Ιωάννινα: Περιβαλλοντική καταστροφή από μύκητα που θερίζει αιωνόβια πλατάνια

Ιωάννινα: Περιβαλλοντική καταστροφή μέχρι πριν από λίγους μήνες έστεκαν όρθια και χάριζαν στον ταξιδιώτη ανάσες δροσιάς και εικόνες απείρου φυσικού κάλλους. Σήμερα όσα βλέπει κανείς προκαλούν θλίψη. Ένα απέραντο «νεκροταφείο» πλατάνων. Η ασθένεια «μεταχρωματικό έλκος», που προκαλείται από το θανατηφόρο μύκητα Ceratocystis platani, θερίζει τα πλατάνια. Τα απογυμνώνει αρχικά και στην συνέχεια τα σαπίζει.

Τα πλατανάκια στο Λούρο αποτελούν παρελθόν, το ίδιο και στα άλλα ποτάμια της Ηπείρου, όπως στον Καλαμά, όπου η εικόνα του περιβάλλοντος έχει αλλάξει ριζικά. Το οικοσύστημα των πλατάνων χάθηκε. Οι αρμόδιοι, με λιγοστό δυναμικό και ό,τι μέσα διαθέτουν, επιδίδονται σε «αγώνα δρόμου» για τη σωτηρία των δέντρων από την καταστροφική αυτήν ασθένεια.

Ο δασάρχης Πρέβεζας, Βασίλης Κορμέτζας, εξήγησε πως η νόσος των πλατάνων εμφανίστηκε πριν από περίπου 15 χρόνια στη Δυτική Πελοπόννησο και μέχρι σήμερα, όπως όλα δείχνουν, κανένας δεν μπορεί να την τιθασεύσει. Μεταδίδεται από εργαλεία ή μηχανήματα τα οποία, όπως μετακινούνται για εργασίες από περιοχή σε περιοχή, μεταφέρουν το μύκητα.

Μάλιστα, σημείωσε πως αντέχει πάνω στο ατσάλι περισσότερα από 15 χρόνια. «Χρειάζεται χλωριωμένο νερό ή οινόπνευμα ή καυτηρίαση σε εργαλεία και μηχανήματα, πριν χρησιμοποιηθούν» τονίζει ο κ. Κορμέτζας, κάτι που δυστυχώς δεν τηρείται. Ο μύκητας μεταφέρεται από δέντρο σε δέντρο με το υπόγειο ριζικό σύστημα.

Αυτή είναι και η αρχή της καταστροφής σε όλες τις παρόχθιες περιοχές όπου υπάρχουν οικοσυστήματα πλατάνων. Παρά τη μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες της Ηπείρου, το μεταχρωματικό έλκος θερίζει τα πλατάνια. Σήμα κινδύνου εκπέμπουν και τα πλατάνια στη διαδρομή της πόλης των Ιωαννίνων, δίπλα στη λίμνη και κάτω από το κάστρο. Σε δειγματοληψία που έγινε από το Δασαρχείο Ιωαννίνων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας και ύστερα από την αποστολή δειγμάτων στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, επιβεβαιώθηκε και εργαστηριακά η προσβολή από μεταχρωματικό έλκος των πλατάνων της δεντροστοιχίας στην παραλίμνια οδό Διονυσίου Φιλοσόφου.

Ο Ρήγας Τσιακίρης, φυτοϋγειονομικός ελεγκτής του Δασαρχείου Ιωαννίνων, αναφέρει πως ήδη έχουν απομακρυνθεί δέντρα από την παραλίμνια διαδρομή. Μάλιστα, το Δασαρχείο προτείνει αντικατάστασή τους με άλλα που ευδοκιμούν στα υγρά περιβάλλοντα.  Στην περιοχή των Ιωαννίνων υπάρχουν πολλές εστίες της νόσου. Οι ειδικοί εκτιμούν πως σε ένα μεγάλο ποσοστό το μύκητα μετέφεραν ελληνικά μηχανήματα που δούλευαν στην Αλβανία και μολύνθηκαν, καθώς εκεί η νόσος θέρισε όλα τα πλατάνια. Για την αντιμετώπιση της νόσου ο κ. Τσιακίρης αναφέρει ότι έχουν γίνει παρεμβάσεις σε μεμονωμένα δέντρα ή μικρές συστάδες σε χωριά με μεγάλη αποτελεσματικότητα, κάτι που δεν είναι εφικτό στις παρόχθιες όχθες, όπου συχνά γίνονται εργασίες.

«Η διασπορά είναι ανθρωπογενής, πέρασε και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας» επισημαίνει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Θεωρούμε ότι αυτός ο θανατηφόρος μύκητας αποτελεί τη σοβαρότερη περιβαλλοντική απειλή για τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας. Τα πλατάνια απειλούνται από άμεση εξαφάνιση. Η καταστροφή των πλατανόδασων θα επιφέρει τεράστιες άλλες ζημιές, διότι συγκρατούν τα φερτά υλικά και αποτρέπουν πλημμυρικά φαινόμενα που θα καταστρέφουν καλλιέργειες και υποδομές».