Ποιοι ήταν οι Άγιοι Ανάργυροι

Την Τετάρτη 1η Ιουλίου 2020, η εκκλησία μας γιορτάζει τη μνήμη των Αγίων και Θαυματουργών Αναργύρων, οι οποίοι μαρτύρησαν στη Ρώμη. Τα αδέρφια Κοσμάς και Δαμιανός, οι οποίοι έζησαν την εποχή που αυτοκράτορας των Ρωμαίων ήταν ο Καρίνος, ήταν γιατροί στο επάγγελμα και παρείχαν ιάσεις σε όλους όσους είχαν ανάγκη, και για αντάλλαγμα δεν έπαιρναν χρήματα, αλλά το μόνο πού ζητούσαν ήταν να πιστέψουν στον Χριστό. Αρκετοί νομίζουν ότι οι Άγιοι Ανάργυροι είναι δύο, ο Κοσμάς και Δαμιανός, χωρίς να ξεχωρίζουν τα ζεύγη που τιμάμε τις δύο πρωτομηνιές (1η Ιουλίου και 1η Νοεμβρίου).

Ωστόσο, με την ονομασία αυτή είναι γνωστές ομάδες αγίων, που ήσαν γιατροί και, σύμφωνα με την παράδοση, παρείχαν αφιλοκερδώς και αναργύρως (δηλαδή δωρεάν) τις υπηρεσίες τους προς τους πάσχοντες. Σύμφωνα με τα συναξάρια της εκκλησίας, η χορεία των Αναργύρων Αγίων ανέρχεται σε είκοσι μέλη. Οι περισσότεροι βασανίσθηκαν, αποκεφαλίσθηκαν, έδωσαν την ίδια τους τη ζωή δηλαδή. Κάποιοι απ’ αυτούς τελείωσαν την επίγεια πορεία τους, ειρηνικά. Ο Γερμανός φιλόλογος και θρησκειολόγος Λούντβιχ Ντόιμπνερ (1877-1946) υποστηρίζει ότι οι εκχριστιανισθέντες Έλληνες απέδωσαν τις πεποιθήσεις και τις θεραπευτικές ιδιότητες των Διόσκουρων στους Αγίους Αναργύρους, η λατρεία των οποίων πέρασε από το Βυζάντιο στη Δύση.

Αναλυτικά οι Άγιοι Ανάργυροι είναι:

• Κοσμάς, Δαμιανός: Μαρτύρησαν το 284 στη Ρώμη, η μνήμη τους είναι την 1η Ιουλίου.
• Κοσμάς, Δαμιανός: Καταγωγή τους ήταν η Μ. Ασία, η μνήμη τους είναι 1η Νοεμβρίου
• Κύρος, Ιωάννης: Καταγωγή του πρώτου η Αλεξάνδρεια, του δευτέρου η Έδεσσα Μεσοποταμίας. Συνμοναστές μαρτύρησαν με αποκεφαλισμό το 292 μ. Χ., η μνήμη τους τελείται στις 31 Ιανουαρίου.
• Παντελεήμων: Από την Νικομήδεια, αποκεφαλίστηκε το 305, τιμάται στις 28 Ιουλίου.
• Ερμόλαος: Και αυτός από την Νικομήδεια, ιερέας και γιατρός, αποκεφαλισθείς το 306 μ. Χ.Ή μνήμη του είναι στις 26 Ιουλίου.
• Σαμψών: Καταγωγή του η Ρώμη, χειροτονηθείς ιερέας στην Κωνσταντινούπολη και ΘΕΡΑΠΕΥΣΑΣ τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό εκείνος του έχτισε ξενώνα για φιλοξενία αναξιοπαθούντων, κοιμήθηκε ειρηνικά και τον τιμάμε στις 27 Ιουνίου.
• Διομήδης: Από την Ταρσό της Κιλικίας έζησε και έδρασε στην Νίκαια της Βιθυνίας, στην οποία άφησε και την τελευταία του πνοή, τον 3ο αι. μ. Χ. Τιμάται δε στις 16 Αυγούστου.
• Μώκιος: Από την Ρώμη και αυτός ιερέας και γιατρός, αποκεφαλισθείς επί Διοκλητιανού τον 3ο αι. μ. Χ. Τιμάται στις 11 Μαΐου.
• Ανίκητος: Μαρτύρησε στην Νικομήδεια το 288 μ. Χ. και η μνήμη του είναι στις 12 Αυγούστου.
• Θαλλελαίος: Από τον Λίβανο της Φοινίκης, τον συνέλαβαν και μετά από βασανιστήρια πολλά αποκεφαλίσθηκε το 284. Τον τιμάμε στις 20 Μαΐου.
• Τρύφων: Βοσκός χηνών στην αρχή, στην Λάμψακο της Φρυγίας, βασανίσθηκε και αποκεφαλίσθηκε το 250 επί Δεκίου αυτοκράτορα. Η μνήμη του τελείται την 1η Φεβρουαρίου.
• Ιουλιανός: Από την Έμεσα της Συρίας. Μαρτύρησε το 284 και τον τιμάμε στις 6 Φεβρουαρίου.
• Κοσμάς, Δαμιανός, Λεόντιος, Άνθιμος, Ευτρόπιος: Οι Κοσμάς και Δαμιανός ήταν από την Αραβία γιατροί και πήγαν στην Αιγαίς της Λυκίας με τους αδελφούς τους Λεόντιο, Άνθιμο και Ευτρόπιο ομολογήσαντες τον Χριστό, μαρτύρησαν και τιμώνται στις 16 Οκτωβρίου.

Οι Άγιοι Ανάργυροι που μαρτύρησαν στη Ρώμη

Μέρος της Κάρας του Αγίου Κοσμά βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Κοσμά βρίσκονται στον ρωμαιοκαθολικό Ναό Αγίων  Αναργύρων Ρώμης. Τεμάχια της Κάρας του Αγίου Δαμιανού βρίσκονται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δαμιανού βρίσκονται στον ρωμαιοκαθολικό Ναό Αγίων Αναργύρων Ρώμης.

Σύμφωνα με τον Ορθόδοξο Συναξαριστή, κάποιοι καλοθελητές διέβαλαν τους αγίους στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Καρίνο, και του είπαν ότι οι θεραπείες και τα θαύματα που επιτελούσαν τα έκαναν με μαγικές τέχνες. Τότε οι Άγιοι Ανάργυροι επειδή δεν ήθελαν να πάνε άλλους αντί αυτών στον αυτοκράτορα, προσήλθαν μόνοι τους ενώπιον του και ο Καρίνος προσπάθησε να τους μεταπείσει να αρνηθούν τον Χριστό. Εκείνοι όμως όχι μόνο δεν αρνήθηκαν την πίστη τους, αλλά κατάφεραν να μεταπείσουν και να αλλάξουν και τον ίδιο τον αυτοκράτορα, αφού και ο ίδιος δέχτηκε τις θεραπευτικές τους ιάσεις.

Συγκεκριμένα, όταν ο Καρίνος ανέκρινε τους Αγίους, μετατοπίστηκε η θέση του προσώπου του και στράφηκε προς την ράχη του. Αμέσως τότε οι Άγιοι την θεράπευσαν με την προσευχή τους στον Χριστό. Εξαιτίας αυτού του θαύματος, πίστευσαν στον Χριστό όσοι βρίσκονταν εκείνη την στιγμή μπροστά σ' αυτό πού συνέβη και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας τους έστειλε πίσω στους συγγενείς τους με μεγάλες τιμές. Αργότερα όμως, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα, οι Άγιοι φθονήθηκαν από τον ίδιο τον δάσκαλο που τούς είχε μάθει την ιατρική επιστήμη, γιατί είχαν αποκτήσει μεγάλη δόξα και φήμη. Γι' αυτό τον λόγο τους ανέβασε σε κάποιο όρος για να μαζέψουν δήθεν κάποια βότανα και εκεί τους επιτέθηκε με πέτρες και τους θανάτωσε.