ΦΠΑ: Παράθυρο για μειώσεις 30% στα νησιά ανοίγει Κοινοτική Οδηγία

Ανοίγει ο δρόμος για μόνιμους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ κατά 30% στα νησιά του Αιγαίου από το 2025, μετά τη δημοσίευση της νέας Οδηγίας της ΕΕ που παρέχει τη σχετική ευελιξία.

Σύμφωνα με τη νέα Οδηγία, η Ελλάδα μπορεί να εφαρμόζει στους νομούς Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου και Κυκλάδων και στα νησιά της Θάσου, των Βορείων Σποράδων, της Σαμοθράκης και της Σκύρου συντελεστές έως 30% χαμηλότερους από τους αντίστοιχους συντελεστές που εφαρμόζονται στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Σήμερα, μειωμένους κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ έχουν τα πέντε νησιά του Αιγαίου τα οποία συνδέονται με τις προσφυγικές ροές. Πρόκειται για τη Χίο, τη Λέρο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέσβο.

Σύμφωνα με την Οδηγία, αφενός η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση διασφαλίζει τη δυνατότητα να διατηρήσει τις εκπτώσεις στα πέντε νησιά χωρίς σύνδεση με το προσφυγικό, αφετέρου σε συνάρτηση με τα δημοσιονομικά περιθώρια έχει τη δυνατότητα να επαναφέρει το καθεστώς των εκπτώσεων σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, πλην Κρήτης, όπως ίσχυε πριν από την κατάργηση της έκπτωσης που επιβλήθηκε την εποχή των μνημονίων.

Για να εφαρμοστεί η σχετική ρύθμιση πρέπει η νέα Οδηγία να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο, αφού βρεθεί και ο σχετικός δημοσιονομικός χώρος.

Μειωμένοι συντελεστές σε περισσότερα προϊόντα

Όλα τα κράτη-μέλη θα μπορούν να εφαρμόζουν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ σε περισσότερα προϊόντα.

Στα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που προστίθενται στον κατάλογο περιλαμβάνονται εκείνα που προστατεύουν τη δημόσια υγεία, είναι επωφελή για το περιβάλλον και στηρίζουν την ψηφιακή μετάβαση. Μόλις τεθούν σε ισχύ οι κανόνες, τα κράτη-μέλη θα μπορούν επίσης για πρώτη φορά να απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες που θεωρείται ότι καλύπτουν βασικές ανάγκες.

Πιο συγκεκριμένα, οι χώρες-μέλη θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν ως κανονικό έναν συντελεστή ΦΠΑ υψηλότερο από το 15% αλλά θα έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν δύο μειωμένους συντελεστές, με τον χαμηλότερο στο 5%, σε αγαθά και υπηρεσίες και θα μπορούν ακόμη να εφαρμόζουν έναν πολύ μειωμένο συντελεστή, χαμηλότερο από 5%, και έναν μηδενικό συντελεστή για έως επτά κατηγορίες της λίστας που καλύπτουν βασικές ανάγκες, π.χ. τρόφιμα, φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα.

Η λίστα περιλαμβάνει:

• Νεόδμητα ακίνητα: Σύμφωνα με την οδηγία η Ελλάδα μπορεί να διαπραγματευτεί και να πετύχει τη διατήρηση της αναστολής του ΦΠΑ 24% στις μεταβιβάσεις νεόδμητων ακινήτων έως το τέλος του 2024 ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2025 ανάλογα με τις δημοσιονομικές συνθήκες θα υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής μειωμένου συντελεστή 13% ή ακόμη και μηδενικού στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ (π.χ. Λουξεμβούργο).
• Αγροτικά μηχανήματα και προϊόντα: Από το 2025 θα επιτρέπεται η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα αγροτικά μηχανήματα (13% από 24% με τα σημερινά δεδομένα), εφόσον το επιτρέπουν οι δημοσιονομικές συνθήκες. Μειωμένος ΦΠΑ θα μπορεί να ισχύσει επίσης στο βαμβάκι, στα φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Ειδικά για τα λιπάσματα η κυβέρνηση έχει προχωρήσει ήδη στη μείωση του ΦΠΑ στο 6%.
• Ιατρικά είδη και live streaming: Δίνεται δυνατότητα εφαρμογής μειωμένων συντελεστών σε ηλιακά πάνελ, βρεφικές πάνες, μάσκες χειρουργικές, υπηρεσίες live streaming θεαμάτων, καθώς και απαλλαγή ΦΠΑ σε είδη και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης, καθώς και ιατρικό εξοπλισμό και αναπηρικά είδη.
• Έκτακτες συνθήκες – καταστροφές: Σε περιπτώσεις κρίσεων, φυσικών καταστροφών ή πανδημιών η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την απαλλαγή συγκεκριμένων προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ.

Οι νέοι κανόνες, με βάση την οδηγία, θέτουν ως γενική προθεσμία ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο κάθε χώρας-μέλους την 1η Ιανουαρίου 2025.