Πρόταση μομφής: Τι είναι και τι προβλέπει το Σύνταγμα

Ραγδαίες είναι οι πολιτικές εξελίξεις, με αιχμή το σκάνδαλο των υποκλοπών, με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να είναι έτοιμος να καταθέσει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης.

Με τον όρο «πρόταση μομφής» ή «πρόταση δυσπιστίας» εννοείται η πρόταση που καταθέτει κόμμα της αντιπολίτευσης στη Βουλή των Ελλήνων, με σκοπό το Σώμα να άρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση ή από μέλος της.

Το καθεστώς που διέπει τη διαδικασία της πρότασης μομφής περιγράφεται πρωτίστως στο άρθρο 84 του Συντάγματος και με πιο αναλυτικό τρόπο στο άρθρο 142 του Κανονισμού της Βουλής.

Βάσει του άρθρου 84, η πρόταση δυσπιστίας κατατίθεται, εφόσον φέρει την υπογραφή του 1/6 του όλου αριθμού των βουλευτών (δηλαδή από 50 βουλευτές) και πρέπει να περιλαμβάνει με σαφήνεια τα θέματα, για τα οποία οι βουλευτές αίρουν την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση εν συνόλω ή από κάποιο μέλος της.

Οι βουλευτές καταθέτουν την πρόταση μομφής προς τον Πρόεδρο της Βουλής κατά τη διάρκεια μιας δημόσιας συνεδρίασης του Σώματος.

Σε περίπτωση που η πρόταση υπογράφεται, όπως προαναφέρθηκε, από τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό βουλευτών, τότε η Βουλή διακόπτει τις εργασίες της για δύο ημέρες, εκτός κι αν η κυβέρνηση ζητήσει να ξεκινήσει αμέσως η συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας.

Σε ό,τι αφορά τα χρονικά περιθώρια, ο Κανονισμός της Βουλής επισημαίνει πως η συζήτηση στην Ολομέλεια ολοκληρώνεται το αργότερο τη δωδεκάτη νυκτερινή της τρίτης ημέρας από την έναρξή της με ονομαστική ψηφοφορία.

Σύμφωνα, πάντα με το άρθρο 142 του Κανονισμού της Βουλής, η συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας ξεκινά με την ομιλία δύο τουλάχιστον βουλευτών από εκείνους που την υπέγραψαν.

Παράλληλα, μέχρι το τέλος της ομιλίας των δύο βουλευτών, συντάσσεται ο πλήρης κατάλογος των ομιλητών που θα τοποθετηθούν ενώπιον της Ολομέλειας.

Προκειμένου να γίνει δεκτή η πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης εν συνόλω ή κατά κάποιου μέλους, θα πρέπει να έχει υπερψηφιστεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών (151 βουλευτές).

Υπογραμμίζεται, τέλος, ότι δεν μπορεί να υποβληθεί εκ νέου πρόταση μομφής, εάν δεν έχει συμπληρωθεί χρόνος έξι μηνών, από την απόρριψη προηγούμενης όμοιας πρότασης, εκτός αν υπογράφεται από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών.

Μετατροπή σε ψήφο εμπιστοσύνης

Σύµφωνα µε το άρθρο 141 του Κανονισµού της Βουλής, η κυβέρνηση µπορεί οποτεδήποτε να ζητήσει ψήφο εµπιστοσύνης της Βουλής µε γραπτή ή προφορική δήλωση του πρωθυπουργού στη Βουλή.

Η πρόταση εγγράφεται σε ειδική ηµερήσια διάταξη και η ψηφοφορία για την ψήφο εµπιστοσύνης είναι ονοµαστική.

Στο άρθρο 142 του Κανονισµού αναφέρεται επίσης ότι «η Βουλή µπορεί µε απόφασή της να αποσύρει την εµπιστοσύνη της από την κυβέρνηση ή από µέλος της ύστερα από πρόταση δυσπιστίας».

Για τη διαδικασία, ο Κανονισµός προβλέπει ότι «η συζήτηση αρχίζει µε την οµιλία δύο βουλευτών από εκείνους που υπογράφουν την πρόταση. H εγγραφή των άλλων οµιλητών γίνεται έως το τέλος της οµιλίας των δύο προτεινόντων».