Σύνοδος Κορυφής ΕΕ: Απομακρύνεται η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία [vids]

Με στόχο να ζητήσουν εγγυήσεις για αποκλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στην ανατολική Μεσόγειο ή σε διαφορετική περίπτωση επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας,  προσέρχονται Αθήνα και Λευκωσία στη διήμερη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ξεκινά την Πέμπτη 1η Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, κρατούν «μικρό καλάθι» για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ θα δείξει την αλληλεγγύη της.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πηγαίνει στη Σύνοδο, αμέσως μετά τις συναντήσεις που είχε στην Κρήτη με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο. Οι ευρωτουρκικές σχέσεις με αιχμή τις τουρκικές προκλήσεις αναμένεται να αποτελέσουν το αποκλειστικό αντικείμενο του δείπνου των ηγετών που θα πραγματοποιηθεί το βράδυ της Πέμπτης, στη βελγική πρωτεύουσα.

Ωστόσο, όπως εκτιμούν αναλυτές, μετά και το αρνητικό σήμα για την επιβολή κυρώσεων εις βάρος της Άγκυρας που έδωσε η Άνγκελα Μέρκελ - χαρακτηρίζοντας «σύνθετο» το θέμα της Τουρκίας - η Αθήνα θα στηρίξει μια τακτική «μαστίγιου και καρότου», δηλαδή να βρίσκεται στο τραπέζι έτοιμη η λίστα κυρώσεων αν η Άγκυρα παρεκκλίνει από το δρόμο της διπλωματίας. Και αυτό, για να μην επηρεαστεί η διαδικασία των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Αθήνα δεν θα απαιτήσει έγκριση κυρώσεων, ούτε καν τη δημιουργία αυτοματοποιημένου μηχανισμού», βάσει του οποίου θα ενεργοποιούνταν αυτόματα κυρώσεις κατά της Τουρκίας σε περίπτωση παραβατικής συμπεριφοράς. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι η ΕΕ δεν θα επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία, αλλά θα της απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση ότι οι κυρώσεις θα ενεργοποιηθούν αν υπάρξουν μονομερείς ενέργειες.

Μέρκελ: Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν στα πρόθυρα σύρραξης

Τις λεπτές ισορροπίες που κυριάρχησαν το προηγούμενο διάστημα, καθώς και την ανησυχία της για την επόμενη ημέρα, φρόντισε να αναδείξει η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, μία μόλις ημέρα πριν τη Σύνοδο. Η καγκελάριος προειδοποίησε τους γερμανούς βουλευτές ότι «δεν μπορούμε να διανοηθούμε πόσο μικρή είναι η απόσταση σε ορισμένες περιπτώσεις μεταξύ στρατιωτικής σύρραξης και ειρηνικής διευθέτησης».

Η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και το ενδεχόμενο σύρραξης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία απασχόλησαν την ομιλία της στο γερμανικό Κοινοβούλιο. Αυτές ακριβώς οι σχέσεις, όπως παραδέχτηκε η καγκελάριος Μέρκελ, είναι «σύνθετες», προχωρώντας σε μια ανάλυση που έδειξε την πρόθεσή της, αν όχι να εμφανιστεί φιλική προς το καθεστώς Ερντογάν, σίγουρα να κρατήσει απόλυτες ισορροπίες ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα.

Παρά ταύτα, η καγκελάριος κατέστησε σαφές πως η Τουρκία είναι εταίρος στο ΝΑΤΟ και επιτελεί «θαυμαστό και αξιοσημείωτο έργο» σε ό,τι αφορά τη φιλοξενία τεσσάρων εκατομμύριων προσφύγων. «Θα πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά πώς θα πετύχουμε την αποκλιμάκωση της έντασης, πώς θα ενισχύσουμε τη συνεργασία στο προσφυγικό και σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη αντιμετώπιση των προσφύγων» είπε η Μέρκελ.

Τι λένε ευρωπαϊκές πηγές

Γερμανικές πηγές επεσήμαναν το προηγούμενο διάστημα, ότι «τα βήματα αποκλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο, στα οποία συμφώνησε πρόσφατα ο Ερντογάν, θα αντιστρέφονταν αμέσως αν η ΕΕ επέβαλε περαιτέρω κυρώσεις». Στο πλαίσιο αυτό, γερμανοί αξιωματούχοι ξεκαθαρίζουν πως οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων δεν πρόκειται να αποφασίσουν νέες κυρώσεις ενάντια σε άτομα και εταιρείες που συμμετέχουν στις θαλάσσιες έρευνες της Τουρκίας στα ανοιχτά της Κύπρου. Σχετική απόφαση προϋποθέτει ομοφωνία και αυτή δεν υφίσταται.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αυτό το διάστημα οι δύο χώρες προσπαθούν μέσω μιας «επίπονης διπλωματικής διαδικασίας» ( δηλαδή μέσω των διερευνητικών επαφών) να μειώσουν την ένταση και να ξεκινήσουν συνομιλίες. Σε αυτή την κατάσταση η επιβολή κυρώσεων θα ήταν «αντιπαραγωγική».

Η πρόσκληση του Σαρλ Μισέλ 

Επιστολή πρόσκλησης στους Ευρωπαίους ηγέτες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την Πέμπτη 1η και την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου, απέστειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Όπως σημειώνει, στόχος της ΕΕ είναι να υπάρξει χώρος για εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι «όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι για να υπερασπιστούμε τα νόμιμα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της».

Εκτός από την Ανατολική Μεσόγειο, στο επίκεντρο των συνομιλιών θα βρεθούν μεταξύ άλλων οι σχέσεις ΕΕ-Κίνας, η υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι, η Λευκορωσία, η κλιμάκωση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Brexit.

Συνάντηση Κυριάκου Μητσοτάκη - Σαρλ Μισέλ στην Αθήνα, 15 Σεπτεμβρίου 2020

https://www.youtube.com/watch?v=QExDCP9LjqQ

Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφέρει στην επιστολή του:

«Αγαπητοί συνάδελφοι,

Η ειδική μας συνάντηση την Πέμπτη και την Παρασκευή θα επικεντρωθεί κυρίως στη θέση της Ευρώπης στον κόσμο και στην ικανότητά μας να διαμορφώσουμε τη μοίρα μας.

Η συνάντησή μας θα ξεκινήσει την Πέμπτη στις 15.00 με την παραδοσιακή ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι. Στη συνέχεια, θα χρησιμοποιήσουμε την πρώτη μας συνεδρίαση για να συζητήσουμε τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, μετά τη συνάντηση των ηγετών ΕΕ-Κίνας μέσω τηλεδιάσκεψης στις 14 Σεπτεμβρίου. Επιθυμούμε να συνεργαστούμε με την Κίνα για την αντιμετώπιση μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η πανδημία COVID 19 και η κλιματική αλλαγή. Θέλουμε επίσης να επιμείνουμε σε μια πιο ισορροπημένη και αμοιβαία οικονομική σχέση, διασφαλίζοντας ίσους όρους ανταγωνισμού. Και θα συνεχίσουμε να προωθούμε τις αξίες και τα πρότυπα μας.

Στο τέλος της συνεδρίασης, θα συζητήσουμε τα τρέχοντα ζητήματα που απαιτούν την προσοχή μας, συγκεκριμένα την κατάσταση στη Λευκορωσία, τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι και την κλιμάκωση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Το δείπνο θα είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στις σχέσεις μας με την Τουρκία. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε χώρο για εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία για την επίτευξη σταθερότητας και ασφάλειας σε ολόκληρη την περιοχή και να διασφαλίσουμε τον πλήρη σεβασμό της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Αυτό θα είναι δυνατό μόνο εάν η Τουρκία δεσμευτεί εποικοδομητικά. Όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι για να υπερασπιστούμε τα νόμιμα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της.

Η ΕΕ μπορεί να είναι ισχυρή στη διεθνή σκηνή μόνο εάν υπάρχει ανθεκτική και καινοτόμος οικονομική βάση.

Η COVID-19 αποκάλυψε αναμφίβολα ορισμένες από τις αδυναμίες της ΕΕ. Πιστεύω, ωστόσο, ότι πρέπει να την μετατρέψουμε σε ευκαιρία, αξιολογώντας κριτικά πώς να κάνουμε την ΕΕ πιο ανθεκτική. Βασικά, θα ήθελα να συζητήσουμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε καλύτερα τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ παράλληλα με μια ανοιχτή και ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα κάνουμε μια εις βάθος συζήτηση την Παρασκευή το πρωί σχετικά με το ξεκλείδωμα του πλήρους δυναμικού της ενιαίας αγοράς, την ανάπτυξη μιας φιλόδοξης βιομηχανικής πολιτικής και την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρονται από τις τελευταίες ψηφιακές εξελίξεις.

Το έκτακτο πακέτο ανάκαμψης, που εγκρίθηκε τον Ιούλιο, θα βοηθήσει στη μεταμόρφωση των οικονομιών μας και, μαζί με τις Πράσινες και Ψηφιακές μεταβάσεις, θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε αυτές τις φιλοδοξίες.

Στο τέλος της συνάντησης, θα κάνουμε μια σύντομη ενημέρωση σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ανυπομονώ να σας δω στις Βρυξέλλες».

Μήνυμα Πομπέο σε Ερντογάν

Τη χρήση απειλών και μονομερών ενεργειών ως μέσον επίλυσης των διαφορών μεταξύ κρατών αποδοκιμάζει με κατηγορηματικό τρόπο, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή» και στον Αλέξη Παπαχελά, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.

Στέλνοντας ένας σαφές μήνυμα στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας τονίζει χαρακτηριστικά: «Όταν υπάρχουν διενέξεις, καμία χώρα δεν πρέπει να προβαίνει σε μονομερείς ενέργειες για να αποκτήσει κάποιο πλεονέκτημα».

«Είναι πολύ σημαντικό όταν υπάρχουν συγκρούσεις για θαλάσσια ζητήματα, όταν υπάρχουν διαφωνίες για δικαιώματα και θαλάσσιες ζώνες, αυτές να επιλύονται ειρηνικά. Είναι πολύ σημαντικό, και αυτό είναι το μήνυμα που έφερα στην ελληνική ηγεσία. Και είναι το μήνυμα που μεταφέραμε στην τουρκική ηγεσία επίσης», σημειώνει στη συνέντευξη ο κ. Πομπέο.

Χαρακτηρίζει, επίσης, παράθυρο ευκαιρίας την επανέναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα διαδραματίσουν όποιο ρόλο «θεωρηθεί κατάλληλος, χρήσιμος και βοηθητικός» για τις δύο πλευρές, δηλαδή την Ελλάδα και την Τουρκία. Υπογραμμίζει ακόμη ότι η δέσμευση της Ουάσιγκτον στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου παραμένει ισχυρή, όπως και η άποψη ότι οι όποιες διαφορές θα πρέπει να επιλυθούν κατά τρόπο συμβατό με το διεθνές δίκαιο.

Αποσαφηνίζει τέλος πως «αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει κανένα σχέδιο να φύγουν οι ΗΠΑ από το Ιντσιρλίκ».

Επί της ουσίας ο κ. Πομπέο απέφυγε να πάρει θέση για τα επίδικα ζητήματα της έντασης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας και αρκέστηκε απλώς να επαναλάβει με άλλα λόγια την πάγια θέση του ότι οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν το διάλογο Ελλάδας και Τουρκίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Ωστόσο, αξιόλογη ήταν η αναφορά του σε συνέντευξη στο ΑΠΕ για επίλυση των «θαλάσσιων διαφορών» Ελλάδας και Τουρκίας μέσω του διαλόγου και των διεθνών συστημάτων διαλόγου συμφωνιών και συνομιλιών.

Οι διατυπώσεις αυτές του κ. Πομπέο παραπέμπουν στην στρατηγική της Αθήνας που διατυπώθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στον ΟΗΕ ως κάλεσμα στον Ταγίπ Ερντογάν για προσφυγή στη Χάγη.