Eίναι η Έκθεση Πισσαρίδη μία πρόταση για το μέλλον; - 4 αναλύσεις με εναλλακτικές προτάσεις

Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ εγκαινιάζει μια νέα ενότητα στην ιστοσελίδα του με τίτλο «Διάλογοι: Για ένα προοδευτικό σχέδιο με βιωσιμότητα & δικαιοσύνη».

Έπειτα από μια παρατεταμένη περίοδο βαθιάς ύφεσης και βίαιης αναδιάρθρωσης, που ακολουθήθηκε από μία φάση σταθεροποίησης και στη συνέχεια εισόδου σε έναν κύκλο θετικών ρυθμών ανάκαμψης, αύξησης εισοδημάτων και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, η ελληνική οικονομία και η κοινωνία βρίσκονται πάλι εν μέσω μιας σφοδρής κρίσης.

Στη συγκυρία αυτή, η χώρα καλείται από τη μία να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες συνέπειες της πανδημίας και την αποκατάσταση των πληγμάτων που αυτή επιφέρει, από την άλλη να προετοιμαστεί για την ανταπόκριση στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής (4η Βιομηχανική Επανάσταση, Κλιματική Αλλαγή, ανισότητες κ.ά.) και στους διαρθρωτικούς μετασχηματισμούς που απαιτούνται.

Η δημοσίευση του «Σχεδίου για την Ανάκαμψη της Ελληνικής Οικονομίας», η Έκθεση Πισσαρίδη, όπως είναι ευρύτερα γνωστή, κινητοποίησε εκ νέου τη σχετική συζήτηση, αφού η ίδια η Έκθεση παρουσιάζεται ως μια «αναπτυξιακή μελέτη της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια».

Στο πλαίσιο αυτό, σε συνέχεια της εκδήλωσης «Eίναι η Έκθεση Πισσαρίδη μία πρόταση για το μέλλον; Συζητώντας για ένα εναλλακτικό, προοδευτικό σχέδιο βιωσιμότητας & κοινωνικής δικαιοσύνης», στη νέα ενότητα και με αφορμή την κριτική προσέγγιση της Έκθεσης Πισσαρίδη, θα επιχειρείται η άρθρωση εναλλακτικών προτάσεων για την υπέρβαση των συνεπειών των διαδοχικών κρίσεων που έχουν πλήξει την ελληνική οικονομία, καθώς και την προοδευτική διέξοδο για την ελληνική κοινωνία στη βάση των ακόλουθων έξι αξόνων-κριτηρίων:

• Της σύμπλευσης με τις σύγχρονες προοδευτικές τάσεις για την υπέρβαση της κρίσης
• Του παραγωγικού μετασχηματισμού με όρους μακροχρόνιας βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας
• Της μέγιστης δυνατής συμπερίληψης των κοινωνικών υποκειμένων αναφοράς στο σχέδιο ανάκαμψης των επόμενων χρόνων
• Της μείωσης των ανισοτήτων και της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής
• Της κατοχύρωσης και αναβάθμισης των δημόσιων αγαθών
• Της εδραίωσης συμμετοχικών δημόσιων θεσμών, διαδικασιών και πολιτικών κοινωνικής προστασίας και αποτροπής νέων κρίσεων.

Η ενότητα αυτή ξεκινά με 4 αναλύσεις.

Έκθεση Πισσαρίδη: Ίδιες πολιτικές, διαφορετικά αποτελέσματα;

«Η Έκθεση υιοθετεί μια επικαιροποιημένη μορφή της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον», αποτελεί δηλαδή ένα κείμενο που σε βασικές του όψεις θα μπορούσε να έχει ενδεχομένως κάποια «θετικά» αποτελέσματα αν υιοθετούταν πολλά χρόνια πριν. Είναι ένα κείμενο «οικονομικών της προσφοράς», στο οποίο η μεγάλη τομή των κεϋνσιανών οικονομικών και βεβαίως των εξελίξεων των τελευταίων 10-15 χρόνων αγνοείται εντελώς. Τηρεί με ευλάβεια τη λογική πως η «αγορά είναι ορθολογική και γνωρίζει», ως εκ τούτου είναι μακριά από λογικές που σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο επαναφέρουν δυναμικά στο προσκήνιο τη σημασία, για παράδειγμα, της «βιομηχανικής πολιτικής». Μάλιστα, ακόμη και στη συγκυρία της πανδημίας, δεν δείχνει να κατανοεί πως θα πρέπει να ασκηθεί μια πιο παρεμβατική πολιτική εκ μέρους του κράτους –πράγμα που τείνει όμως να γίνει κοινός τόπος διεθνώς. Η Έκθεση φαίνεται επίσης να αποστασιοποιείται από αυτό που εδώ και μια δεκαετία αναγνωρίζεται όχι μόνο από μεμονωμένους ερευνητές αλλά και από διεθνείς Οργανισμούς, ότι δηλαδή οι ανισότητες δεν είναι μόνο κοινωνικά άδικες, αλλά και άμεσα αντιπαραγωγικές», τόνισε ο Λόης Λαμπριανίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, πρώην Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης. Η ανάλυση

Κριτική της Έκθεσης Πισσαρίδη

Στην ανάλυση του ο Αντώνης Λιάκος, Ιστορικός, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ σχολίασε ότι «η ανιστορικότητα της Έκθεσης αποτυπώνεται στον τρόπο που αντιμετωπίζει την κρίση και τη μνημονιακή περίοδο (2010-2018). Φαίνεται παράξενο, μια έκθεση για το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας να παρακάμπτει την κρίση, που συνιστά μια μεγάλη καμπή στην πορεία της ελληνικής οικονομίας. Η παράκαμψη φαίνεται από το γεγονός ότι η οκταετία της κρίσης και της επιτήρησης δεν αντιμετωπίζεται καθεαυτή, αλλά ως μια διακύμανση συνολικά της περιόδου1981-2019, επομένως τα αρνητικά ποσοστά ανάπτυξης της περιόδου αυτής συναθροίζονται με τα θετικά των προηγούμενων περιόδων. Έτσι λ.χ. κατασκευάζεται ένας μέσος όρος για όλη την αδιαφοροποίητη περίοδο 1981-2019 ανάπτυξης 0,9% και αύξησης του κατακεφαλήν ΑΕΠ 0,6%!». Η ανάλυση

Αγροδιατροφικός τομέας: Από την Έκθεση Πισσαρίδη στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

«Η Έκθεση Πισσαρίδη, λοιπόν, διαπιστώνει τις γνωστές αδυναμίες του αγροδιατροφικού τομέα, όπως ο μικρός κλήρος, η χαμηλή παραγωγικότητα ανά εκμετάλλευση, ο χαμηλός βαθμός οργάνωσης της παραγωγής, η υψηλή εξάρτηση από τις επιδοτήσεις, η χαμηλή εκπαίδευση και η ισχνή δημογραφική κατάσταση του αγροτικού πληθυσμού, η περιορισμένη χρήση της τεχνολογίας κ.ά. και καταλήγει στις προκλήσεις και προοπτικές που διανοίγονται στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. 

Οι προτάσεις πολιτικής που καταθέτει η Έκθεση αφορούν στη μεγέθυνση των εκμεταλλεύσεων, στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και στην καινοτομία, στη βελτίωση της δημογραφικής και εκπαιδευτικής κατάστασης των αγροτών, στη σύνδεση πανεπιστημίων και παραγωγής, στη μείωση του κόστους και στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας, στο branding και την εξωστρέφεια και τέλος στη διακλαδική διασύνδεση με τον τουρισμό. 

Η Έκθεση, όμως, δεν λαμβάνει υπόψη την εμπειρία της πανδημίας, τις επιπτώσεις της, και συνακόλουθα, τις νέες προκλήσεις που προκύπτουν για τον αγροδιατροφικό τομέα», τόνισε ο Χαράλαμπος Κασίμης, Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ανάλυση

Το «Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία» αποδιαρθρώνει την Έρευνα και την Καινοτομία

Στην ανάλυση τους ο Κώστας Φωτάκης, πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας & Καινοτομίας, Ομότιμος Καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και τέως Προέδρος του ΙΤΕ και η Πατρίτσιας Κυπριανίδου, Διδάκτορας Χημείας, πρώην Γενική Γραμματέας Έρευνας & Τεχνολογίας και ο Αλέξανδρος Σελίμης, Διδάκτορας Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης σχολιάζουν ότι τα επιχειρήματα της Έκθεσης έχουν ελλιπή και μονομερή τεκμηρίωση, και δεν λαμβάνουν υπόψη τις επενδύσεις και τις θετικές τάσεις και δυνατότητες που διαμορφώθηκαν στην Ε&Κ την περίοδο 2015-2019 στη χώρα. Στη μελέτη αποδομείται η πρόταση της Έκθεσης για τη δημιουργία ενός νομικού προσώπου (Εθνικός Οργανισμός Επιστημών – ΕΟΕ) στο οποίο θα συγχωνευθούν οι ερευνητικοί φορείς, η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Η ανάλυση