Με τη λατινική φράση pacta sunt servanda (πάκτα σουντ σερβάντα) έκλεισε τη δήλωσή του προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στο θέμα της Τουρκίας. Η συγκεκριμένη φράση συνιστά διεθνή ορολογία. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα αξίωμα που διέπει τις διεθνείς συμφωνίες, και σημαίνει ότι οι συμφωνίες επιβάλλεται να τηρούνται. Ένας διεθνής όρος που σημαίνει οι συμφωνίες είναι τηρητέες. Δηλαδή ότι οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται εκ μέρους των συμβαλλομένων, τα συμπεφωνημένα, πρέπει να τηρούνται.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω έκφραση χρησιμοποιείται στο διεθνές δίκαιο για να υπογραμμιστεί ότι οι όροι μιας συμφωνίας είναι δεσμευτικοί για τα μέρη που τη συνομολογούν. Μάλιστα, στην πλήρη ανάπτυξή της η έκφραση έχει ως εξής: pacta sunt servanda rebus sic stantibus, κάτι που σημαίνει: οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται εφόσον εξακολουθούν τα πράγματα να είναι ίδια.

Ειδικοί του Διεθνούς Δικαίου σημειώνουν ότι ο κανόνας αυτός πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, οι δε συνθήκες και όροι που καθιστούν αναγκαία την αναθεώρηση ή και ακύρωση μιας συμφωνίας πρέπει να είναι ξεκάθαροι, ακόμα και στην ίδια τη συμφωνία. Η αρχή της νομοθεσίας περί της υποχρεώσεως τήρησης των συμφωνημένων συμβάσεων, βρίσκεται στους «Νόμους» του Πλάτωνα (920 B-D).

Μητσοτάκης: Να τηρηθούν τα συμφωνηθέντα

«Pacta sunt servanda», δηλαδή οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται. Με αυτή τη φράση στα Λατινικά έκλεισε τη δήλωσή του προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στο θέμα της Τουρκίας.

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός έθεσε θέμα αξιοπιστίας της ΕΕ ως το διακύβευμα της συζήτησης, εξηγώντας ότι «στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου αποφασίσαμε ότι σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει τις προκλήσεις θα υπάρξουν συνέπειες. Ορίσαμε από κοινού ότι η ημερομηνία θα ήταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Τώρα, θα φανεί αν ως Ευρώπη είμαστε αξιόπιστοι. Pacta sunt servanda», είπε ο πρωθυπουργός.

Ο ίδιος σημείωσε ότι στην εξαιρετικά πλούσια ημερήσια διάταξη ξεχωρίζει και η εκκρεμότητα του βέτο που έχει θέσει η Ουγγαρία και η Πολωνία για έγκριση προϋπολογισμού και Ταμείου Ανάκαμψης. «Εκτιμώ η πρόταση για συμβιβασμό που έχει γίνει βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση και η εκκρεμότητα θα λήξει σήμερα. Η Ελλάδα έχει ήδη καταθέσει από τις πρώτες χώρες το δικό της σχέδιο για το πώς θα αξιοποιήσει τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα χρήματα πρέπει να πέσουν στις πραγματικές οικονομίες ΕΕ το συντομότερο δυνατό », υπογράμμισε.

Light κυρώσεις μόνο σε Τούρκους και όχι συνολικά στην Τουρκία

Ωστόσο, το σχέδιο συμπερασμάτων που θα βρεθεί στο τραπέζι της Συνόδου κάνει λόγο για κυρώσεις σε πρόσωπα και εταιρείες του ενεργειακού τομέα, στα πρότυπα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν πρόσφατα και στη Λευκορωσία ενώ παραπέμπει για πιο βαθιές κυρώσεις σε νέα συζήτηση το Μάρτιο. Με τη διατύπωση αυτή δεν φαίνεται να συμφωνούν η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γαλλία και η Αυστρία, οι οποίες ζητούν οικονομικές και πολιτικές κυρώσεις εναντίον της Άγκυρας.

H επιβολή αυστηρών κυρώσεων θα μπορούσε να ασκήσει πραγματική πίεση στην τουρκική οικονομία, εκτιμά ο Τούρκος οικονομολόγος και αρθρογράφος Εμρέ Ντελιβελί δηλώνοντας στη γερμανική ραδιοφωνία DLF:«Η τουρκική οικονομία θα ήταν πολύ ευάλωτη απέναντι σε ισχυρές ευρωπαϊκές κυρώσεις, δεδομένου ότι υπάρχουν στενοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Οι μισές τουρκικές εξαγωγές πηγαίνουν στην ΕΕ. Στην Τουρκία υπάρχουν επίσης πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό ξένων τουριστών στην Τουρκία».

Οι κυρώσεις πλήττουν συχνά και την πλευρά που τις επιβάλει

Ωστόσο και για την ΕΕ είναι δύσκολη η επιλογή των κατάλληλων κυρώσεων και θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική ώστε να μη βλάψει συμφέροντα ευρωπαϊκών εταιρειών και τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, εκτιμά ο Ντελιβελί. Επίσης η επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε χώρες που ακολουθούν αμφιλεγόμενες ή παράνομες πρακτικές δεν αποτελεί πανάκεια. Συχνά πλήττουν και την πλευρά που τις επιβάλει.

Προκρίνονται οι ατομικές κυρώσεις

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούνται από τις 2 το μεσημέρι, που αρχίζει η Σύνοδος των ηγετών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, να επικυρώσουν προσχέδιο συμφωνίας που προβλέπει κυρώσεις μόνο σε βάρος ατόμων και εταιριών τουρκικών συμφερόντων, παγώνοντας λογαριασμούς και άλλα περιουσιακά στοιχεία τους, ως αντίδραση στην τακτική της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Σε αντίθεση με την απειλή που είχε απευθύνει προς την Άγκυρα τον Οκτώβριο για οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ετοιμάζεται (με βάση το προσχέδιο) να περιορίσει τη δράση του σε ατομικές κυρώσεις.  Oι πολίτες και οι εταιρίες που θα υποστούν τις κυρώσεις θα τιμωρηθούν, κατά το σχέδιο απόφασης, για τη συμμετοχή τους σε «μη εξουσιοδοτημένη γεώτρηση ανοικτά της Κύπρου».

Το προσχέδιο πάντως δεν αναφέρει σε ποιους πολίτες ή εταιρίες αναφέρεται, αλλά θα προστεθούν στους δύο αξιωματούχους που περιλαμβάνονται ήδη στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ από τον Νοέμβριο του 2019.