Πλαφόν στο φυσικό αέριο: Με χαμηλές προσδοκίες το κρίσιμο συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ

Κρίσιμο συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ πραγματοποιείται σήμερα, 13 Δεκεμβρίου, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην έχει αποφασίσει ακόμα για το πλαφόν στο φυσικό αέριο, προκειμένου να αποφευχθούν ακραίες καταστάσεις.

Η καθυστέρηση αυτή έχει διχάσει τις χώρες σε δύο μπλοκ: Το ένα, στο οποίο πρωτοστατεί η Ελλάδα με το Βέλγιο την Ισπανία και την Πολωνία, περιλαμβάνει 15 χώρες που επιθυμούν την επιβολή πλαφόν για να αποφευχθούν τα φαινόμενα κερδοσκοπίας που υπάρχουν στην αγορά ενώ θα αμβλυνθεί το υψηλό κόστος που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές και οι κρατικοί προϋπολογισμοί με τις επιδοτήσεις των τιμών.

Οι χώρες αυτές προτείνουν πλαφόν σε χαμηλότερα επίπεδα στα 220 ευρώ ενώ η πρότασή τους προβλέπει ότι η ενεργοποίηση θα γίνεται εφόσον η τιμή αυτή διατηρείται για διάστημα 5 ημερών και είναι κατά 35 ευρώ η μεγαβατώρα υψηλότερη των τιμών στα ανταγωνιστικά διεθνή χρηματιστήρια. Επίσης η πρόταση των κρατών δεν αφορά μόνο στα συμβόλαια της επόμενης ημέρας αλλά και στα μηνιαία, τα διμηνιαία και τα τριμηνιαία συμβόλαια.

Το δεύτερο, στο οποίο κυριαρχούν η Γερμανία και η Ολλανδία, θεωρεί ότι το πλαφόν θα προκαλέσει κίνδυνο ομαλού εφοδιασμού της αγοράς, αν η τιμή του είναι χαμηλότερη από αυτή που είναι διατεθειμένες να πληρώσουν άλλες χώρες που καταναλώνουν υγροποιημένο αέριο, όπως οι ασιατικές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για το νομοθετικό έργο της ΕΕ, απέφευγε επί μήνες να παρουσιάσει οποιαδήποτε πρόταση για το πλαφόν.

Τον Νοέμβριο, αφού είχε μεσολαβήσει η Σύνοδος Κορυφής του Οκτωβρίου και μετά από την προειδοποίηση από τις χώρες του πρώτου μπλοκ ότι δεν θα ψήφιζαν τα άλλα μέτρα του πακέτου που προωθούσε, η Επιτροπή ανακοίνωσε μία πρόταση για ένα πλαφόν, η ενεργοποίηση του οποίου, όμως, ουσιαστικά θα ήταν αδύνατη καθώς για να γίνει αυτό θα έπρεπε η τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Αμστερνταμ (TTF) να διατηρηθεί στα 275 ευρώ η μεγαβατώρα για διάστημα δύο εβδομάδων – ενώ σήμερα είναι κοντά στα 120 ευρώ – και επιπλέον η τιμή του LNG να ήταν μικρότερη κατά τουλάχιστον 58 ευρώ επί 10 ημέρες στην ίδια περίοδο.

Η πρόταση αυτή προκάλεσε αντίδραση από τις χώρες του πρώτου μπλοκ, με τον υπουργό Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, να τονίζει ότι δεν συνιστά πλαφόν και ότι είναι ρεαλιστικό να καθοριστεί αυτό σε ένα εύρος τιμών από 150 έως 200 ευρώ, ενώ οι υπουργοί Ενέργειας της Ισπανίας και της Πολωνίας τη χαρακτήρισαν αστείο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με την πρόταση της Κομισιόν, το πλαφόν δεν θα είχε ενεργοποιηθεί ούτε τον Αύγουστο, καθώς οι τιμές τότε είχαν ξεπεράσει τα 275 ευρώ για μία εβδομάδα, καταδεικνύοντας έτσι την αντίφαση σε σχέση με τον στόχο της.

Οι αντιδράσεις μεταφέρθηκαν, όπως αναμενόταν, στο προηγούμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, στο οποίο έγινε εκτεταμένη συζήτηση και αποφασίστηκε να μετατεθεί η απόφαση για το επόμενο Συμβούλιο στις 13 Δεκεμβρίου.

Αν και υπήρχε συμφωνία για τα άλλα δύο θέματα του πακέτου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – τις κοινές προμήθειες αερίου της ΕΕ και την επιτάχυνση της αδειοδότησης των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – όλο το πακέτο παραπέμφθηκε για έγκριση στην επόμενη σύνοδο.

Υπέρ της άποψης των χωρών του βορά τάχθηκε τις προηγούμενες ημέρες και η ΕΚΤ, η οποία προειδοποίησε ότι η πρόταση της Κομισιόν, αντί για μετριασμό των τιμών, μπορεί να φέρει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Στη γνωμοδότηση της ΕΚΤ προς τα ευρωπαϊκά όργανα, που φέρει την υπογραφή της Κρ. Λαγκάρντ, εκφράζεται ο φόβος πως ενώ ο στόχος της πρότασης είναι να συγκρατηθούν οι ακραίες διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου, εντούτοις μπορεί η πρόταση της Κομισιόν να πετύχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή να ενισχύσει τη μεταβλητότητα στις ενεργειακές αγορές.