιολογικής Εφορείας Ακροπόλεως και κατέληξαν σε ό,τι σήμερα εκτελείται, ως συνέχεια του παλαιού έργου του Ι. Τραυλού, αλλά με τις νέες δυνατότητες της τεχνολογίας για ένα ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα.
https://www.youtube.com/watch?v=dxgHk2WFxrM&feature=emb_logo
Το ζήτημα της ακριβούς οριοθέτησης των διαστρώσεων, ώστε να μη καλύπτονται μέρη του βράχου με σημαντικά, αλλά λίαν δυσδιάκριτα αρχαιολογικά ίχνη παρόδιων μικρών μνημείων ή και κάποιων κτισμάτων, δύσκολο όπως και στα χρόνια του Τραυλού, αντιμετωπίσθηκε βάσει της έως τώρα αρχαιολογικής έρευνας με συνεργασία αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων της Υπηρεσίας, με κύριο συντονιστή τον Μανόλη Κορρέ / τον υπογράφοντα.
Στην Παρούσα φάση το πρόγραμμά μας περιορίζεται στο πλέον επείγον, την κεντρική οδό, και σε μια ήδη υπάρχουσα και διαστρωμένη με σκυρόδεμα βοηθητική, αναγκαία για τη σύνδεση του κέντρου με τον νέο ανελκυστήρα για άτομα με κινητικά προβλήματα. Η παρούσα εργασία είναι αντιληπτή ως μέρος ενός ολικού σχεδίου για την αποκατάσταση των αρχαίων επιφανειών, η οποία κατά πολύ θα βελτιώσει τις συνθήκες θέασης των μνημείων από το επίπεδο αναφοράς που είχαν υπ’όψιν εκείνοι που τα σχεδίασαν.
Υπενθυμίζεται ότι την κλασική εποχή, εξαιρουμένων μόνον του τεμένους του Διός, και κάποιων μικρών εκτάσεων, όλες οι επιφάνειες στην Ακρόπολη ήταν καλυμμένες με απολύτως επίπεδες διαστρώσεις με μείγμα χαλίκων, αργίλου και ασβέστη (χάριν των οποίων σε πολλές θέσεις ο βράχος είχε απολαξευθεί έως και 20 εκ χαμηλότερα). Αλλά εξ ίσου πολύτιμη θα είναι και η ασφάλιση έναντι φθοράς των εισέτι εκτεθειμένων θεμελίων σε πλείστα εισέτι ανοικτά σκάμματα κυρίως της Μεγάλης Ανασκαφής (1885-1891).
[caption id="attachment_1713958" align="alignnone" width="520"]
Ο Μανόλης Κορρές[/caption]
Με αυτά τα έργα, των οποίων σχεδιασμός και εκτέλεση υπόκεινται σε αρχές διεθνών για τα μνημεία συμβάσεων, που ήδη είναι ενσωματωμένες στην νομοθεσία πολλών χωρών όπως και της δικής μας, η κατάσταση των πραγμάτων θα βελτιωθεί. Για τους παλαιότερους, όπως και εγώ, τέτοια έργα, παρά την επιστημονική ορθότητα και την κοινωνική χρησιμότητά τους, συνεπάγονται και απώλειες συναισθηματικής κυρίως φύσεως: εν προκειμένω κάτι από την παλαιά ρομαντική εικόνα που πάντοτε θα συντηρώ στις αναμνήσεις μου (με ανάμεικτα αισθήματα) θα χαθεί.
Όμως ό,τι κυρίως επιβάλλεται σε κάθε περίσταση ανάληψης ευθυνών είναι η στάθμιση οφέλους και απώλειας (που θα ήταν αχαριστία να μη τη δεχόμαστε, όταν τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα). Με αυτή τη σύντομη αναφορά νομίζω ότι δίδεται απάντηση σε ανησυχίες που, όπως φαίνεται λόγω μη ενημέρωσης, εκφράσθηκαν από ευαίσθητους συμπολίτες μας.
Καθηγητής Μανόλης Κορρές,
Πρόεδρος ΕΣ».
