ΕΕ Τουρκία: Αλληλεγγύη, αλλά και... διαφωνία Γερμανίας - Ελλάδας
Τεσσερισήμισι ώρες διήρκησε την Παρασκευή 14 Αυγούστου 2020 η έκτακτη τηλεδιάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ η οποία ξεκινήσει στις 15.00 ώρα Βρυξελλών. Το πρώτο θέμα που τέθηκε ήταν αυτό της τουρκικής παραβατικότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, η συζήτηση του οποίου διήρκησε περίπου μία ώρα. «Απόλυτη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο», αναφέρει σε ανάρτησή του στο twitter ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ και προσθέτει: «Καλούμε την Τουρκία να προχωρήσει άμεσα σε αποκλιμάκωση και να επιστρέψει στο διάλογο». Σχετικά με το ενδεχόμενο ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Τουρκίας, το ζήτημα θα συζητηθεί στις 28 Αυγούστου, κατά το επόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ένωσης.
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», υπήρξε διαφωνία μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας για την ανακοίνωση που θα εκδιδόταν στο πέρας συνεδρίασης, καθώς σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η ελληνική πλευρά επέμενε σε μία πιο σκληρή διατύπωση κατά της Τουρκίας, η οποία θα ζητούσε τον άμεσο τερματισμό των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και θα καλωσόριζε τη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου για τη μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η γερμανική πλευρά αντέδρασε, ειδικά στην αναφορά στην ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία, καθώς το Βερολίνο δεν κρύβει την ενόχλησή του για τη συγκυρία στην οποία δημοσιοποιήθηκε - μία μέρα πριν την ανακοίνωση των διερευνητικών επαφών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας που συμφωνήθηκαν με γερμανική διαμεσολάβηση. Η Ελλάδα αντέδρασε, λέγοντας πως δεν θα συνυπογράψει την προτεινόμενη διατύπωση για τα γεγονότα στη Λευκορωσία, δεν υπήρξε κοινή δήλωση των «27».
Διαβάστε: Δένδιας: Η Τουρκία υπαίτια για την κλιμάκωση της έντασης - Πομπέο: Ισχυρή η σχέση ΗΠΑ - Ελλάδας
Ο Νίκος Δένδιας κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης από τη Βιέννη
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, συζητήθηκε το ενδεχόμενο στην περίληψη της συζήτησης που θα εξέδιδε το γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου να αναφερθεί ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο ενός μορατόριουμ σε ερευνητικές δραστηριότητες σε «αμφισβητούμενα ύδατα», που ουσιαστικά παραπέμπει σε «γκρίζες ζώνες» στην Ανατολική Μεσόγειο. Προβληματισμό προκαλεί και η δήλωση του Πρέσβη και Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ιταλίας στην Επιτροπή Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ. Ο Μάρκο Περονάτσι, είπε ότι «όσον αφορά τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο, εκφράσθηκε πλήρης αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο σε συνδυασμό με έκκληση για αποκλιμάκωση και επανάληψη του διαλόγου με την Τουρκία», αλλά όπως ανέφερε «ένα μορατόριουμ για την εκμετάλλευση σε αμφισβητούμενες περιοχές είναι μια υπό συζήτηση επιλογή».
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της τηλεδιάσκεψης από τη Βιέννη, όπου συναντήθηκε με τον Αυστριακό ομόλογό του και τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάικ Πομπέο, ο Νίκος Δένδιας είπε ότι είναι «ικανοποιημένος από την καταδίκη της παράνομης τουρκικής συμπεριφοράς και τη συμπαράσταση που εξέφρασαν και πάλι οι εταίροι μας προς την Ελλάδα και την Κύπρο». Ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι ο κατάλογος κυρώσεων που συμφωνήθηκε να καταρτίσουν οι υπηρεσίες της Ε.Ε. «καταρτίζεται» και «θα αποτελέσει αντικείμενο της προσεχούς συζήτησής μας στο Βερολίνο στο τέλος του μήνα», δηλαδή στο Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στις 27 - 28 Αυγούστου 2020, στο οποίο ωστόσο, εξαιτίας του άτυπου χαρακτήρα του, δεν μπορούν να ληφθούν αποφάσεις.
Ο κ. Δένδιας στην τηλεδιάσκεψη παρουσίασε την ακριβή εικόνα της επιχειρησιακής κατάστασης στην περιοχή, «ώστε να διαπιστώσουν οι φίλοι και εταίροι μας τι αντιμετωπίζει η Ελλάδα», όπως είπε. Καταλήγοντας, ο υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε ότι η ελληνική πλευρά παραμένει ανοιχτή σε διάλογο και με την Τουρκία, αλλά «όχι υπό το κράτος πίεσης και εκβιασμού» και «επί της μόνης πραγματικής μεταξύ μας διαφοράς».
Η ανακοίνωση
«Οι Υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ επιβεβαίωσαν την πλήρη αλληλεγγύη της ΕΕ προς την Ελλάδα και την Κύπρο και επανέλαβαν ότι πρέπει να γίνουν σεβαστά τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ», αναφέρει η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, προσθέτοντας ότι «υπενθύμισαν τις κοινές θέσεις της ΕΕ και τα προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 2018 και Ιουνίου, Ιουλίου, Οκτωβρίου, Δεκεμβρίου 2019, επιπροσθέτως της δήλωσης για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο της 15ης Μαΐου 2020».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΥΕΔ, «οι Υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, μετά την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας τις τελευταίες ημέρες. Τρεις λέξεις αντικατοπτρίζουν το αποτέλεσμα της συζήτησης: αλληλεγγύη, αποκλιμάκωση και διάλογος». Ταυτόχρονα, «οι Υπουργοί τόνισαν ότι η σοβαρή επιδείνωση των σχέσεων με την Τουρκία έχει εκτεταμένες στρατηγικές συνέπειες για ολόκληρη την ΕΕ, πολύ πέρα από την Ανατολική Μεσόγειο», σημειώνει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.
Επιπροσθέτως, σύμφωνα με την ΕΥΕΔ οι Υπουργοί τόνισαν ειδικότερα ότι η πρόσφατη ναυτική κινητικότητα από την Τουρκία δεν συμβάλλει στην εξεύρεση λύσης. Αντίθετα, θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο ανταγωνισμό και δυσπιστία. Δημιουργεί αυξημένο κίνδυνο επικίνδυνων συμβάντων. Η άμεση αποκλιμάκωση από την πλευρά της Τουρκίας θεωρήθηκε κρίσιμης σημασίας.
Όπως αναφέρει το δελτίο τύπου της ΕΥΕΔ, οι υπουργοί υπενθύμισαν τη σημασία που αποδίδουν στις σχέσεις με την Τουρκία. Υπογράμμισαν ότι ζητήματα που σχετίζονται με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και την εκμετάλλευση των πόρων τους μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, με καλή πίστη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και στην επιδίωξη της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας, και όχι μέσω μονομερών ενεργειών και κινητοποίησης των ναυτικών δυνάμεων.
Ταυτόχρονα, σημειώνεται ότι «ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ πρόκειται να προετοιμάσει επιλογές για περαιτέρω κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση που οι εντάσεις δεν μειωθούν». Ευρύτερη συζήτηση για τις σχέσεις με την Τουρκία θα πραγματοποιηθεί αργότερα τον Αύγουστο, στο Gymnich, στο Βερολίνο.
Όσον αφορά στη Λευκορωσία «οι Υπουργοί επανέλαβαν ότι οι εκλογές δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ότι τα αποτελέσματα έχουν παραποιηθεί και, ως εκ τούτου, δεν αποδέχεται τα αποτελέσματα όπως παρουσιάστηκαν από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή της Λευκορωσίας. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υποβάλει στις αρχές της Λευκορωσίας πρόταση για υποστήριξη της ΕΕ για την καθιέρωση και τη διευκόλυνση του διαλόγου μεταξύ των πολιτικών αρχών, της αντιπολίτευσης και της ευρύτερης κοινωνίας για την επίλυση της τρέχουσας κρίσης. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ και οι υπηρεσίες του θα αρχίσουν αμέσως να εργάζονται για αυτήν την πρόταση». Οι υπουργοί συμφώνησαν επίσης για την ανάγκη κυρώσεων σε βάρος των υπευθύνων για βία, καταστολή και παραποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων και εξέφρασαν την εκτίμησή τους για το έργο των δημοσιογράφων στις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν και καταδίκασαν επιθέσεις και κρατήσεις δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένων πολιτών της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, κατά την έκτακτη τηλεδιάσκεψη οι Υπουργοί Εξωτερικών, σύμφωνα με την ΕΥΕΔ, εξέτασαν την κατάσταση στο Λίβανο μετά την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού στις 4 Αυγούστου. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ και ο Επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ ενημέρωσε τους Υπουργούς σχετικά με τις ταχείες και ουσιαστικές προσπάθειες της ΕΕ να βοηθήσει το Λίβανο και ευχαρίστησε τη Γαλλία για τη διοργάνωση, με τα Ηνωμένα Έθνη, της πρόσφατης Διεθνούς Διάσκεψης για τη στήριξη του Λιβάνου. Οι υπουργοί υπογράμμισαν την ανάγκη για αυστηρή παρακολούθηση της βοήθειας για να διασφαλιστεί ότι θα μεταφερθεί απευθείας σε όσους έχουν ανάγκη. Οι υπουργοί επανέλαβαν την ανάγκη οι αρχές του Λιβάνου να αντιμετωπίσουν επειγόντως την οικονομική και κοινωνική κρίση και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη μέσω συμφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι αρχές του Λιβάνου πρέπει επίσης να διασφαλίσουν μια ανεξάρτητη και αξιόπιστη έρευνα για την έκρηξη. Η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει περαιτέρω βοήθεια.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, «οι υπουργοί συζήτησαν την κατάσταση στη Βολιβία, επισημαίνοντας την ανάγκη ειρηνικού διαλόγου και όλα τα μέρη να δεσμευτούν για μια λύση που να αντιμετωπίζει τόσο τις ανησυχίες που σχετίζονται με το κορονοϊό όσο και το δικαίωμα του λαού να ψηφίζει. Η ΕΕ θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες διαλόγου και διαμεσολάβησης για την υποστήριξη αυτού του στόχου».
Μάας: Να τερματιστούν οι προκλήσεις
«Οι προκλήσεις πρέπει να τερματιστούν. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια πολιτική λύση, μέσω ενός απευθείας διαλόγου μεταξύ των εμπλεκομένων πλευρών», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και προεδρεύων του συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το τρέχον εξάμηνο Χάικο Μάας, λίγο πριν από την έναρξη της έκτακτης τηλεδιάσκεψης των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., στο πλαίσιο της οποίας θα συζητηθεί, όπως είπε, το ζήτημα «των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ της Ελλάδας, της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Τουρκίας».
Ο κ. Μάας πρόσθεσε ακόμη ότι το Συμβούλιο θα ασχοληθεί με την κατάσταση στην Λευκορωσία, όπως διαμορφώνεται μετά τις πρόσφατες εκλογές. «Ως Ε.Ε., θέλουμε σήμερα να αυξήσουμε σημαντικά την πίεση προς την Λευκορωσία. Το εκλογικό αποτέλεσμα πρέπει να αναθεωρηθεί και εκείνοι που ευθύνονται για την κακή μεταχείριση όσων διαδηλώνουν ειρηνικά πρέπει να υποστούν κυρώσεις», τόνισε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών.
Αυστρία: Οι μονομερείς ενέργειες παραβιάζον διεθνείς νόμους
Τη σαφέστατη θέση ότι οι μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας παραβιάζουν διεθνείς νόμους και ότι η ΕΕ πρέπει να επιδείξει «πλήρη αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο», διατυπώνει σε μήνυμα του μέσω Twitter, ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ. Ο κ. Σάλενμπεργκ είχε την Παρασκευή 14 Αυγούστου 2020 στη Βιέννη συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια, ο οποίος συναντήθηκε στην αυστριακή πρωτεύουσα με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο. Ο κ. Δένδιας ανέπτυξε στον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας την κατάσταση που επικρατεί στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Τουρκία κλιμακώνει την παραβατική της συμπεριφορά, επιδιώκοντας την επιβολή τετελεσμένων.
Ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει «πολύ ανήσυχος και σε κατάσταση συναγερμού», ήδη κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο το μεσημέρι, τονίζοντας ότι «η κατάσταση είναι επικίνδυνη και μπορεί να κλιμακωθεί», και ότι η Ευρώπη πρέπει να επανεξετάσει τη στάση της απέναντι στην Τουρκία.
Νωρίτερα, σε δηλώσεις του στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΡΑ), ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών, είχε τονίσει πως οι επικίνδυνες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ανησυχητικές. Ασκώντας κριτική στην στάση της Τουρκίας, επισήμανε ότι «η τουρκική πολιτική - μεταξύ άλλων στη Λιβύη και στη Συρία - όπως επίσης πρόσφατα η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, θα πρέπει να μας κινητοποιήσει στην Ευρώπη σε αλλαγή σκέψης. Για το λόγο αυτό, η Αυστρία συνεχίζει να ζητά την διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία».
