ΜΜΕ - Έρευνα: TV δραματοποιεί, social media αναξιόπιστα, κίνδυνος υπερπληροφόρησης
ΜΜΕ - Έρευνα: Η υγειονομική κρίση που προκαλεί η πανδημία σε συνδυασμό με τις οικονομικές συνέπειες που επιφέρει, αλλάζουν το τοπίο και τα δεδομένα σε πάρα πολλούς τομείς. Ένας εξ αυτών, είναι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Σύμφωνα με έρευνα του ΑΠΘ, έφερε σημαντικές αλλαγές και τονίζει ότι εν μέσω κρίσης βρίσκονται μπροστά σε μια πρόκληση: να επιβιώσουν αλλά και να κερδίσουν το χαμένο έδαφος, ειδικά τα παραδοσιακά ΜΜΕ.
Η έρευνα κοινής γνώμης, διενήργησε σε δείγμα 1.300 ατόμων το Εργαστήριο Διεθνούς και Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας (IPJ Lab) του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Για τις ανάγκες της έρευνας συντάχθηκε ένα ερωτηματολόγιο που αποτελείται από 23 ερωτήσεις, ενώ η συλλογή των στοιχείων έγινε από 22/03/2020 έως 25/03/2020.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Οι πολίτες δηλώνουν ότι αναζητούν εξειδικευμένη ενημέρωση, αν και διατηρούν επιφυλάξεις για την αξιοπιστία αυτής. Χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα για την αποφασιστική καμπή, στην οποία βρίσκονται τα ΜΜΕ, αποτελεί η τηλεόραση: Πολλοί περισσότεροι πολίτες την επιλέγουν ως μέσο ενημέρωσης για τον κορονοϊό, η ποιότητα της κάλυψης των γεγονότων που σχετίζονται με την επιδημία κρίνεται καλή έως πολύ καλή από την πλειοψηφία. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία εκτιμά πως τα τηλεοπτικά μέσα δραματοποιούν την κατάσταση.
Ζητούμενο μία νέα εμπιστοσύνη
Μείζον ζήτημα της έρευνα είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα μέσα ενημέρωσης. Από τους 1.300 ερωτηθέντες οι 769 δηλώνουν ότι εμπιστεύονται λίγο έως καθόλου τα ΜΜΕ, οι 524 από αρκετά έως πολύ και μόλις 7 πάρα πολύ. Ωστόσο, διακρίνεται μια αλλαγή προς το καλύτερο, καθώς το 71% δηλώνει πως ο βαθμός εμπιστοσύνης του προς τα ΜΜΕ δεν έχει διαφοροποιηθεί στη διάρκεια της κάλυψης της επιδημίας, ενώ έχει αυξηθεί για το 12% και έχει μειωθεί για το 17%.
Επίσης, διαπιστώνετε στροφή των πολιτών στα παραδοσιακά ΜΜΕ καθώς το 41% δηλώνει πως έχει αλλάξει τρόπο ενημέρωσης και αναζητεί εξειδικευμένη πληροφόρηση, έναντι 32% που δεν έχει αλλάξει. Το 22% ενημερώνεται με μεγαλύτερη συχνότητα από τα ΜΜΕ και 5% δηλώνει πως έχει αλλάξει τα ΜΜΕ από τα οποία ενημερώνεται. Το 77% των ερωτηθέντων αναζητεί επιστημονικές πηγές πληροφόρησης.
Σε ό,τι αφορά την ποιότητα της ενημέρωσης ανά μέσο «καλή έως πολύ καλή» αξιολογείται σε ποσοστό 55% για τις ενημερωτικές ιστοσελίδες, 36% για την τηλεόραση, 32% για το ραδιόφωνο, όπως και για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και 25% για τα έντυπα μέσα. Αντίθετα οι ερωτηθέντες θεωρούν «κακή έως πολύ κακή» την ποιότητα της ενημέρωσης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά 31%, την τηλεόραση σε ποσοστό 30%, τα έντυπα μέσα σε ποσοστό 12%, τις ιστοσελίδες κατά 13% και το ραδιόφωνο 9%.
Η κρίση στα ΜΜΕ και η αυριανή ημέρα
Στην έρευνα αποτυπώνονται ανάγλυφα και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα έντυπα ΜΜΕ στην εποχή του διαδικτύου: Τέσσερις στους δέκα δε διαβάζουν περιοδικά και εφημερίδες και τρεις στους δέκα δεν ακούν ραδιόφωνο. Αντίστοιχα περισσότεροι από εννιά στους δέκα ενημερώνονται από το διαδίκτυο.
Αναφορικά με τον τρόπο της κάλυψης της επιδημίας το 57% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι τα τηλεοπτικά μέσα δραματοποίησαν την κατάσταση, το 26% ότι παρουσίασαν την κρίση όπως είναι, το 6% ότι υποτίμησαν την κρίση, το 1% ότι παραπληροφόρησαν, ενώ ένας στους δέκα δεν παρακολουθεί το μέσο, ώστε να έχει άποψη.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, που μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, Χρήστο Φραγκόπουλο, «το έργο των δημοσιογράφων που καλύπτουν επιστημονικά θέματα είναι εξαιρετικά σημαντικό, ιδιαίτερα στην εποχή μας όπου η επιστημονική πρόοδος τρέχει με καταιγιστικούς ρυθμούς, ενώ οι πολίτες αδυνατούν να την παρακολουθήσουν».
Εν ολίγοις, ο αγώνας που δίνουν τα ΜΜΕ, «δεν είναι μόνο εναντίον της επιδημίας». αλλά «οφείλουν, εξίσου σοβαρά. να αγωνιστούν για την εμπιστοσύνη που θα έχουν οι πολίτες την επόμενη ημέρα απέναντι στα ΜΜΕ, η οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό διαμορφώνεται σήμερα από τον τρόπο που οι πολίτες πληροφορούνται και αντιλαμβάνονται το θέμα».
«Τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα της τεκμηριωμένης δημοσιογραφικής κάλυψης, που απαντά στον φθηνό εντυπωσιασμό, αλλά θα είναι και ουσιαστικός σύμμαχος των πολιτών», σχολιάζει από την πλευρά του ο αναπληρωτής καθηγητής του ίδιου Τμήματος του ΑΠΘ Νίκος Παναγιώτου. «Μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στην παραπληροφόρηση, όμως ελάχιστα έχει υπογραμμιστεί ο κίνδυνος της υπερπληροφόρησης, που οδηγεί πολλούς πολίτες στο να αποφεύγουν να ενημερωθούν. Αισθάνονται ότι δεν καταλαβαίνουν το θέμα ή το κυριότερο δεν τους βοηθά καθόλου στην προσπάθεια να διαχειριστούν την κρίση».
