Κορονοϊός και σχολείο: Η πυξίδα μας πρέπει να είναι πάντα η επιστήμη

Γράφει ο γιατρός Σταμάτης Παπασάββας

Κορονοϊός και σχολείο: Το ζήτημα της εκπαίδευσης και της επιστροφής των μαθητών στα θρανία τον καιρό του κορονοϊού, ίσως είναι η πιο δύσκολη εξίσωση που έχουμε κληθεί μέχρι σήμερα να επιλύσουμε ως κοινωνία. Για να έχει επιτυχία, θα πρέπει να συνυπολογιστούν πολλές παράμετροι, υγειονομικές και κοινωνικό-οικονομικές. Η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών επιθυμεί να αρχίσει η χώρα να επιστρέφει από τον Μάιο σε συνθήκες κανονικότητας, «εξαργυρώνοντας» τις καλές μέχρι τώρα επιδόσεις που είχε στην πορεία της επιδημίας. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα που για να πετύχει χρειάζεται τη συλλογική συνδρομή.

Αναφορικά με το άνοιγμα των σχολείων, οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν με γνώμονα την προστασία των παιδιών και των εκπαιδευτικών μας, εξασφαλίζοντας το δικαίωμα της μόρφωσης και της εργασίας, μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον για όλους. Για να πετύχουμε τον παραπάνω στόχο, η πυξίδα μας πρέπει να είναι πάντα η Επιστήμη.

Τι γνωρίζουμε σήμερα για τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά του νέου κορονοϊού στις μικρές ηλικίες;

Τα τελευταία έγκυρα επιδημιολογικά δεδομένα που υπάρχουν, προκύπτουν κυρίως από δύο μελέτες σε ιατρικά περιοδικά και δύο επιστημονικές ανακοινώσεις, που δημοσιεύτηκαν από τις 27 Απριλίου ως την 1η Μαΐου.

Η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση δημοσιεύτηκε από το γερμανικό ινστιτούτο ιολογίας του Πανεπιστημίου του Βερολίνου Charité - Universitätsmedizin Berlin και την ομάδα του καθηγητή Christian Drosten.

Από τον Ιανουάριο μέχρι τις 26 Απριλίου του 2020 ελέγχθηκαν 59.831 ασθενείς για τη νόσο COVID19, από τους οποίους 3.712 βρέθηκαν θετικοί στον μοριακό έλεγχο για τη νόσο. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν αναλύθηκαν για να συγκρίνουν το ιικό φορτίο με βάση τις διάφορες κατηγορίες ηλικίας.

Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στον έλεγχο του ιικού φορτίου σε κάποια από τις κατηγορίες ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, που φαίνεται ότι ακόμα και στις πιο νεαρές ηλικίες έχουν αντίστοιχα επίπεδα με τους ενήλικες και πιθανώς είναι όσο μολυσματικοί είναι εκείνοι.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, επί του παρόντος οι ειδικοί επιστήμονες δηλώνουν επιφυλακτικοί σε μία αδιάκριτη άρση του περιορισμού της λειτουργίας των σχολείων και των νηπιαγωγείων στη χώρα.

Προφανώς, η χθεσινή απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να αναβάλει το άνοιγμα των σχολείων και να επανέλθει με νέο σχέδιο δράσης που θα ανακοινωθεί στις 6 Μαΐου (ενώ αρχικά η επιστροφή στα θρανία στη Γερμανία είχε προγραμματιστεί για τις 4 Μαΐου), μόνο τυχαία δεν ήταν.

Η δεύτερη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό The Lancet, αφορά την μελέτη 391 επιβεβαιωμένων κρουσμάτων SARS-CoV-2 από τις 14 Ιανουαρίου ως τις 12 Φεβρουαρίου του 2020, καθώς και την παρακολούθηση 1.286 στενών επαφών τους, στην πόλη του Σέντσεν της Κίνας. Πρόκειται για μια σύγχρονη αστική πόλη 14 εκατομμυρίων κατοίκων, που αποτελεί ειδική οικονομική ζώνη, με ακμάζουσα βιομηχανία και υψηλούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης.

Συγκεκριμένα βρέθηκε ότι οι πιθανότητες προσβολής των παιδιών από τον νέο κορονοϊό είναι αντίστοιχες με εκείνες του υπόλοιπου γενικού πληθυσμού. Επίσης, από τη δημοσίευση προκύπτει ότι τα παιδιά φαίνεται να νοσούν σπάνια με την εκδήλωση σοβαρών συμπτωμάτων της νόσου COVID19.

Αν και τα ποσοστά των παιδιών στη μελέτη που εκδηλώνουν κλινικά τη νόσο είναι μικρότερα, η επίπτωσή της (ο αριθμός των νέων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σε συγκεκριμένο πληθυσμό και χρονική περίοδο) δεν είναι μικρότερη από εκείνη που παρατηρείται στους ενήλικες.

Στα παιδιά που βρίσκονται στην κατηγορία ηλικίας κάτω των 10 ετών, η επίπτωση ήταν παρόμοια (7,4%) με εκείνη που παρατηρήθηκε στον γενικό πληθυσμό (6,6%).

Στην ίδια μελέτη παρατηρήθηκε ότι από όλες τις στενές επαφές, εκείνες που βρίσκονταν στην ίδια οικία και όσες είχαν ταξιδέψει μαζί με ένα από τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο προσβολής, ενώ η επίπτωση της δευτερογενούς προσβολής σε οικιακό περιβάλλον βρέθηκε ίδια, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες (15%).

Επίσης, χθεσινή δημοσίευση στο γνωστό NEJM μιας μελέτης που αφορά την παρακολούθηση 100 ασθενών με τη νόσο COVID19, από τις 3 μέχρι τις 27 Μαρτίου, με μέση ηλικία τα 3,3 έτη και προέρχεται από την Ιταλία, επιβεβαιώνει τα ήπια χαρακτηριστικά που συνήθως έχει η νόσος στους ανήλικους ασθενείς.

Άξια αναφοράς είναι τέλος μια προδημοσίευση από την Ελβετία, την οριστική έγκριση της οποίας αναμένουμε σύντομα. Αν και αφορά μικρό αριθμό ασθενών (23), μελέτησε αποκλειστικά τα χαρακτηριστικά της προσβολής από τον νέο κορονοϊό στις νεαρές ηλικίες, συγκλίνοντας στα συμπεράσματα με τις προηγούμενες, αναφορικά με το ιικό φορτίο και την πιθανή μετάδοση του SARS-CoV-2 από τα παιδιά.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, φαίνεται ότι:

• Η επιστημονική επιτροπή του Υπουργείου Υγείας, λαμβάνοντας υπόψιν τα επικαιροποιημένα επιστημονικά δεδομένα σε συνάρτηση με τις ανάγκες που διαμορφώνονται στην ελληνική πραγματικότητα, εύστοχα συνιστά την επανέναρξη των μαθημάτων στα σχολεία σταδιακά, υπό αίρεση, με συγκεκριμένες συνθήκες και προϋποθέσεις, οι οποίες μπορεί να μεταβληθούν ανάλογα με τις υγειονομικές απαιτήσεις που θα προκύψουν στην πορεία.
• Η απόφαση που υιοθετεί το Υπουργείο Παιδείας με την επιλογή αρχικά της τελευταίας μόνο τάξης του Λυκείου για επιστροφή στα μαθήματα στις 11 Μαΐου και στη συνέχεια ενδεχομένως των υπόλοιπων τάξεων του Λυκείου και Γυμνασίου (σε ένα προστατευμένο περιβάλλον), ενέχει τον μικρότερο κίνδυνο. Οι μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας σίγουρα έχουν ένα καλύτερο επίπεδο συνεργασίας από τους μικρότερους.

Είναι αλήθεια ότι, ενώ όλοι ζούμε στο ίδιο πλαίσιο ιστορικών στιγμών, το βάρος της ευθύνης -δικαίως- έχει πέσει στις πλάτες λίγων ανθρώπων, των ειδικών επιστημόνων και των πολιτικών που τους επέλεξαν.

Αν θέλουμε όμως να προχωρήσουμε παρακάτω ως κοινωνία και μέχρι να έρθει το πολυπόθητο εμβόλιο, οφείλουμε να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα των ευέλικτων αποφάσεων, να προσαρμοζόμαστε σε αυτές και να είμαστε προσεκτικοί στα ρίσκα που παίρνουμε οι ίδιοι.

Σε διαφορετική περίπτωση, θα είμαστε καταδικασμένοι να παραμένουμε αόριστα κλεισμένοι στα σπίτια μας, ζώντας αμέτοχοι και όχι συμμέτοχοι.

Ο χορός του R έχει ήδη ξεκινήσει.