Παναγιώτης Αλεξανδρόπουλος 
Οδηγό για τη λειτουργία των σχολείων έχει εκδώσει το υπουργείο Παιδείας, λίγο προτού ανοίξουν, στις 10 Ιανουαρίου, οι σχολικές αίθουσες.
Στον οδηγό αποσαφηνίζεται, μεταξύ άλλων, ποιες είναι οι βασικότερες αλλαγές, τι θα ισχύσει με τα self test και τι θα συμβαίνει αν ο μαθητής διαγνωστεί θετικός, πότε και με ποιους όρους επιστρέφει στο σχολείο.
Πότε θα ανοίξουν τα σχολεία και ποιοι λόγοι οδήγησαν στην απόφαση αυτή;
Τα σχολεία θα ανοίξουν κανονικά, δια ζώσης, τη Δευτέρα 10 Ιανουαρίου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό.
Η δια ζώσης λειτουργία των σχολείων είναι καίριας σημασίας:
Πρώτα από όλα για το ίδιο το εκπαιδευτικό έργο – τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία. Για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μας, τα οποία είναι πολύ σημαντικό να λειτουργούν στο φυσικό τους χώρο, με τους συμμαθητές και τους εκπαιδευτικούς τους.
Η δια ζώσης λειτουργία των σχολείων σε καιρό πανδημίας διασφαλίζει και τη μεγαλύτερη ασφάλεια των παιδιών μας, καθώς στα σχολεία προβλέπεται ένα αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας της εκπαιδευτικής κοινότητας, με τη διενέργεια συστηματικών τεστ κάθε εβδομάδα για την προσέλευση στο σχολείο, με την απαρέγκλιτη χρήση της μάσκας, με τους εκτεταμένους καθημερινούς ελέγχους σε περίπτωση κρούσματος στο τμήμα, μεταξύ και των άλλων μέτρων που ήδη ισχύουν. Τα περισσότερα από τα παραπάνω ΔΕΝ ισχύουν όταν τα σχολεία είναι κλειστά.
Η δια ζώσης λειτουργία των σχολείων συνάδει πλήρως και με τη διεθνή τάση για άνοιγμα σχολείων με αυξημένους ελέγχους. Τα σχολεία ανοίγουν κανονικά δια ζώσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση – ενδεικτικά σε: Γερμανία (3/1), Γαλλία (3/1), Ουγγαρία (3/1), Βουλγαρία (4/1), Λετονία (5/1), Ιρλανδία (6/1), Λουξεμβούργο (9/1), Εσθονία (10/1), Ιταλία (10/1), Ολλανδία (10/1) Φινλανδία (10/1), Βέλγιο (10/1), Σλοβακία (10/1), Πολωνία (10/1), Μάλτα (10/1), Κύπρο (10/1), Κροατία, Λιθουανία, Σουηδία, Τσεχία, Ρουμανία.
Τα σχολεία μας λειτούργησαν δια ζώσης από τον Σεπτέμβριο α) όταν κυριαρχούσε η μετάλλαξη Δέλτα με τη μεγαλύτερη πολυπλοκότητά της και β) όταν δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου εμβολιαστική κάλυψη στους μαθητές. Δεν είναι λογικό με την πιο ήπια Όμικρον και με όλες τις άλλες κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες εν λειτουργία, έστω και με περιορισμούς, να υπάρχει οποιαδήποτε σκέψη για αναστολή λειτουργίας των σχολείων.
Δεν μπορεί να «τιμωρούνται» τα παιδιά επειδή μία μειοψηφία του πληθυσμού δεν επιθυμεί να εμβολιαστεί.
Πώς αλλάζει το πρωτόκολλο λειτουργίας των σχολείων;
Κατόπιν εισήγησης της Επιτροπής Ειδικών, το πρωτόκολλο λειτουργίας των σχολείων επικαιροποιείται, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της νέας φάσης της πανδημίας και στα χαρακτηριστικά της μετάδοσης της μετάλλαξης Όμικρον. Οι αλλαγές στο πρωτόκολλο στοχεύουν στην ενίσχυση και γενίκευση των ελέγχων.
Επιγραμματικά, προβλέπονται τρεις βασικές αλλαγές:
Προβλέπεται ένα επιπλέον σελφ τεστ για την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας σχολείων για όλους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς. Επομένως, την εβδομάδα 10-15 Ιανουαρίου, θα διενεργηθούν τρία δωρεάν σελφ τεστ αντί για δύο από τους μαθητές και τους εμβολιασμένους εκπαιδευτικούς. Αυτός ο ενισχυμένος έλεγχος θα πρέπει να διενεργηθεί τις τελευταίες 24 ώρες πριν την έναρξη του σχολείου και στοχεύει στον περιορισμό της διασποράς του ιού, δεδομένης μάλιστα της ιδιαίτερης περιόδου των γιορτών με τους αυξημένους συγχρωτισμούς. Την ίδια περίοδο, οι μη εμβολιασμένοι εκπαιδευτικοί υποχρεούνται να προμηθευτούν ένα σελφ τεστ με δική τους δαπάνη, επιπλέον των δύο τακτικών τους ράπιντ τεστ.
Τα δύο δωρεάν εβδομαδιαία σελφ τεστ πλέον θα διενεργούνται όχι μόνο από τους μη εμβολιασμένους μαθητές αλλά επίσης και από τους εμβολιασμένους μαθητές και εκπαιδευτικούς. Το μέτρο αυτό στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων, δεδομένης της μεταδοτικότητας της νέας μετάλλαξης του ιού και σε εμβολιασμένους και δεδομένης της εμβολιαστικής κάλυψης της μαθητικής κοινότητας.
Σε περίπτωση κρούσματος στην τάξη, φεύγουμε από την λογική του «σταυρού», δηλ. των αυξημένων ελέγχων μόνο στα παιδιά που κάθονται κοντά στο κρούσμα, και επεκτεινόμαστε σε αυξημένους ελέγχους σε όλο το τμήμα. Πλέον όλοι οι μη εμβολιασμένοι μαθητές θα κάνουν δωρεάν τεστ, κάθε μέρα, για 5 ημέρες. Συγκεκριμένα, θα κάνουν δύο ράπιντ και ένα σελφ τεστ σε διάστημα 5 ημερών, επιπλέον των δύο σταθερών σελφ τεστ την εβδομάδα, άρα 5 τεστ σε 5 ημέρες. Οι εμβολιασμένοι μαθητές θα κάνουν ένα σελφ τεστ, επιπλέον των δύο εβδομαδιαίων σελφ τεστ, δηλαδή συνολικά τρία σελφ τεστ δωρεάν την εβδομάδα. (βλ. συνημμένο πίνακα)
Ποια είναι τα αποτελέσματα του πρωτοκόλλου λειτουργίας των σχολείων το διάστημα Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου 2021;
Από τις 13/9 έως τις 23/12, δεν παρατηρήθηκε ιδιαίτερη τάση ενδοσχολικής διάδοσης του ιού: κάθε τμήμα στο οποίο εντοπίστηκαν κρούσματα μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου είχε ημερησίως, κατά μέσο όρο, 1,2 κρούσματα συνολικά. Με άλλα λόγια, τουλάχιστον στο 80% των περιπτώσεων όπου εντοπίστηκε μαθητής κρούσμα μέσα σε ένα τμήμα, δεν υπήρξε καν δεύτερο κρούσμα στο ίδιο τμήμα.
Ο υψηλότερος ημερήσιος μέσος όρος κρουσμάτων ανά τμήμα με θετικά κρούσματα ήταν 1,5. Ο αριθμός αυτός παρατηρήθηκε την πρώτη μέρα της φετινής σχολικής χρονιάς (13/9), δείχνοντας ότι τα παιδιά είναι πιο ασφαλή στο σχολείο, όπου φορούν μάσκες, τηρούνται αυστηρά πρωτόκολλα και γίνονται αυξημένοι έλεγχοι κατά του κορωνοϊού, από ό,τι εκτός σχολείου.
Κάθε σχολική ημέρα έκλειναν κατά μέσο όρο 2,78 από περίπου 81.000 τμήματα – δηλαδή το 0,003% των τμημάτων ήταν κλειστά – με μέγιστο αριθμό τα 10 τμήματα (0,01%), τιμή που παρατηρήθηκε στις 26/11.
Τα 32 εκατομμύρια σελφ τεστ που δόθηκαν δωρεάν στους μαθητές αυτήν την περίοδο εντόπισαν το 84% των εργαστηριακά διαγνωσμένων κρουσμάτων σε αυτές τις ηλικίες. Άρα τα ανοιχτά σχολεία με αυξημένους διαγνωστικούς ελέγχους λειτουργούν αποτελεσματικά για τον εντοπισμό κρουσμάτων και τη μείωση της διασποράς στην κοινότητα.
Στην Ελλάδα, μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου, το ποσοστό παιδιών κρουσμάτων (ηλικίας 0 έως 15 ετών) επί των συνολικών κρουσμάτων ήταν πολύ χαμηλότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά των περισσότερων άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποδεικνύοντας πως τα ανοιχτά σχολεία με τα ενισχυμένα σχολικά πρωτόκολλα, και δη, οι αυξημένοι έλεγχοι, εξασφαλίζουν την ασφάλεια των μαθητών και τον περιορισμό της διασποράς του ιού.
Ακούγονται πολλά για τα self test σε σχέση με την μετάλλαξη Όμικρον. Μας προστατεύουν επαρκώς;
Τα σελφ τεστ που έχουν αδειοδοτηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σχεδιασμένα για να ανιχνεύουν τον ιό σε άτομα που έχουν ικανό φορτίο για να το μεταδώσουν. Τα διατιθέμενα από το κράτος σελφ τεστ ανιχνεύουν μία πρωτεΐνη του ιού (νουκλεοκαψίδιο) που εντοπίζεται και στο στέλεχος Όμικρον, για αυτό οι διεθνείς οργανισμοί θεωρούν ότι δεν έχει επηρεαστεί η χρησιμότητά τους. Γενικά, καθ’ όλη την πορεία της πανδημίας έχει παρατηρηθεί ότι ένα μικρό ποσοστό ασθενών δεν θα αναπτύξουν ικανό φορτίο για να ανιχνευθεί από τα ράπιντ ή τα σελφ τεστ. Για αυτό μόνο όταν υπάρχουν επίμονα συμπτώματα συστήνεται μοριακός έλεγχος. Αυτοί οι ασθενείς ωστόσο θεωρείται ότι δεν μεταδίδουν τον ιό (ή μεταδίδουν ελάχιστα). Συνεπώς, τόσο τα σελφ, όσο και τα ράπιντ τεστ, παραμένουν έγκυρα και αξιόπιστα εργαλεία για τον περιορισμό της μεταδοτικότητας του ιού.
Γιατί ισχύει το 50%+1 για την αναστολή λειτουργίας τμήματος;
Η προσέγγιση της Επιτροπής των Ειδικών αλλά και διεθνώς είναι η αξιοποίηση στο έπακρο διαγνωστικών ελέγχων και η υποχώρηση της καραντίνας. Στόχος είναι τα τμήματα να παραμένουν όσο περισσότερο γίνεται ανοιχτά, αλλά με πολύ αυξημένους διαγνωστικούς ελέγχους.
Η επιδημιολογική επιτήρηση επιτυγχάνεται ακόμη περισσότερο με τα νέα πρωτόκολλα καθότι:
Πλέον θα κάνουν συστηματικούς ελέγχους και οι εμβολιασμένοι μαθητές και εκπαιδευτικοί (και όχι μόνο οι μη εμβολιασμένοι)
Σε περίπτωση κρούσματος, θα γίνονται διαγωνιστικοί έλεγχοι κάθε ημέρα σε όλο τον πληθυσμό της τάξης για 5 ημέρες.
Σε περίπτωση που παρατηρηθεί εκτεταμένη διασπορά σε κάποιο τμήμα, τότε το τμήμα αυτό θα κλείνει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Διαφορετικά, οι εντατικοί έλεγχοι που έχουν προβλεφθεί από τους επιδημιολόγους θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό της διασποράς του ιού, ακριβώς όπως έγινε κατά τους πρώτους μήνες της φετινής σχολικής χρονιάς.
Μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 2021 τα υγειονομικά πρωτόκολλα λειτούργησαν με ιδιαίτερα ικανοποιητικό τρόπο, αφού δεν παρατηρήθηκε μεγάλη τάση ενδοσχολικής διάδοσης του ιού. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι σε κάθε τμήμα στο οποίο εντοπίζονταν κρούσματα COVID-19 κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, εντοπίζονταν ημερησίως συνολικά 1,2 κρούσματα κατά μέσο όρο. Άρα, τουλάχιστον στο 80% των περιπτώσεων, η ύπαρξη ενός κρούσματος σε ένα τμήμα δεν συνδεόταν με την ύπαρξη ούτε καν δεύτερου κρούσματος την ίδια μέρα.
Αλλάζει κάτι στα δικαιολογητικά με τα οποία πρέπει να προσέρχονται οι μαθητές στις σχολικές μονάδες;
Οι δηλώσεις για πιστοποιητικά εμβολιασμού ή νόσησης ή αρνητικού ράπιντ τεστ ή σελφ μαθητών που φοιτούν σε δημόσιες σχολικές μονάδες συνεχίζουν να υποβάλλονται στην πλατφόρμα edupass.gov.gr, ενώ οι δηλώσεις σελφ τεστ μαθητών που φοιτούν σε ιδιωτικές σχολικές μονάδες συνεχίζουν να υποβάλλονται στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr.
Αυτό που αλλάζει είναι ότι τα δύο δωρεάν εβδομαδιαία σελφ τεστ πλέον θα διενεργούνται και από τους εμβολιασμένους μαθητές. Το μέτρο αυτό στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων, δεδομένης της μεταδοτικότητας της νέας μετάλλαξης του ιού και σε εμβολιασμένους, και της εμβολιαστικής κάλυψης της μαθητικής κοινότητας. Το τεστ θα διενεργείται δύο φορές την εβδομάδα έως και 24 ώρες πριν την προσέλευση στο σχολείο την Τρίτη και την Παρασκευή.
Για την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας των σχολείων μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, παρέχεται ένα επιπρόσθετο σελφ τεστ – άρα, την πρώτη εβδομάδα, οι μαθητές θα προμηθεύονται δωρεάν και θα πρέπει να κάνουν 3 σελφ τεστ. Για την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας, κατ’ εξαίρεση, τα σελφ τεστ πρέπει να γίνουν έως και 24 ώρες πριν από την προσέλευση στο σχολείο τη Δευτέρα, την Τρίτη και την Παρασκευή, για τον περιορισμό της διασποράς του ιού, δεδομένης μάλιστα της ιδιαίτερης περιόδου των γιορτών με τους αυξημένους συγχρωτισμούς.
Τι θα γίνεται αν μαθητής διαγνωστεί θετικός σε COVID-19; Για πόσο καιρό προβλέπεται καραντίνα; Πότε και με ποιους όρους επιστρέφει στο σχολείο;
Αν ένας μαθητής διαγνωστεί θετικός στον COVID-19, τότε θα μπαίνει σε απομόνωση για 5 ημέρες τουλάχιστον. Η απομόνωση θα διακόπτεται μετά από 5 ημέρες (α) εφόσον δεν υπάρχουν συμπτώματα, ή τα συμπτώματα μετά το πενθήμερο – προεξάρχοντος του πυρετού – υποχωρούν, και (β) με αρνητικό σελφ τεστ. Εάν ο πυρετός συνεχίζει ή υπάρχει θετικό σελφ (ή ράπιντ) τεστ, η απομόνωση θα παρατείνεται.
Αλλάζει κάτι στα δικαιολογητικά με τα οποία πρέπει να προσέρχονται οι εκπαιδευτικοί στις σχολικές μονάδες;
Τα απαραίτητα δικαιολογητικά των ανεμβολίαστων εκπαιδευτικών διατηρούνται ως έχουν.
Οι εμβολιασμένοι εκπαιδευτικοί υποβάλλονται σε 2 δωρεάν σελφ τεστ την εβδομάδα. Το τεστ θα διενεργείται 2 φορές την εβδομάδα (Τρίτη και Παρασκευή), έως και 24 ώρες πριν την προσέλευση στο σχολείο την Τρίτη και την Παρασκευή. Το μέτρο αυτό στοχεύει στον έγκαιρο εντοπισμό των κρουσμάτων, δεδομένης της μεταδοτικότητας της νέας μετάλλαξης του ιού και σε εμβολιασμένους, και δεδομένης της εμβολιαστικής κάλυψης της μαθητικής κοινότητας.
Για την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας των σχολείων μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων, παρέχεται ένα επιπρόσθετο σελφ τεστ – άρα, την πρώτη εβδομάδα, οι εμβολιασμένοι εκπαιδευτικοί θα προμηθεύονται δωρεάν και θα πρέπει να κάνουν 3 σελφ τεστ. Για την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας, κατ’ εξαίρεση, τα σελφ τεστ πρέπει να γίνουν έως και 24 ώρες πριν από την προσέλευση στο σχολείο τη Δευτέρα, την Τρίτη και την Παρασκευή, για τον περιορισμό της διασποράς του ιού μετά τον αυξημένο συγχρωτισμό των διακοπών των Χριστουγέννων. Την ίδια περίοδο, οι μη εμβολιασμένοι εκπαιδευτικοί υποχρεούνται να προμηθευτούν ένα σελφ τεστ με δική τους δαπάνη, επιπλέον των δύο τακτικών τους ράπιντ τεστ.
Τι θα γίνεται αν εκπαιδευτικός διαγνωστεί θετικός σε COVID-19; Για πόσο καιρό προβλέπεται καραντίνα; Πότε και με ποιους όρους επιστρέφει στο σχολείο;
Αν εκπαιδευτικός διαγνωστεί θετικός στον COVID-19, τότε θα μπαίνει σε απομόνωση για 5 ημέρες τουλάχιστον. Η απομόνωση θα διακόπτεται μετά από 5 ημέρες (α) εφόσον δεν υπάρχουν συμπτώματα, ή τα συμπτώματα μετά το πενθήμερο – προεξάρχοντος του πυρετού – υποχωρούν, και (β) με αρνητικό σελφ τεστ για τους εμβολιασμένους εκπαιδευτικούς, και αρνητικό εργαστηριακό έλεγχο (ράπιντ ή PCR) για τους μη εμβολιασμένους εκπαιδευτικούς. Εάν ο πυρετός συνεχίζει ή υπάρχει θετικό σελφ ή ράπιντ τεστ, η απομόνωση θα παρατείνεται. Όταν εξέλθουν από την καραντίνα, οι εκπαιδευτικοί υποχρεούνται να χρησιμοποιούν μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας (Ν95 ή ΚΝ95 ή FFP2) ή διπλή μάσκα για τουλάχιστον άλλες 5 ημέρες
Τι προβλέπεται για μαθητές και εκπαιδευτικούς σε περίπτωση στενής επαφής με κρούσμα επιβεβαιωμένου περιστατικού COVID-19 εκτός σχολείου; Δηλαδή, τι γίνεται όταν, π.χ., υπάρχει κρούσμα στο σπίτι;
Σε περίπτωση που μαθητές ή εκπαιδευτικοί είναι στενές επαφές κρούσματος COVID-19 εκτός σχολείου:
Οι εκπαιδευτικοί, εμβολιασμένοι και με ενισχυτική δόση ή εκπαιδευτικοί εμβολιασμένοι με 2 δόσεις τους τελευταίους 6 μήνες ή με μία δόση του εμβολίου J&J τους τελευταίους 2 μήνες, προσέρχονται στο σχολείο κανονικά και διενεργούν εργαστηριακό έλεγχο (ράπιντ ή μοριακό τεστ) την 5η ημέρα μετά την έκθεση. Οι εκπαιδευτικοί φορούν μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας (Ν95 ή ΚΝ95 ή FFP2) ή διπλή μάσκα για 10 ημέρες από την έκθεση.
Οι εκπαιδευτικοί, εμβολιασμένοι με 2 δόσεις πάνω από 6 μήνες χωρίς ενισχυτική δόση ή με μία δόση του εμβολίου J&J πάνω από 2 μήνες χωρίς ενισχυτική δόση ή ανεμβολίαστοι, παραμένουν σε απομόνωση για 5 ημέρες, και διενεργούν εργαστηριακό έλεγχο (ράπιντ ή μοριακό τεστ) την 5η ημέρα μετά την έκθεση. Μετά την 5η ημέρα, οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας (Ν95 ή ΚΝ95 ή FFP2) ή διπλή μάσκα για τουλάχιστον άλλες 5 ημέρες.
Αν πρόκειται για εμβολιασμένους μαθητές, τότε προσέρχονται στο σχολείο κανονικά και κάνουν τρία σελφ τεστ τις ημέρες 0-1, 3 και 5-7. Αν πρόκειται για μη εμβολιασμένους μαθητές, τότε παραμένουν σε απομόνωση για 5 ημέρες, και διενεργούν σελφ τεστ την 5η ημέρα μετά την έκθεση.
Τι ισχύει για τους ανεμβολίαστους μαθητές και εκπαιδευτικούς που έχουν νοσήσει;
Οι ανεμβολίαστοι μαθητές ή εκπαιδευτικοί που έχουν νοσήσει εντός του τελευταίου τριμήνου έχουν το ίδιο καθεστώς με τους εμβολιασμένους μαθητές ή εκπαιδευτικούς αντίστοιχα.
Πότε θα γίνεται τηλεκπαίδευση;
Τηλεκπαίδευση θα γίνεται κατ’ εξαίρεση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που περιλαμβάνουν και τις ακόλουθες:
Αν σε ένα σχολικό τμήμα αυτό εντοπιστούν ταυτόχρονα επιβεβαιωμένα κρούσματα COVID-19 σε παραπάνω από τους μισούς (50%+1) μαθητές του.
Αν εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (δάσκαλος/νηπιαγωγός, μη ειδικότητας) νοσεί, και δεν υπάρχει δυνατότητα από την οικεία Διεύθυνση Εκπαίδευσης για άμεση αναπλήρωσή του αλλά προβλέπεται τηλεκπαίδευση από άλλον εκπαιδευτικό. Αν εκπαιδευτικός είναι θετικός, και ενώ βρίσκεται σε απομόνωση, επιθυμεί να κάνει τηλεκπαίδευση, σε προαιρετική βάση. Για τους μαθητές οι οποίοι έχουν ένα από τα σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, τα οποία αναφέρονται στο Παράρτημα Ι του πρωτοκόλλου «Μέτρα προστασίας και πρόληψης διασποράς του ιού SARS– CoV-2 στις σχολικές μονάδες» και συμμετέχουν σε διαδικτυακά τμήματα
