Κατερίνα Στανίση: Έχω μια ελπίδα με το τραγούδι της Λένας Πλάτωνος
Το νέο τραγούδι της Κατερίνας Στανίση με τίτλο «Ανθρωποφάγοι» ηχογραφείται άμεσα και είναι σε μουσική Λένα Πλάτωνος και στίχους Μυρτώ Κοντοβά. Με αφορμή αυτό το μουσικό συμβάν, ο δημοσιογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης είχε μία αστείρευτη συνέντευξη με την τραγουδίστρια. (πηγή: Κουτί Πανδώρας)
Πριν χρόνια, σας είχα συναντήσει στο σπίτι σας, κάπου στο Ελληνικό. Σήμερα σας βρίσκω σ' ένα άλλο διαμέρισμα στον Κολωνό. Η ερώτηση μάλλον είναι σε ποια φάση σας βρίσκω τώρα.
Εγώ μεταφέρθηκα στον Κολωνό, στο σπίτι που ζει εδώ και πολλά χρόνια η μάνα μου. Ήταν δύσκολο το πήγαινε - έλα Ελληνικό - Κολωνός, χρειαζόταν μια γυναίκα, οπότε είμαι εγώ μαζί της τώρα και της παραστέκομαι, πού'ναι αρρωστούλα. Είναι και γειτονιά εδώ, άρα είμαι καλά.
Βλέπετε να'χουν αντιστραφεί τα πράγματα, που φροντίζετε εσείς τη μάνα σας τώρα;
Ώρες - ώρες, όταν είμαστε καλά κι είναι όλα διαφορετικά, τη χαϊδεύω. Δεν πολυκαταλαβαίνει, αλλά νιώθει. Αυτό δεν το έκανα παλιά, ούτε κι εκείνη όμως. Ήταν αλλιώς μαθημένοι αυτοί οι άνθρωποι.
Πιο σκληροί;
Ναι, υπό την έννοια του «δεν με χάιδεψε εμένα η μάνα μου, άρα δεν θα χαϊδέψω κι εγώ τα παιδιά μου». Ίσως να ντρέπονταν, δεν ξέρω...Πάντως, τώρα που τη χαϊδεύω, λέω «Κοίτα πως έρχονται τα πράγματα». Τότε δε μπορούσα...Σήμερα, που μπορώ, σκέφτομαι τι κρίμα που δε μπορεί να το καταλάβει...
Σας έλειψε ως παιδί το γονικό χάδι;
Ήταν τέτοιες οι συγκυρίες που οι άνθρωποι δούλευαν μέρα - νύχτα για να τα φέρουν βόλτα. Βεβαίως μας έμαθαν πέντε πράγματα, αλλά δεν είχαμε χαϊδέματα. Ως άνθρωποι του μόχθου, δεν είχαν καιρό γι' αυτά.
Λέτε γι' αυτό να τραγουδήσατε τόσο πετυχημένα την αναζήτηση της αγάπης;
Είναι βιώματα αυτά. Εμένα ανέκαθεν μου άρεσαν τα τραγούδια που μετέφεραν βιώματα και ελπίδες. Είναι μικρές ιστορίες τα τραγούδια κι όταν τις έχεις βιώσει κιόλας τις ιστορίες, τα αποδίδεις και καλύτερα σαν δικά σου κομμάτια.
Περάσατε όλη σας την εφηβεία στη Γερμανία.
Πήρα κι από κει πολλά πράγματα, πιστεύω, αφού έζησα μέχρι τα 18 μου.
Μιλάτε γερμανικά;
Μιλάω, αλλά καθώς περνάνε τα χρόνια βέβαια, τα ξεχνάω. Πάντως, όποτε πάω στη Γερμανία, μετά από ένα μικρό διάστημα, μου «ξανάρχονται» και η γλώσσα λύνεται μόνη της. Μπορεί να λένε ότι οι Γερμανοί είναι σκληροί, αλλά εμείς γνωρίσαμε πολύ καλούς ανθρώπους. Μας συμπαραστέκονταν, μας κάνανε, μας ράνανε, μέσα σ' όλες τις δυσκολίες που είχαμε... Απ' τον γείτονα μας έμαθα να μιλάω άπταιστα γερμανικά και να γράφω καλύτερα από ελληνικά, γιατί είχα φύγει επτά ετών από Ελλάδα. Τι να πρωτομάθαινα; Αυτός ο άνθρωπος, λοιπόν, ο Γερμανός, είχε την καλή θέληση και την υπομονή να μου μάθει και να με βοηθήσει. Ωραίες αναμνήσεις...
Αν μένατε εκεί και γινόσασταν πάλι τραγουδίστρια, τι τραγούδια θα λέγατε άραγε;
Εμένα η μεγάλη μου αγάπη ήταν το τραγούδι του λαού. Τώρα, αν έμενα εκεί, σίγουρα θα τραγουδούσα ξένα.
Μπορείτε να φανταστείτε τον εαυτό σας μία ξένη ποπ τραγουδίστρια;
Γιατί όχι, άμα το κάνεις καλλιτεχνικά; Κακό θα ήτανε; Όχι βέβαια! Επειδή η αγάπη μου, όμως, ήταν το λαϊκό, θα πετούσα και κάνα τέτοιο, δεν θα υπήρχε περίπτωση (γέλια).
Μήπως το λαϊκό τραγούδι είναι κάτι τόσο κλειστό που όποιος μπει μέσα, λέει «Εγώ δεν κάνω τίποτ' άλλο»;
Δεν μ' αρέσει αυτό, χωρίς να παρεκκλίνω απ' το δρόμο μου. Δεν είναι ότι ξέρουμε πέντε λαϊκά και τελείωσε, το θέμα είναι να ψάχνεσαι, να εξελίσσεσαι. Η καριέρα δε μετριέται μόνο απ' το τι τραγούδια έχεις πει, αλλά και απ' το πόσες συνεργασίες έχεις κάνει.
Σωστό, αλλά πρέπει να βλέπουν και οι άλλοι το «κάτι άλλο» σ' έναν αμιγώς λαϊκό τραγουδιστή. Εσείς επ' αυτού δεν θα'χετε παράπονο.
Για μένα δεν μετράει να' χεις μόνο φωνή και να βγαίνεις να λες το ποίημα σου. Μετράει και το τι κουβαλάς στην πλάτη σου! Αυτό βλέπουν οι μουσικοσυνθέτες, όσοι έχουν κουλτούρα και βλέπουν πιο βαθιά. Αυτό εμένα μου δίνει μεγάλη χαρά.
Νιώσατε ποτέ ντίβα, έτσι όπως προσδιορίζουν οι άλλοι συχνά τις λαϊκές τραγουδίστριες;
Έτσι ξεκίνησα, αλλά ίσως ήταν μια νοοτροπία που πήρα απ' τη Γερμανία. Μου άρεσε η απλότητα πάντα. Είναι ήρεμη κι απλή η ψυχή μου κιόλας! Δεν είχα ποτέ ντιβισμούς, να γίνω η πρώτη. Εμένα μ' άρεσε το τραγούδι, γιατί μέσα από κει υπήρχε η εκτόνωση.
Η δική σας εκτόνωση;
Ναι, μαζί μ' ένα παράπονο που είχα μέσα μου κι ήθελα να το τραγουδήσω.
Καμιά φορά το να μην έχεις άγχος για την πρωτιά, σε φέρνει ακριβώς στην πρωτιά.
Αυτό το βλέπει ο κόσμος και το εκτιμάει. Δεν έχω σνομπισμό μέσα μου, πάω στη λαϊκή και μιλάω με την απέναντι, «Τι κάνεις, πως είσαι»; Ο κόσμος όλος ξεχύνεται πάνω μου, με γνωρίζουν παντού.
Αυτό θα μπορούσε να γίνει κι ενοχλητικό.
Κοιτάξτε, όταν όμως είσαι άσημος, κάπου λες «Περνάω στο ντούκου»...Υπάρχει καλύτερο πράγμα απ' το να ‘ρχεται ο κόσμος και να σου δίνει ευχές; Γιατί να νιώσω ενόχληση; Όχι...
Ενοχλητικές, έστω, μπορεί να γίνουν συγκεκριμένες εκδηλώσεις λατρείας.
Ναι, αρκετές φορές, γιατί ο καθένας εκδηλώνει διαφορετικά το θαυμασμό του: Άλλος γίνεται ενοχλητικός, άλλος έχει κάτι στο μυαλό του...Τα πέρναγα κι εγώ συχνά στο παρελθόν, καψουροκαταστάσεις και τέτοια...
Και πως αντιδρούσατε;
Είχα τον τρόπο μου και τα απέφευγα. Γλίτωνα από δυσάρεστες καταστάσεις, αλλά όχι ότι θα φτάναμε και στα μαχαιρώματα. Τώρα που το σκέφτομαι, εγώ όλο τέτοια είχα στη ζωή μου. Κάποτε, αρχές του '80, δούλευα σ' ένα μαγαζί ανοιχτό, καλοκαιρινό, κι ήθελε ένας να μπει μέσα με το φορτηγό!
Σαν τον Φούντα στη «Στέλλα» με τη Μελίνα!
Ήταν η εποχή του «Μυστικέ μου έρωτα» και το μαγαζί βρισκόταν στη Σκάλα Λακωνίας, κάπου εκεί. Είχα τον άντρα μου τότε και πηγαίναμε μαζί στη δουλειά. Τέλος πάντων...Με πιάνει ο επιχειρηματίας και μου λέει: «Πότε θα πεις το ''Είσαι αρρώστια που δεν γίνεται καλά''; Είναι ένας που θέλει να μπει μέσα με τ' αυτοκίνητο όταν θα το τραγουδάς»... «Ποιο αυτοκίνητο;» ρωτάω εγώ έντρομη και μου απαντάει: «Να, αυτός είναι φορτηγατζής» (γέλια). Πράγματι, μπήκε μέσα με το φορτηγό! Πώς δεν σκότωσε κάναν άνθρωπο! Μετά από 20 χρόνια, πήγα σ' ένα νησί να τραγουδήσω και μου'ρχεται κάποιος: «Με θυμάσαι; Εγώ ήμουν που'χα μπει στο μαγαζί με το φορτηγό»! Του απάντησα: «Την ίδια τρέλα, βλέπω, κουβαλάς ακόμα».
Εντάξει, αυτές οι ιστορίες είναι ωραίες, έχουν πλάκα αν μη τι άλλο.
Η δουλειά αυτή έχει τα κακά της, έχει και τα καλά της, τι να κάνουμε;
Όταν ένας καλλιτέχνης κάνει «όνομα» και λεφτά, εκμεταλλευόμενος την καψούρα των άλλων, δεν μοιάζει λίγο σαν να εκπορνεύεται;
Να σας πω! Εμένα αυτά είναι τα τραγούδια μου, αυτά τραγουδάω και σκοπός είναι να αρέσουμε στον κόσμο, να έχουμε σταθερή πελατεία και δουλειά. Τώρα, αν ο άλλος θέλει να το κάνει «καλοκαιρινό», γιατί κάτι μπορεί να του θύμισε ένα τραγούδι, δεν φταίω εγώ σ' αυτό! Εγώ βγαίνω και τραγουδάω για όλους, απ' αυτόν που θα κάνει τη ζημιά μέχρι αυτόν που θα πιει μια πορτοκαλάδα στο πέρα - πέρα τραπέζι. Κι αυτόν τον εκτιμάω, μπορεί να μην έχει ο άνθρωπος, πήρε ένα ποτάκι και κάθισε ταπεινά να μ' ακούσει. Δεν τα βλέπω όλα εμπορικά εγώ.
Είχατε άγχος να γίνεται κατανάλωση στα μαγαζιά που τραγουδούσατε ή δεν σας απασχολούσε αυτό;
Είχα άγχος, πολύ! Δεν ήθελα να'μαι η τραγουδίστρια που λέει τα τραγουδάκια της και νομίζει πως είναι σπουδαία. Ήθελα να φέρνω κόσμο. Ακόμα και τώρα, που είμαι στην ηλικία αυτή και θα μπορούσα να πω «Οι καιροί είναι δύσκολοι και δεν μ' ενδιαφέρει τίποτα», βλέπω ότι αλλού θα 'χω κοσμοπλημμύρα κι αλλού λιγότερο κόσμο. Είναι μεσ' στο παιχνίδι της δουλειάς. Φυσικά και θα στενοχωρηθώ άμα δεν έχω κόσμο, αλλά ευτυχώς τις πιο πολλές φορές η προσέλευση του κόσμου είναι συγκινητική! ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΗ!
Δεν μου κάνει εντύπωση. Ρώτησα τη γνώμη του ταξιτζή που μ' έφερε εδώ πριν λίγο και μου είπε τα καλύτερα για το άτομο σας σαν να ήταν φίλος σας.
Εγώ αυτό είναι από τα πράγματα που δεν μπορώ να τα εξηγήσω. Σε βλέπει ο άλλος στην τηλεόραση και λέει «Τι απόμακρη που θα 'ναι αυτή»...
Στην περίπτωση σας δε νομίζω να ισχύει αυτό.
Όχι, αλλά προσπαθεί ο άλλος να δικαιολογήσει τη ντροπή του ώστε να σε πλησιάσει και να σου μιλήσει. Ξέρετε, αυτό δεν έχει να κάνει με το τραγούδι σου. Τραγουδάνε κι άλλες καλά, ίσως και καλύτερα. Ο κόσμος νομίζω πως αγάπησε την καρδιά μου, τη ζωή μου και το χαρακτήρα μου.
OK για την καρδιά και το χαρακτήρα, τη ζωή σας όμως πώς να την ξέρει ο άλλος;
Απ' αυτά τα λίγα που έχω αφηγηθεί και που δεν είναι ούτε το 1/4. Οι άνθρωποι, όμως, μου μοιάζουν. Ταυτίζονται. Ξέρετε πόσοι έχουν έρθει, γυναίκες ειδικά, για να μου πουν: «Σ' ακούω και κλαίω»;...«Γιατί, αγάπη μου;» ρωτάω...«Γιατί κι εγώ την ίδια ζωή με σένα είχα» ή «έχω». Αυτά είναι τα βιώματα που λέγαμε, λοιπόν.
Η αλήθεια είναι πως έχετε αποκαλύψει σταδιακά μέσα στα χρόνια κομμάτια της ιδιωτικής σας ζωής.
Θα μου πεις και ποιον ενδιαφέρει στην τελική η ζωή σου;
Μην το λέτε, αν ταυτίζεται κάποιος είναι με τη ζωή σας, αυτό ακριβώς είπατε πριν.
Κοιτάξτε, πας να δώσεις μία συνέντευξη και επιμένει ο άλλος στην ιδιωτική ζωή σου. Καμιά φορά έχεις κι εσύ την ανάγκη να μοιραστείς κάποια πράγματα με τον κόσμο που σε στηρίζει για χρόνια. Δεν μπορείς να 'σαι ψυχρή, απόμακρη και να τραγουδάς μόνο για να τα παίρνεις. Γι' αυτά όλα εμένα μ' αισθάνονται δικιά τους.
Πιστεύετε ότι υπήρξατε δυναμική ως γυναίκα;
Πολύ! Δυναμική φαίνεσαι, γιατί έτσι σ' αναγκάζει η ζωή. Πόση δύναμη να 'χεις πια, όμως; Είσαι άνθρωπος και γυναίκα που χαρακτηρίζεται απ' τη λεπτότητα της. Πολλές φορές άλλο δείχνεις κι άλλο είσαι. Προσπαθούσα να δείχνω δυναμική για ν' αποφύγω κάποιες καταστάσεις. Γυναίκα μόνη σου, που να τα 'βαζες με επιχειρηματίες, με μανατζαραίους κ.λπ., όταν καταλάβαινες ότι δεν είναι όλοι ίδιοι; Οι περισσότεροι ήθελαν να σ' εκμεταλλευθούν κι εγώ ορισμένα πράγματα δεν τα απόφυγα στη ζωή αυτή. Ψέματα να πω;
Και δεν είχατε έναν άντρα δίπλα σας να «καθαρίζει» για πάρτη σας;
Ποτέ δεν είχα. Τα τελευταία 25 χρόνια έχει αναλάβει ο αδερφός μου, οπότε είμαστε καλά τώρα. Κανονίζει εκείνος τις δουλειές μου - κι εγώ κι εκείνος, βέβαια. Είναι αλλιώς αν έχεις δικό σου άνθρωπο, της οικογένειας. Η εκμετάλλευση των άλλων δεν είχε να κάνει μόνο με το χρήμα. Η εκμετάλλευση έχει πολλές μορφές κι εγώ στη ζωή μου έπεσα θύμα μεγάλης εκμετάλλευσης. Και από σχέσεις προσωπικές...
Προδοσίες λέτε.
Ακριβώς, προδοσίες! Βλέπεις να 'ρχεται ο άλλος κοντά σου και δεν ξέρεις τι είναι. Όταν συμβαίνει αυτό, λες «Τέρμα, δεν ξανακάνω σχέση»! Δεν είναι ότι θα σου φάει τα λεφτά, που πια δεν έχουμε, αλλά ότι θα 'ναι μαζί σου απλά για να κάνει το κομμάτι του. Καταλαβαίνω μέχρι ενός σημείου να χαίρεσαι επειδή είσαι μ' έναν άνθρωπο που 'ναι διάσημος, αλλά το μετά γίνεται κουραστικό! Πάμε στις τηλεοράσεις, πάμε στις φωτογραφίσεις για να μας βλέπουν μαζί, όμως το σπίτι, Αντώνη μου, δεν είναι πίστα! Άλλο πράγμα η πίστα και δεν την υποτιμώ, όπως μπορεί να μην το έζησα σε μεγάλο βαθμό όλο αυτό που περιέγραψα. Απλά βγαίνεις στην πίστα, αλωνίζεις, τα λες και νομίζεις ότι είσαι ο σπουδαίος. Εγώ τα διαχώρισα: Άλλο η πίστα και άλλο η ζωή, κάτι που στους άντρες δεν άρεσε. Σε βλέπει ο άλλος ντυμένη πάνω στην πίστα, περιποιημένη, που σε χειροκροτούν, στο σπίτι όμως πάντα ήμουν η Κατερίνα η απλή, που απλή είμαι στα πάντα βέβαια! Εννοώ πως στο σπίτι δεν ήμουν με τα μάξι και τα λαμέ και δεν ξεχώριζα από καμία άλλη γυναίκα.
Εμένα πάλι δε μου ακούγεται κακό ένας άντρας να εξιδανικεύει μία γυναίκα καλλιτέχνιδα.
Αυτός ήθελε να 'ναι με τη ντίβα! Κι εκεί αναρωτιόμουν «Θέλει την Κατερίνα ή τη Στανίση;» Κατά κόρον μου συνέβαινε.
Μου το 'χατε ξαναπεί αυτό στην πρώτη συνέντευξη μας προ δεκαετίας.
Δεν μπορείς να ζήσεις έτσι... Όχι... Κάποια πράγματα τα 'χω κρατήσει, αλλά για μένα. Δεν το κάνω για να δείξω στον κόσμο «Κοιτάξτε με, πάω στη λαϊκή και κουβαλάω τις σακούλες μόνη μου». Έτσι είμαι εγώ! Μπορεί την Κυριακή να 'χω συναυλία που γίνεται χαμός, τη Δευτέρα όμως θα βγω να ψωνίσω στο μανάβη και το χασάπη μου. Αφού έτσι είμαι από παιδάκι, γιατί να το αλλάξω; Για τις δουλειές στο σπίτι σαφώς θα χρειαστώ κάποιον, τη μαμά μου, όμως, εγώ θα την αλλάξω, εγώ θα την πλύνω, εγώ θα την ταΐσω και μ' ευχαριστεί κιόλας! Το κράτησα όλο αυτό σαν δείγμα ανθρωπιάς που ‘χει απομείνει και οφείλω να το διατηρήσω!
Όταν σας ζήτησε ο Τζίμης Πανούσης...
(γελάει δυνατά)
Τον ακούγατε από παλιά τον Πανούση;
Τον Πανούση τον ξέραμε, είχε άλλο ύφος και γελούσαμε πολύ. Εδώ πάει αυτό που λέγαμε πριν γι' ανθρώπους που σε προσεγγίζουν και δεν το περιμένεις. Έγινε η πρόταση, πήγα στο στούντιο κι ήρθαν ο Πανούσης με τη γυναίκα του και με μία αγκαλιά λουλούδια! Ποτέ δεν μου ‘χε ξανατύχει αυτό! ΠΟΤΕ! Από ευγένεια ο άνθρωπος, για να μ' ευχαριστήσει. Με εξέπληξε αυτή του η κίνηση, όλο αυτό το λουλουδικό. Δεν τον ξανάδα από τότε, μια φορά μόνο ξαναμιλήσαμε. Το τραγούδι που είπαμε ήταν αριστούργημα, αλλά τέτοιου είδους συνεργασίες δεν αρέσουν σε πολλούς. Δεν το 'παιξε κανείς και ακούστηκαν και σχόλια του στυλ «Α, σιγά τώρα, τι το 'θελες αυτό;» Μιλάω για κάτι σουσουράδες, αν καταλαβαίνετε... Δεν δίνουν αξία στα πράγματα που αξίζουν.
Απ' την άλλη, όμως, δεν φαντάζομαι να περιμένατε ακόμη ένα «σουξέ» με τον Τζίμη Πανούση.
Όχι όμως να πάει κι έτσι! Ξέρετε τι είναι για μένα «σουξέ», επιτυχία;
Το ότι κουβεντιάζουμε γι' αυτή τη συνεργασία τόσα χρόνια μετά.
Είναι το τι έχω αποκομίσει εγώ απ' αυτόν τον άνθρωπο. Ήρθε, με εξέπληξε, μου άρεσε και μου δίδαξε ένα άλλο είδος τραγουδιού - αυτό δεν είναι κέρδος;
Σαφώς, αλλά σημαντικότερο είναι να ωριμάζεις και να μαθαίνεις ακόμη.
Ω, αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ! Όσο είμαι στα λογικά μου! Αυτή τη σιγουριά «Εγώ ειμ' αυτός και τα ξέρω όλα», δεν τη θέλω. Δεν μας αφήνει να πάμε μπροστά. Έτσι συνεργάστηκα με τον Μαχαιρίτσα, με τον Κραουνάκη, πως αλλιώς; Του Κραουνάκη ειδικά, ήταν ένα τραγούδι - συμμετοχή σε δίσκο μαζί μ' άλλους τραγουδιστές, αλλά ξεχώρισε με την πρώτη! Το τραγουδώ πάντα, γιατί μου το ζητάει πάρα πολύ η νεολαία. Έχω μια ελπίδα ότι το ίδιο θα γίνει και τώρα με το τραγούδι της Λένας Πλάτωνος.
Με την οποία Πλάτωνος, κάνατε ολότελα διαφορετικές μεν, παράλληλες δε καριέρες, από το '80 και μετά. Αναρωτιέμαι αν σας έλεγε κάτι η μουσική της εκείνο τον καιρό.
Η Λένα πιστεύω ότι ακουγόταν τότε περισσότερο απ' ότι σήμερα. Εννοώ μέσα στις εταιρείες. Η γυναίκα ήταν γνωστή από τότε και μια μέρα ο Καραγιάννης, ο παραγωγός μου, μου λέει: «Κάτσε καλά, γιατί θα σε βάλω να τραγουδήσεις με την Πλάτωνος»! «Ποια είναι αυτή;» του κάνω (γέλια). Εμένα τα λαϊκά ήταν το στοιχείο μου, αλλά τελικά όλα θέλουν την ώρα τους.
Σωστά, αν υποτεθεί πως τα στεγανά έχουν καταρριφθεί πια.
Στεγανά εννοούμε την αντίθεση, η οποία φέρνει πάντα καλά αποτελέσματα.
Στα τραγούδια, ναι. Στη ζωή, όμως;
Μ' αρέσει εμένα η αντίθεση, πολύ! Μου φέρνουν τσουβάλια τραγούδια ν' ακούσω, που άμα τα πει κάποιος άλλος, μπορεί να γίνουν κι επιτυχίες. Θα μου πείτε τώρα, υποτιμάς τα σουξέ; Όχι, αλλά είμαι σε μια φάση που ψάχνω άλλα τραγούδια.
Ναι, αλλά αυτό το λέει η Στανίση, η χορτασμένη από σουξέ.
Το λέει η Στανίση, η αποδεσμευμένη πια απ' τις εταιρείες που αν άκουγαν Λένα Πλάτωνος, θα της έλεγαν «Τι θες τώρα εσύ μ' αυτά; Κάτσε στα δικά σου». Κάνω ότι μ' αρέσει κι αφού με προσεγγίζουν τέτοιοι καλλιτέχνες, ποια είμαι εγώ που θα σνομπάρω κάτι που έρχεται για καλό; Είναι μεγάλα κεφάλαια στη μουσική οι άνθρωποι αυτοί και το'ξερα από τότε, δεν τους ανακάλυψα τώρα. Τιμή μου!
Τελικά η δέσμευση απ' τις δισκογραφικές, που δεν υφίστανται σήμερα, ήταν δυσβάστακτη.
Έτσι ακριβώς. Οι εταιρείες πάντα κοίταζαν το κέρδος και καλά κάνανε, αλλά έπρεπε να προωθούν τους καλλιτέχνες τους. Κι εκεί υπήρχαν κλίκες! Αυτός, ας πούμε, που δούλευε στο τμήμα πωλήσεων, μπορεί να γούσταρε με την ψυχή του το έντεχνο. Πως θα υποστήριζε και την άλλη την τραγουδίστρια της πίστας και του μεροκάματου; Πάω κι εγώ μια μέρα - 25 χρονών ήμουν, έτσι; - και του λέω: «Εμένα δεν με έχετε διαφημίσει, όπως διαφημίζετε τις άλλες τραγουδίστριες», μη λέμε ονόματα τώρα. Ξέρετε τι μου απάντησε το γίδι; «Εσύ πουλάς»! Καταλαβαίνετε; Έβγαινα στα μαγαζιά και σάρωνα και δεν επένδυαν πάνω μου, με είχαν μονίμως ριγμένη στα οικονομικά. Και τι να έπαιρνες απ' την εταιρεία; Σάμπως πήρε ποτέ τίποτα κάνας συνθέτης; Μετά έγιναν τα σωματειακά και καλά κάνανε, διότι δεν μπορεί να'χεις δημιουργούς με τόσα σπουδαία τραγούδια και να πεθαίνουν στην πείνα, ενώ καρπώνονται οι άλλοι...Ως τραγουδίστρια ανήκω εδώ και χρόνια στην «Ερατώ» και παίρνω κάτι, που μπορεί να'ναι μια φορά το χρόνο, δεν παύει όμως να'ναι βοήθημα.
Ζηλεύατε τραγούδια άλλων, με την καλή έννοια;
Βεβαίως, πολλά! Θα μπορούσα κι εγώ να τα'χα τραγουδήσει, αλλά οι άνθρωποι αυτοί είχαν...
Άλλες παρέες;
Άλλη υποστήριξη. Είναι γνωστά αυτά. Ας τ' αφήσουμε τώρα...
Το ίδιο λέμε, όμως δεν μπορώ να μην ανατρέξω στη μεγάλη αγάπη που βγαίνει όποτε μιλάτε για τον Γιώργο Νταλάρα.
Και δεν θα πάψω ποτέ! Είναι πάντα μέσα στις προσευχές μου κι αυτός και η οικογένεια του. Είναι απ' τους ανθρώπους που δεν ξεχνώ. Ωραία, θα μου πείτε «Ε και; Αν δεν ήσουν εσύ, θα' ταν μία άλλη», όμως εμένα επέλεξε και εμένα πήρε τηλέφωνο ο καλλιτέχνης αυτός. Δούλευα τότε μέχρι τα χαράματα και η φωνή μου ήταν σαν άντρας! Χτυπάει το τηλέφωνο, δεν είχαμε βρεθεί ποτέ ώστε να αναγνωρίσω τη φωνή του κι ακούω κάποιον να μου λέει ευγενικά: «Την κυρία Στανίση θα ήθελα». «Ποιος είναι;»... «Ο Γιώργος Νταλάρας»... «Άσε μας κάτω, ρε» και του το κλείνω! (γέλια) Κάνανε και πολλές τηλεφωνικές φάρσες εκείνη την εποχή, φαντάζεστε... Μετά από λίγο, ξαναπαίρνει: «Ο Γιώργος Νταλάρας είμαι, ο τραγουδιστής»... Πω πω, ντροπή που μ' έπιασε! Φοβόμουν να τον κοιτάξω στα μάτια, τέτοια ντροπή! Μου εξήγησε τι ήθελε να κάνει και με μένα μαζί του. Θέλω να εξηγηθώ επ' αυτού, γιατί πολλοί νομίζουν ότι έγινε «προξενιό». Δεν έγινε, αλήθεια σας λέω!
Ο άνθρωπος θα μ' είχε ακούσει απ' την ΕΡΤ που πήγαινα κάθε βδομάδα κι έλεγα το «Μυστικέ μου έρωτα» ως νέα παρουσία. Με έψαξε μόνος του, βρήκε το τηλέφωνο μου και με πήρε. Ούτε μανατζαραίους έβαλε, ούτε γραμματείς. Κι αν ήμουν ήδη γνωστή με το τραγούδι μου, δεν με ήξερε πολύς κόσμος! Απ' τις συναυλίες με τον Νταλάρα στον «Ορφέα» και μετά, που μία απ' αυτές μάλιστα μεταδόθηκε ζωντανά, με γνώρισαν εν μία νυκτί απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας! Βγήκα, θυμάμαι, την επόμενη μέρα με το πουκάμισο το δετό και με το καλοκαιρινό μου σορτσάκι και σταματούσαν τα αυτοκίνητα! «Να τη, να τη, αυτή που έβγαλε ο Νταλάρας δεν είναι;» άκουγα από παντού! Συν τοις άλλοις, κοντά στον Νταλάρα έμαθα πως να στήνομαι στο θέατρο, σ' ένα χώρο δηλαδή που δεν είχε σχέση με νυχτερινό μαγαζί.
Σας έκανε καμία υπόδειξη ο Νταλάρας ή τα βγάλατε πέρα μόνη σας;
Αν ρωτάτε αυτό, δεν με πρόσβαλε ποτέ! Δεν χρειάστηκε δηλαδή.
Όχι, δεν εννοώ αυτό, αλλά συνεχίστε.
Θα μπορούσε, αλλά δεν το'κανε, γιατί ήταν σκληρός στη δουλειά απάνω. Ίσα - ίσα με επαινούσε πολύ. Μέχρι σήμερα τον εκτιμώ και τον σέβομαι πάρα πολύ.
Προς τιμήν σας, άλλοι ξεχνάνε τις συνεργασίες τους.
Εγώ δεν το κάνω αυτό. Ποτέ.
Κι ας πάμε στον Νίκο Καρβέλα. Σας έγραψε μεγάλα σουξέ, από το «Αναστατώνομαι» μέχρι το επικό «Συγγνώμη, κύριε, ποιος είστε».
Εδώ να πούμε ότι όλους τους κατηγορούν. Είναι συνηθισμένο να μην ακούς μόνο καλά για κάποιον, αλλά και άσχημα. Τι πάει να πει αυτό; Με τον Καρβέλα συνεργαστήκαμε μια χαρά και μου'γραψε ωραία τραγούδια, που τραγουδιούνται μέχρι σήμερα σε όλα τα λαϊκά μαγαζιά. Δεν έχω τίποτα δυσάρεστο να θυμηθώ, ειλικρινά.
Ήταν η περίοδος που ο Καρβέλας έγραφε τραγούδια για πολλές λαϊκές τραγουδίστριες.
Και καλά τραγούδια!
Δεν σας έπιασε μιαν ανησυχία μην τυποποιηθείτε με τραγούδια - σλόγκαν;
Σλόγκαν, σαν το «Συγγνώμη, κύριε, ποιος είστε»; Γιατί να κατηγορήσω ένα τραγούδι που τώρα, μετά από τριάντα χρόνια, το'χω μεσ' στο πρόγραμμα μου, ξεσηκώνει τον κόσμο και το τραγουδάνε όλοι; Είναι μία εμπορική λαϊκή επιτυχία, γιατί να τη σνομπάρουμε;
Παρεμπιπτόντως, η διεθνούς φήμης πιανίστρια και συνεργάτις του Μάνου Χατζιδάκι, η Ντόρα Μπακοπούλου, μου είχε πει κάποτε πως έβρισκε διασκεδαστικότατο το εν λόγω τραγούδι.
Δεν είναι μόνο αυτό, θα μπορούσε να έχει ακουστεί για κάνα χρόνο, άντε δύο, και μετά να ξεχνιόταν. Δεν είναι τι λες, αλλά πώς το λες κι απ' αυτό εξαρτώνται όλα. Ποιος το λέει, επίσης.
Την ψάχνετε πολύ με το στίχο εσείς;
Πολύ, πολύ, είμαι του στίχου! Θέλω τα λόγια να με σφάζουν στην καρδιά μου για να μπορώ να τα πω! Αν ήταν στο χέρι μου, βέβαια, να τα τραγουδήσω όλα, κάποια δεν θα'χαν την ίδια απήχηση με άλλα, όμως για τον συνθέτη έπρεπε να τα πω κι ας μην γίνονταν επιτυχίες. Για να γεμίσει ο δίσκος, σαν να λέμε, ο οποίος δίσκος όμως μέσα μπορεί να'χε πέντε διαμάντια. Ευτυχώς δεν έχω πει τραγούδι που να ντρέπομαι, αν και υπάρχουν τραγούδια μου, που δεν ακούστηκαν και που είναι πολύ καλύτερα απ' τις επιτυχίες μου.
Σας στενοχωρούσε αυτό;
Ναι! Έλεγα «Μα, να μη ''γίνει'' αυτό το τραγούδι;», αλλά καμιά φορά δε μπορείς να τον πιάσεις τον κόσμο!
Τελικά, τι είναι αυτό που σας «γέμιζε» μέσα στα χρόνια; Η επικοινωνία με το κοινό ή η επαφή με τους δημιουργούς, του τύπου απ' τον Σούκα στον Καζαντζίδη και από τον Μουσαφίρη στον Καρβέλα;
Όταν μπαίνεις στο χορό, πρέπει να χορέψεις, αλλιώς τα παρατάς και κάνεις δουλειά μία στο τόσο. Εγώ είχα συμβόλαια για ένα δίσκο το χρόνο, έκανα αμέτρητες συμμετοχές και μου άρεσε, το χαιρόμουν. Δεν έχω παράπονο, το τηλέφωνο μου δε σταμάτησε να χτυπάει. Φυσικά και η επικοινωνία με το κοινό, αλλά και με τους δημιουργούς, ήταν το Νο 1 ζητούμενο μου.
Ανταγωνισμό εισπράξατε από συναδέλφους σας;
(σκέφτεται) Είναι δύσκολη δουλειά αυτή και τα πισώπλατα μαχαιρώματα τα έβλεπα και τα μάθαινα. Έχω και μια διορατικότητα που δεν φαίνεται, αλλά έπιανα τα μαχαιρώματα, τις παρεξηγήσεις και τα μαλώματα. «Όχι εγώ, εκείνη...» κλπ. Πολλοί προσπάθησαν να μου κάνουν προσπέραση, Αντώνη μου, γιατί εγώ συνδύασα όχι μόνο την καλή φωνή με το τραγούδι, αλλά και την αξιοπρέπεια με ένα κύρος. Το θηλυκό στοιχείο, επίσης, τη γυναίκα με τη φινέτσα. Δεν ήμουν το σκυλί που έβγαινε στην πίστα, θα τολμήσω να πω ότι ήμουν μία ευγενική παρουσία.
Η συχωρεμένη Βίκυ Μοσχολιού είχε πει σε τηλεοπτική της συνέντευξη πως «οι σημερινές τραγουδίστριες τραγουδάνε με το στήθος και το μπούτι».
Αυτό, να πω την αλήθεια, εμένα δεν με ενοχλεί τόσο. Νέα κορίτσια είναι που βγαίνουν στην πίστα... Κι εγώ έβγαινα προκλητικά, όχι βέβαια χυδαία, αλλά σαν κοπέλα θα βάλεις και το μινάκι σου, θα βγάλεις λίγο την πλατούλα σου, ε τώρα έτσι ντύνονται, τι να κάνουμε... Δεν θέλω να το κατηγορήσω, αλλά - είπαμε - το τι είσαι εσύ και πως το περνάς, έχει σημασία. Μπορείς να βγεις γυμνή και να μη σε πειράξει κανείς! Κάποιοι παλιοί βρίζουν τους νέους λες και για μας έπεσε χιόνι και τα σκέπασε όλα. Ελάτε τώρα! Σιγά! Ο καθένας κοιτάει πως θα επιβληθεί στη δουλειά αυτή, ανάλογα με την ηλικία του, την εποχή του.
Ίσως μιλάμε για έναν συντηρητισμό που' χει τις ρίζες του στα πολύ παλιά χρόνια. Τη θεία μου, ας πούμε, που κοντεύει τα 90 σήμερα, την είχε ζητήσει ο Μάρκος Βαμβακάρης για τραγουδίστρια, αλλά ο παππούς μου δεν την άφησε μην την πουν πουτάνα στη γειτονιά.
Η λέξη τραγουδίστρια ήταν παρεξηγημένη. Όχι τόσο στα δικά μου χρόνια, γιατί τα πράγματα ευτυχώς είχαν αλλάξει. Εγώ δεν ξέρω τι θα έκανα, έχοντας το τραγούδι στα σπλάχνα μου. Στη Γερμανία που ήμουν, υπήρχε ένα μαγαζί που κάπου - κάπου έφερνε ελληνικά σχήματα, όχι γνωστά ονόματα. Ο μαγαζάτορας, που με ήξερε, με φώναξε να πω κι εγώ ένα τραγούδι. Σηκώθηκα και είπα ένα της Φωτεινής Μαυράκη.
Τι μεγάλη τραγουδίστρια αυτή! Την εκτιμούσε και ο Καζαντζίδης!
Υπέροχη τραγουδίστρια! Αυτά άκουγα εγώ τότε. Δύσκολη τραγουδίστρια, όμως, πολύ δύσκολη! Είπα, τέλος πάντων, ένα τραγούδι της με το φόβο να καταρρεύσω απ' το τρακ! Εκείνη την εποχή, έχοντας περάσει από εργοστάσια της Γερμανίας, δούλευα στην κουζίνα μιας λέσχης αξιωματικών μαζί με τη φράου Γκέρτα. Η φράου Γκέρτα μαγείρευε κι εγώ έπλενα τα πιάτα, θέλω να πω δηλαδή πως δεν γεννήθηκα με το μικρόφωνο στο χέρι. Με τα πολλά και τα λίγα, έπιασα δουλειά ως τραγουδίστρια και την επόμενη μέρα ήρθαν κάτι μερσεντάρες που με ζητούσαν. Η μάνα μου δεν μ' άφηνε γιατί ήμουν 15 ετών, έλεγε που να την πάω μεσ' στη μαύρη νύχτα;
Υπήρχε όμως κρίση και πάντα εμείς είχαμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας την επιστροφή στην Ελλάδα. Τσακιστή δεκάρα δεν είχαμε, αφού η μάνα μου δεν δούλευε πουθενά. Έτσι έγινα τραγουδίστρια με δύο αδέρφια μουσικούς μαζί μου, μπουζούκι - πλήκτρα. Μάζευα τα λεφτά για τα εισιτήρια μας, εγώ, η μαμά μου και ο μικρός μου αδερφός, εφόσον ο πατέρας μου είχε χωρίσει με τη μάνα μου και γυρίσει στην Ελλάδα. Πήρα ένα μεροκάματο, γλυκάθηκα και είπα «Θα μας σώσω», έκανα εν ολίγοις τον αρχηγό της οικογένειας! Πήρα τα ηνία στα χέρια μου, βλέποντας τη μάνα μου νά'χει απηυδύσει. Τι να'κανε αυτή η γυναίκα; Όλοι έλεγαν «Τι καλή φωνή έχει το κορίτσι αυτό» σε σημείο που κάποιοι ενοχλούνταν πριν γίνω ακόμη γνωστή. Και ο κόσμος ο απλός να λέει: «Αφήστε, καλέ, το κορίτσι να τραγουδήσει», οπότε καλυτέρεψε η ζωή μας. Ο Θεός με πήγε εκεί, έτσι πιστεύω εγώ.
Για ποιο λόγο, λέτε, αξίζει να δισκογραφούνται τα τραγούδια; Εσείς, π.χ., χαρίζετε αφειδώς το τραγούδι σας είτε στη λαϊκή που πάτε, είτε γύρω από'να τραπέζι με φίλους.
Απλά θα σ' ακούσει όλη η Ελλάδα, ένα εμπορικό όχημα είναι η δισκογραφία. Θα σε γνωρίσει ο κόσμος κι εμένα ο κόσμος έφτασε εδώ που μ' έφτασε, εμένα και τα τραγούδια μου. Σ' αυτούς το οφείλω, όχι στις δισκογραφικές που είχαν πολλές τραγουδίστριες. Άλλες βγήκαν μπροστά, άλλες χάθηκαν...
Δεν μπορώ να μη σχολιάσω πως ενώ είστε τρομερά δημοφιλής, στην τηλεόραση συχνά βλέπουμε άλλες να λένε τα δικά σας τραγούδια.
Αυτό έχει εκνευρίσει πολύ κόσμο, όχι μόνο εσάς- φαντάζομαι- για να μου το λέτε. Εγώ έχω πάει από τις καλύτερες εκπομπές μέχρι αυτή ενός φίλου μου, που μπορεί να μην τη βλέπει κανείς. Επειδή, όμως, ήταν φίλος μου, εγώ πήγα. Θέλει να το εκτιμήσει, θέλει όχι, δεν με πειράζει αυτό. Εντάξει, να βγάλουν πέντε κοριτσάκια με μινάκια και να χορεύουν, είναι μεσ' στο πλαίσιο της τηλεόρασης. Φταίνε, όμως, και οι συνθέτες που όχι απλά δεν μας καλούν, αλλά δεν μας αναφέρουν κιόλας. Δεν ειν' ωραίο αυτό! Απ' τη στιγμή που μία γυναίκα έκανε γνωστά τα τραγούδια σου, οφείλεις κι εσύ να της πεις δημόσια ευχαριστώ, όχι μόνο εκείνη. Σου λέει «Εγώ το'γραψα το τραγούδι, δικιά μου επιτυχία είναι», αλλά δεν πάει έτσι!
Ας πάμε λίγο στο «Μυστικέ μου έρωτα». Διαχρονική επιτυχία από έναν συνθέτη που είχε γράψει ήδη επιτυχίες για τον Μητροπάνο και άλλους συναδέλφους σας.
Εγώ τραγουδούσα στο μαγαζί του Κώστα Καρουσάκη στις Τζιτζιφιές. Να το γράψετε το όνομα του, γιατί ο άνθρωπος έδινε δουλειά σε πολλά ονόματα. Ήταν η Ρίτα, η Τζένη Βάνου, πολλά σχήματα και μέσα κει τραγουδούσα κι εγώ. Απ' το μαγαζί του Καρουσάκη βγήκαμε εγώ, η Πίτσα Παπαδοπούλου, η Γλυκερία, ο Αντύπας...Ο Μουσαφίρης εκεί είχε την καλλιτεχνική διεύθυνση, έφτιαχνε το πρόγραμμα. Το τραγούδι το'γραψε επί τόπου για μένα, αλλά εγώ του το'χα ζητήσει. «Συγγνώμη» του είπα, «γράφετε για όλους. Για μένα δεν θα γράψετε κάτι;»
οιπόν: «Σου δίνω το λόγο μου ότι θα σου γράψω»! Όταν του το' πα, βέβαια, ήμουν λίγο πιωμένη. Είχα το άγχος της οικογένειας μου πίσω μου, τόσα στόματα που περίμεναν από μένα. Ένα κοριτσάκι ήμουν δίπλα στα θηρία! Και το μεροκάματο μου ήταν χάλια, εκεί που άλλες έπαιρναν περισσότερα, ενώ ήταν άφωνες. Με έριχναν στα λεφτά, γιατί δεν είχα κάποιον να διεκδικήσει καλύτερο μεροκάματο για μένα. Κάθε σαιζόν μου έδιναν τα ίδια και μπορεί και λιγότερα ή και καθόλου. Αυτό το λέω για να μην ακούει ο κόσμος αυτό που λένε «οι χρυσές εποχές»! Όχι για όλους! Ο Μουσαφίρης μου δίνει το «Μυστικέ μου έρωτα» και το τραγουδάω για δύο χρόνια χωρίς να το ηχογραφήσω!
Είχε μακριά μαλλιά τότε ο Μουσαφίρης; Έτσι μου τον είχε περιγράψει κάποτε η συχωρεμένη η Δούκισσα.
Όχι, τότε δεν είχε, αλλά ήταν ένας άντρας πάντα ευπαρουσίαστος. Μου απάντησε, λοιπόν: «Σου δίνω το λόγο μου ότι θα σου γράψω»! Όταν του το' πα, βέβαια, ήμουν λίγο πιωμένη. Είχα το άγχος της οικογένειας μου πίσω μου, τόσα στόματα που περίμεναν από μένα. Ένα κοριτσάκι ήμουν δίπλα στα θηρία! Και το μεροκάματο μου ήταν χάλια, εκεί που άλλες έπαιρναν περισσότερα, ενώ ήταν άφωνες. Με έριχναν στα λεφτά, γιατί δεν είχα κάποιον να διεκδικήσει καλύτερο μεροκάματο για μένα. Κάθε σαιζόν μου έδιναν τα ίδια και μπορεί και λιγότερα ή και καθόλου. Αυτό το λέω για να μην ακούει ο κόσμος αυτό που λένε «οι χρυσές εποχές»! Όχι για όλους! Ο Μουσαφίρης μου δίνει το «Μυστικέ μου έρωτα» και το τραγουδάω για δύο χρόνια χωρίς να το ηχογραφήσω!
Μιλάμε, επομένως, για το 1980.
Ναι, τότε, '79 - '80 - '81. Η ψυχή μου λαχταρούσε να το πω και να το «χρεωθώ», γιατί το ζητούσαν απ' τον συνθέτη μεγάλα ονόματα. Πήγαινα και σκούνταγα τον Μουσαφίρη: «Θα το δώσετε αλλού το τραγούδι; Κάτι τέτοιο ακούγεται». Τα δύο χρόνια που το έλεγα εγώ, ερχόντουσαν στο μαγαζί και μ' άκουγαν μεγάλες τραγουδίστριες, ζήταγαν την παρτιτούρα και το έβαζαν και στα δικά τους προγράμματα. Επιτέλους ήρθε η ώρα που με επισκέφτηκε ο Καραγιάννης ο παραγωγός στο σπίτι, που ήμασταν με τη Ρίτα, ο οποίος με πληροφόρησε πως τελικά θα το πω σε δίσκο!
Λέτε να το εποφθαλμιούσε το κομμάτι αυτό η τότε πεθερά σας, η Ρίτα Σακελλαρίου;
Α, δεν ξέρω. Κι εκείνη την έψαχνε πολύ με το ρεπερτόριο της... Σας είπα, η δουλειά αυτή έχει πολλές αντιζηλίες. Δεν έχει να κάνει με συγγενολόγια και προσωπικές σχέσεις...
Πιστεύετε ότι η Σακελλαρίου θα ήταν πιο καλή μαζί σας αν δεν ήσασταν τραγουδίστρια;
Πιστεύω ναι, αλλά έχει να κάνει και με το χαρακτήρα του καθενός. Συμβάλλει πολύ αυτό! Όταν έρχονταν συνθέτες, μουσικοί που λέγανε «Τι φωνή είναι αυτή και πότε θα κάνει δίσκο;», όταν με πλησίαζαν επιχειρηματίες και μου'λεγαν «Σε θέλουμε στο μαγαζί μας», με συμβούλευαν στην ουσία να μην είμαι η «ουρά» κανενός άλλου τραγουδιστή.
Η μάνα σας, που είσαστε δεμένες, γνώριζε τι τραβάγατε;
Όχι, δεν τα'ξερε αυτά. Την άφηνα απ' έξω. Κοιτάξτε, εγώ δεν ήρθα απ' τη Γερμανία στην Ελλάδα για να πάω κατευθείαν στο καλύτερο μαγαζί. Όχι, υπάρχει προϊστορία!
Στα σκυλάδικα αναφέρεστε;
Πολλά, ναι, γι' αυτό και μπορώ να δουλέψω όπου με βάλεις! Έχω εμπειρίες! Ίσως μου κάνανε και καλό!
Τα σκυλάδικα είναι μεγάλο σχολείο, όλοι το λένε...
Σκυλάδικα δε θέλω να τα πω, γιατί φάγαμε ψωμί απ' αυτά τα μαγαζιά. Δουλέψαμε σκληρά, γιατί οι απαιτήσεις ήταν μεγάλες. Την επαρχία εγώ την έφαγα με το κουτάλι, καλέ, κι εκείνη την εποχή εκεί ήταν αυτά τα μαγαζιά.
Που δεν ήταν και το πιο ιδανικό περιβάλλον για ένα κορίτσι 25 ετών.
Βεβαίως και ήταν ένα επικίνδυνο περιβάλλον! Ρε συ, θες να γράψουμε τη βιογραφία μου να γίνει χαμός; Σ'το λέω τώρα και ανατριχιάζω! Όχι, όμως, του στυλ «Ήμουν η πρώτη», όπως γράφουν πολλές. Εγώ δούλεψα και διαφορετικά!
Διαφορετικά;
Εγώ δούλεψα και κονσομασιόν! Μωρέ, δεν πα' να τα' λεγες; Άμα δεν το'κανες κι αυτό, δρόμο!
Και το κάνατε για χρόνια;
Για πολλά χρόνια, πριν γνωρίσω την Αθήνα! Όχι πως η Αθήνα δεν είχε τέτοια μαγαζιά, αλλά τόσο χάλια δεν ήταν! Εκεί μέσα τι μέλλον να κοιτάξεις; Εκεί περιμένεις να εμφανιστεί ένας άγγελος και σε τραβήξει απ' το βούρκο. Μόνο ελπίδα έχεις! Τι άλλο; Εκείνα τα χρόνια ο κόσμος ήταν άλλος, όλο άντρες μεσ' στο μαγαζί και καμία γυναίκα - άντε μία μόνο κάνα Σάββατο. Να πίνει ο καθένας και να μην ξέρει τι λέει και τι κάνει...Να φοβάσαι μην και δεν έχεις κεράσματα και χάσεις τη δουλειά σου...
Γιατί οι συναδέλφισσες σας δεν μιλάνε ανοιχτά για το παρελθόν τους;
Μπορεί να μην πέρασαν όλες από κει. Άλλες μπορεί να' ταν πιο τυχερές. Κάποτε, πριν πολλά χρόνια, που είπα ότι έκανα κονσομασιόν, κάποιες ενοχλήθηκαν. Μα εγώ δεν είπα «Κάναμε», είπα «Έκανα» και στην τελική δεν μ' ενδιαφέρει τι έκαναν οι άλλοι.
Ένας εργασιακός χώρος συνδεδεμένος εν μέρει με το σεξ, είχε αντίκτυπο στις προσωπικές σας ερωτικές σχέσεις;
Όταν έχω μια σχέση, βεβαίως και είμαι ελεύθερη, δείχνοντας ποια είμαι. Δεν λέω «Κοίτα, α εγώ είμαι η Στανίση»! Όχι, εγώ κόβω και τα νύχια του άντρα, δε με νοιάζει. Αν μου πεις τώρα απ' όλα αυτά τα χρόνια, με καριέρες κλπ., ποια θυμάσαι πιο έντονα, αυτά θα σας απαντήσω, αυτά που με πονάνε. Με συγκλόνισαν, ήταν δίκοπο μαχαίρι εκείνα τα χρόνια, αφού από κει μέσα ή πολύ καλός θά'βγαινες ή πολύ κακός. Η ζωή δε μου χαρίστηκε και την πάλεψα σκληρά. Να, αυτά θέλω να γράψω σ' ένα βιβλίο!
Το κόβω να γίνεται best seller!
Πολλά «ανώνυμα» κορίτσια θα συμφωνήσουν μαζί μου, το τι λένε οι «επώνυμες» δεν μ' ενδιαφέρει! Άλλες γίνανε κι άλλες δεν γίνανε! Όταν εγώ τραγουδούσα για τρεις ώρες πάνω στην πίστα και κουραζόμουν απίστευτα, το προτιμούσα! Γλίτωνα έτσι την τραπεζαρία, τα τραπέζια, καταλαβαίνετε.
Κλαίγατε κιόλας;
Μόνο μια φορά; Αφού τώρα πια δεν έχω δάκρυα, στέρεψα! Προσεύχομαι και λέω καμιά φορά: «Θεέ μου, κάνε με να κλάψω πάλι λίγο», αφού τώρα τα θυμάμαι και το πολύ - πολύ να δακρύσω, αλλά συνέρχομαι και του ξαναλέω «Όχι, ας μ' έχεις καλά, αυτό έχει σημασία». Ψυχολογικά βρήκα τον εαυτό μου, είμαι καλά...
Πιστεύετε ότι γεννηθήκατε με άστρο, που λένε;
Ναι, γιατί στην ηλικία που έφτασα θα μπορούσα να μην έχω δουλειά, να μη με ζητάει κανείς! Εγώ και 80 να πάω, όμως, θα'χω δουλειά, γιατί έχω την προίκα μου. Για να γίνουν όλα αυτά δεν γίνονται επειδή είσαι το καλό παιδί και όλοι σε συμπαθούν. Πιστεύω στον Θεό, παιδιά μου, και βεβαίως έριξα κι εγώ την ψυχή μου κάποια στιγμή στα σκατά. Έκανα κι εγώ πράγματα που ίσως δεν έπρεπε να'χω κάνει, εννοείται όχι να βλάψω άλλους!
Είναι σκέψεις που κάνετε κάθε φορά που πέφτετε για ύπνο;
Αυτά σκέφτομαι εγώ και λέω πως άντεξες...Όσες φορές τα επόμενα χρόνια έβλεπα στενοχώριες κι αντιζηλίες, ξέρετε τι έλεγα; «Εσύ πέρασες τόσα και θα παρατήσεις τώρα τη δουλειά σου για μία χαμούρα;» Όχι, ρε! Για κανέναν πούστη δεν διαπραγματεύομαι! Για να μπορώ να'μαι εδώ, ρε παιδιά! Θέλει μεγάλη πάλη!
Σε ποια ηλικία παντρευτήκατε;
Στα 26...Τον άντρα μου τον γνώρισα στα 19 μου, τον αγάπησα και μ' αγάπησε κι αυτός, πιστεύω. Τώρα το τι ήξερα ν' αγαπήσω στα 19 μου, ο Θεός κι η ψυχή του...Πολλοί άρχισαν τις κακίες, ότι είμαι μ' αυτόν για να βοηθηθώ απ' τη μάνα του, την πεθερά μου, πράγμα που όπως ξέρετε δεν ίσχυε καθόλου. Το αντίθετο!
Πόσο μείνατε μαζί;
14 χρόνια...
Πολλά...
Πολλά, όντως, αξέχαστα χρόνια, άσχημα και οδυνηρά.
Πως και δεν κάνατε ένα παιδί για να αμβλυνόταν κάπως η κατάσταση;
Ευτυχώς που δεν έκανα, γιατί δεν ξέρω πως θα μεγάλωνε το παιδί μου εκεί μέσα.
Για τόσο άσχημες καταστάσεις μιλάμε.
Ναι...
Οι καιροί αλλάζουν, ευτυχώς. Σήμερα μία κακοποιημένη γυναίκα έχει να προστρέξει κάπου για βοήθεια.
Εγώ δεν τα έλεγα πουθενά, δεν ήθελα να στενοχωρήσω την οικογένεια μου. Μόνη μου το πέρασα κι αυτό, που λέει και το τραγούδι.
Μήπως έχετε αγιάσει και δεν το ξέρετε;
(γελάει πολύ) Τι εννοείτε; Δεν καταλαβαίνω...
Να, ο Κώστας Ζουράρις σας χαρακτήρισε «Ιέρεια». Το να' χετε εξαγνιστεί, να'χετε «καθαρίσει» μέσα από τόσο πόνο.
Ζω μόνη εδώ και 10 χρόνια. Είχα μια σχέση μ' ένα παλικάρι που έληξε. Αποφάσισα να μείνω μόνη, δεν είναι κάτι που μου λείπει αυτή τη στιγμή, δεν το επιζητώ.
Τα ίδια μου'χε πει και η Τάνια Τσανακλίδου σε συνέντευξη μας.
Αυτή είναι καλό παιδί και μοναδική ερμηνεύτρια! Έχουμε πολλά χρόνια να ιδωθούμε. Τι σας έλεγε η Τάνια;
Ότι έχει κλείσει ως γυναίκα. Το ίδιο στην ουσία λέτε κι εσείς, μία θελκτική γυναίκα λίγο πάνω απ' τα 60. Δεν σας πήραν δα και τα χρόνια.
Λίγο η απογοήτευση, λίγο το ότι βλέπεις τι είναι ο άλλος, δεν υπάρχει αληθινή σχέση. Γιατί να είμαι μεσ' στα ερωτικά, να παλεύω και μ' αυτά και να μην περνάω και καλά; Λες, OK να υπάρχει ανταγωνισμός στη δουλειά, να υπάρχει όμως και στο σπίτι σου; Ν' ακούς «Ποιον ειν' αυτός που σου μίλησε κι από που σε ξέρει;» Εμένα, από που με ξέρει; Μετά από τόσα χρόνια;
Περιγράφετε σκηνές ζηλοτυπίας;
Ναι, κάτι ανόητα πράγματα!
Εσείς δηλαδή δεν ζηλεύατε τους συντρόφους σας;
Αν έβλεπα κάτι ύποπτο, ναι, αλλά να ζηλέψω έτσι, στα καλά καθούμενα, δε ζηλεύω ποτέ! Η ζήλια με ρίχνει πολύ, με κάνει γυναικάκι.
Πράγματι, είναι πρωτόγονο συναίσθημα.
Δεν μ' αρέσει, δεν τη θέλω...
Ώστε δεν υπήρξατε ποτέ γυναικάκι.
Τ' αντιπαθώ τα γυναικάκια μ' όλη την αναξιοπρέπεια και μικροπρέπεια τους!
Ποιο τραγούδι σας απ' όλα, κάθε φορά που το τραγουδάτε, λέτε «Αυτό είμαι εγώ»;
«Περνούσαν τραίνα, τα ρημαγμένα χρόνια μου, και τα όνειρα μου στοιβαγμένα στα βαγόνια»! Πήγαινε - έλα Γερμανία - Ελλάδα με τα τραίνα, αυτή ήταν όλη η νιότη μου. Τάκης Μουσαφίρης!
Αναρωτιέμαι αν δεχτήκατε τη δεκαετία του '80 πρόταση απ' τον Μίκη Θεοδωράκη, τότε που συνεργαζόταν και μ' άλλους συναδέλφους σας από το λαϊκό τραγούδι ή και το τραγούδι της πίστας.
Τον Θεοδωράκη τον γνώρισα από κοντά τότε ακριβώς. Με παίρνουν απ' την εταιρεία και μου λένε «Τρέχα»! Πήγα κάπου, θυμάμαι, στο Κολωνάκι και τους βρήκα μαζί με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, ο οποίος βέβαια...
Θα σας είχε λατρεία.
Όχι, εγώ του είχα μεγάλη λατρεία! Δεν ξέρω τι γνώμη είχε ο άνθρωπος για μένα. Νιώθω άτυχη που δεν τραγούδησα ποτέ στίχους του. Μεγάλη πένα! Εκεί, λοιπόν, κάθονταν με τον Μίκη, μιλούσαν, έπιναν τα ποτά τους, αλλά δεν θα τους έκανα και δεν μου είπαν κάτι. Πιθανώς να έψαχναν μια πιο έντεχνη τραγουδίστρια. Να σας πω κι ένα άλλο, όμως; Εντάξει, ο Θεοδωράκης και ο Χατζιδάκις είναι γνωστοί σ' όλη την οικουμένη. Τους σεβόμαστε! Και ποια ειμ' εγώ να μιλάω τώρα γι' αυτούς; Απ' την άλλη, η Ελλάδα μας έχει μεγάλο μουσικό πλούτο και συνήθως κανείς δεν αναφέρει τον Ζαμπέτα, τον Βίρβο, τον Πλέσσα, τον Χατζηνάσιο ή τον Σπανό, που λατρεύω τα τραγούδια του. Μεγάλα πλατάνια! (σ.σ. Σηκώνεται και πετάγεται στο μέσα δωμάτιο για να ρίξει μια ματιά στη μητέρα της)
Μη φεύγετε, σχεδόν τελειώσαμε.
(επιστρέφει σε μισό λεπτό)
Σας απασχολούν αυτά που γράφονται για σας;
Τα καλά μ' απασχολούν. Τα αρνητικά δεν τα βλέπω και δεν τα ακούω, μην έχοντας και μεγάλη σχέση με το internet. Κοντά στα καλά πάντα θα γράψουν και κακά.
Εκτός από ειλικρίνεια, μήπως κρύβει κι έναν εγωκεντρισμό όλη αυτή η εξομολογητική σας διάθεση;
Δεν το ψάχνω και δεν μ' ενδιαφέρει, ο καθένας λέει τα δικά του. Αλίμονο αν καθόμουν κι άκουγα τις κακίες τους. Πίσω θα πήγαινα, όχι μπροστά. Εγωκεντρισμό γιατί, όμως; Ξέρω σε ποιον μιλάω, ξέρετε σε ποια μιλάτε, δεν είμαστε «χθεσινοί» κι οι δυο μας.
Τι γνώμη έχετε για τη μνήμη;
Η μνήμη είναι όλες σου οι αναμνήσεις κι άμα δεν έχεις μνήμη, είσαι χαμένος! Με φοβίζει πολύ η απώλεια της μνήμης, δε θέλω να το σκέφτομαι. Βλέπω τη μαμά και λέω πως χειρότερο πράγμα δεν υπάρχει! Χριστέ μου! Που είσαι χωρίς αναμνήσεις, σε ποιον κόσμο βρίσκεσαι;
Βλέπω αναμμένο καντηλάκι εδώ.
Δεν σβήνει ποτέ το καντηλάκι μου!
Αν σας ρωτούσα ποιες άλλες πίστεις έχετε;
Εννοείτε αν έχω μπλεχτεί με αιρέσεις και τέτοια;
Όχι, όχι, αφήστε κατά μέρος τα θρησκειολογικά.
Αν δεν πιστεύεις στον εαυτό σου, κάτσε σπίτι σου και μην κάνεις τίποτα. Εγώ πιστεύω, γιατί κι οι γονείς μου ήταν θεοσεβούμενοι. Υπάρχουν παιδιά που πιστεύουν κάτι άλλο απ' αυτό των γονιών τους, όμως εγώ ήμουν εκεί. Σε μεγάλες μου φουρτούνες, που μπορεί να μην είχα να πάρω ψωμί, προσευχόμουν στην Παναγία, της μιλούσα σαν να ήταν φίλη μου: «Κοίτα, δεν υπάρχει δεκάρα, κάνε κάτι»! Και τελευταία στιγμή πάντα κάτι γινόταν και βρισκόμουν με δουλειά και με λεφτά.
Και το αποδίδατε σε θεϊκή παρέμβαση; Δεν σας είχαν μάθει ότι τον Θεό δεν τον απασχολούμε για υλικά αγαθά;
Εγώ παρακαλούσα για την επιβίωση μου, όχι για πολυτέλειες.
Σωστό κι αυτό...
Είναι σαν το τυχερό άστρο, που με ρωτήσατε πριν. Αστέρια υπάρχουν πολλά, άλλα σβήνουν και άλλα πέφτουν. Η πίστη είναι άλλο πράγμα, «Η πίστη σου σε έσωσε»...
Ομολογώ πως δεν περίμενα ν' ακούσω από σας ευαγγελικές ρήσεις.
Μα τα'χω μάθει απ' έξω τα ιερά κείμενα τόσο που τα'χω διαβάσει. Κάνω τον Εσπερινό μου, τις παρακλήσεις στην Παναγία, τους Χαιρετισμούς...
Κάνετε την ψυχοθεραπεία σας κι εσείς...
Μεγάλη ψυχοθεραπεία! Αποφεύγεις πολλά! Πηγαίνω στην εκκλησία, αλλά τώρα όχι κάθε Κυριακή, λόγω κορονοϊού. Πάντως θα περάσω και θα τ' ανάψω το κερί μου, γιατί αλλιώς μπαίνεις κι αλλιώς βγαίνεις. Το'χω δει αυτό!
Απαλύνετε έτσι και το φόβο του θανάτου.
Αν το πάρεις απόφαση και πεις ότι αυτή είναι η φύση...Οι ψυχές όμως δεν πεθαίνουν ποτέ και μπορείς να λες ότι θα ζήσεις σ' ένα άλλο σώμα κάποια στιγμή.
Στη μετενσάρκωση πιστεύετε, μου λέτε.
Πιστεύω, ναι.
Αυτό το πιστεύουν οι ινδουιστές, όχι οι χριστιανοί.
Δεν πεθαίνεις και ο Θεός θανατώνει την ψυχή σου, εγώ αυτό πιστεύω. Ζεις, υπάρχεις κάπου αλλού.
Στον αέρα;
Μωρέ, όπου και να'μαι, ζω, αρκεί να ζω (γελάει πολύ)
Γιατί πιστεύετε τα λέμε όλα αυτά σε μία συνέντευξη;
Γιατί αυτή η συνέντευξη δεν θα πάει στο βρόντο, τέτοια αίσθηση έχω. Δεν θέλω να μένω μόνο στις «εμπορικές» συνεντεύξεις, αλλά σ' αυτές με ουσία και ποιότητα.
Από σας εξαρτάται αυτό κάθε φορά.
Μην το λέτε, κάτι παραπάνω ξέρω έχοντας δώσει εκατοντάδες συνεντεύξεις.
Κυρία Στανίση, ήσασταν συγκλονιστική και σας ευχαριστώ.
Εγώ σας ευχαριστώ γιατί θα δείξετε πως η ζωή μου δεν ήταν μόνο δουλειά, μαγαζιά και κονόμα. Ήταν κι άλλα πράγματα, για τα οποία με κάνατε να μιλήσω διεξοδικά.
