Die Welt: Τα σκάνδαλα που στοιχειώνουν τον Ζελένσκι

Συνδέσεις με ολιγάρχες, υπεράκτια σχέδια με περίεργες εταιρείες, μια ταινία που απαγορεύτηκε να προβληθεί – είναι το ζοφερό υλικό που δημοσίευσε η εφημερίδα Die Welt, για τη νέα βιογραφία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Κινήσεις δηλαδή που θυμίζουν σκάνδαλα υψηλού προφίλ και αφορούν τον Πρόεδρο της Ουκρανίας… βρίσκονται στο μικροσκόπιο των Γερμανών αρθρογράφων.

Οι δημοσιογράφοι επικρίνουν σφοδρώς τον Ζελένσκι και μιλούν για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην πολιτική αρένα της Ουκρανίας πριν από την έναρξη της ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης και συγκεκριμένα αναφέρονται σε γεγονότα από το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2021.

Το σκοτεινό παρελθόν

Ειδικότερα, το καλοκαίρι του 2021, ο Ζελένσκι «μπαίνει στο δρόμο της άμεσης αντιπαράθεσης» με τους ολιγάρχες για να ελέγξει -όπως υποστήριξαν έπειτα διάφοροι αναλυτές- τα ΜΜΕ της χώρας.

Στις 2 Ιουνίου, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας υποβάλλει νέο νόμο στο Κοινοβούλιο της Ουκρανίας. Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας (NSDC) πρέπει να δημιουργήσει ένα μητρώο όπου οι ολιγάρχες θα εγγράφονται σύμφωνα με μια σειρά κριτηρίων: ωφέλιμη ιδιοκτησία μιας μονοπωλιακής εταιρείας, συμμετοχή στην πολιτική ζωή, σημαντική επιρροή στα μέσα ενημέρωσης και την κατάσταση πάνω από 1 εκατομμύριο σε μισθούς στην Ουκρανία, όπως αφηγείται ένα απόσπασμα από το νέο βιβλίο των δημοσιογράφων Στίβεν Ντέκινς και Μαρίνα Σελκούνοβα, με την ονομασία «Ζελένσκι».

Οι ολιγάρχες που περιλαμβάνονται στο μητρώο, όπως και τα κυβερνητικά στελέχη, υποχρεούνται να δηλώνουν τα εισοδήματά τους, σημειώνουν οι συντάκτες του βιβλίου. Δεν τους επιτρέπεται να χρηματοδοτούν πολιτικά κόμματα και να συμμετέχουν ή να γίνονται δικαιούχοι στην ιδιωτικοποίηση μεγάλων περιουσιακών στοιχείων. Για να αποκοπούν οι ανεπιθύμητες επιρροές, οι δικαστές και οι υπουργοί πρέπει να εισάγουν αναφορές στο σύστημα δήλωσης επαφών με εγγεγραμμένους ολιγάρχες. «Οι ολιγάρχες είναι πλέον ιστορία», έγραψε ο Ουκρανός πρόεδρος στο Twitter στις 2 Ιουλίου.

Ο Ιγκόρ Κολομοίσκι τονίζει ότι είναι έτοιμος να συμπεριληφθεί στο μητρώο. Στην εταιρεία του πλουσιότερου Ουκρανού Ρινάτ Αχμέτοφ, αναφέρουν ότι δεν είναι ολιγάρχης, αλλά «επενδυτής». Μετά την ψήφιση του νόμου, ο Ποροσένκο ανακοινώνει ότι πούλησε τις μετοχές τριών τηλεοπτικών καναλιών που κατέχει: Των Channel 5, Direct και Espresso.

«Ο κύριος λόγος για την εισαγωγή αυτού του «ολιγαρχικού νόμου» είναι η επιθυμία να αποκτήσουν τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης», σημειώνει ο Ποροσένκο θυμωμένος. Η πρεσβευτής της Γερμανίας στο Κίεβο, Άνκα Φέλντχουσεν, λέει ότι είναι ένα «τολμηρό πρώτο βήμα», αλλά θεωρεί τον νέο νόμο ως «πρωτίστως συμβολικό».

Σύμφωνα με τον Φέλντχουσεν, είναι πιο σημαντικό να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα και να ενισχυθούν τα όργανα κατά της διαφθοράς. Ζητεί να δοθούν περισσότερες εξουσίες και περισσότερη υποστήριξη στον αγώνα κατά των ολιγαρχών σε ήδη υπάρχοντες θεσμούς.

Υποκρισία;

Ο Ρουσλάν Ριαμποσάκα, ο γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας που απολύθηκε από τον Ζελένσκι, κάνει μια «κυνική ανάλυση» του νόμου για τους ολιγάρχες.

Ο δικηγόρος διαβάζει το σκεπτικό του νόμου και αναρωτιέται αν ο νόμος είναι επωφελής για τους πολίτες. Να δώσουν οι ολιγάρχες μέρος της κλεμμένης περιουσίας τους στο κράτος;

Ο Ριαμποσάκα δεν βρίσκει καμία πληροφορία σχετικά με αυτό στο κείμενο: «Μιλάμε για τον πρόεδρο, για το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας που έχει στην τσέπη του και για την επέκταση των εξουσιών του, αυτό που ουσιαστικά επιχείρησε, ήταν να είναι ο ίδιος ο ένας και μοναδικός ολιγάρχης της Ουκρανίας», τόνισε.

Η μαφιόζικη επίθεση

Στις 22 Σεπτεμβρίου, ο Zελένσκι συμμετέχει στη σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Του τηλεφωνούν στις 3 τα ξημερώματα. Στο Κίεβο, άγνωστοι πυροβόλησαν εναντίον του αυτοκινήτου του συνεταίρου, φίλου και πρώτου βοηθού του, Σεργκέι Σεφίρ. Ο Σεφίρ δεν τραυματίστηκε, αλλά ο οδηγός του αυτοκινήτου χρειάστηκε να μεταφερθεί τραυματισμένος στο νοσοκομείο.

Ο Zελένσκι ανακοινώνει πως έγινε απόπειρα δολοφονίας. Ηχογραφεί ένα σύντομο βίντεο στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του. «Ποιος βρίσκεται πίσω από αυτό, θα είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω ακόμα, και τι είδους δυνάμεις μπορεί να είναι – εσωτερικές ή εξωτερικές», λέει ο Zελένσκι. «Αλλά δεν τους θεωρώ ισχυρούς. Η απάντηση μας θα είναι ισχυρή».

Υπάρχουν πολλές εικασίες στο στρατόπεδο του Zελένσκι για το ποιος διέταξε την επίθεση. Είναι γνωστό ότι ο «πράος» Σεφίρ δεν έχει εχθρούς – μάλλον, αυτή ήταν μια προειδοποίηση για τον ίδιο τον Ζελένσκι. Ίσως ο πελάτης να ήταν ένα από τα αφεντικά της μαφίας ή ο βασιλιάς των λαθρεμπόρων, που περιλαμβάνεται στη λίστα των κυρώσεων. Ίσως ήταν μια αντίδραση στον νόμο για τους ολιγάρχες.

Οι ένοχοι δεν βρέθηκαν ποτέ. Ωστόσο, μέσα σε δύο εβδομάδες, η επίθεση ξεχνιέται και η Ουκρανία μιλάει για ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα – για την «ειλικρίνεια» του Προέδρου Zελένσκι.

Η ακυρωμένη ταινία και η οργή

Στις 3 Οκτωβρίου έχει προγραμματιστεί η πρεμιέρα της ταινίας «Offshore 95» στην όπερα Malaya του Κιέβου. Αυτό είναι ένα ντοκιμαντέρ που βασίζεται στα «Έγγραφα της Πανδώρας» (Pandora papers), μια διαρροή περισσότερων από 11 εκατομμυρίων εμπιστευτικών εγγράφων από εταιρείες παροχής υπηρεσιών σε υπεράκτιες δικαιοδοσίες.

Στις 3 Οκτωβρίου, η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων άρχισε να δημοσιεύει λεπτομέρειες των υπεράκτιων λογαριασμών εκατοντάδων κυβερνητικών αξιωματούχων σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων 35 ηγετών του κόσμου. Σε 2,9 terabyte εμπιστευτικών πληροφοριών, η φιγούρα του Zελένσκι παίζει σημαντικό ρόλο, τονίζουν οι συγγραφείς του βιβλίου.

Οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι μιλούν για αυτό στην ταινία Offshore 95. «Έρευνα για τα μυστικά της υπεράκτιας επιχείρησης του Προέδρου Zελένσκι» – αυτή είναι η ανακοίνωση. Ωστόσο, η πρεμιέρα της ταινίας ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή.

Λίγες ώρες πριν από την παράσταση, ο διευθυντής της Malaya Opera τηλεφώνησε στους δημοσιογράφους και είπε : «Δεν θα προβάλουμε ταινία για τον πρόεδρο». Στη συνέχεια έστειλε μήνυμα στο οποίο δικαιολόγησε την ακύρωση της πρεμιέρας λόγω εργασιών ανακαίνισης στο θέατρο και έλλειψης φωτός.

Η Ukrayinska Pravda ανέφερε αργότερα ότι ο διευθυντής έλαβε ένα τηλεφώνημα από έναν αξιωματικό της SBU (Ουκρανικής Μυστικής Υπηρεσίας). Λόγω της ματαίωσης της πρεμιέρας, μέσα σε λίγες ώρες ξέσπασε μεγάλο σκάνδαλο. Η δημόσια οργή είναι τόσο μεγάλη που η ταινία προβάλλεται την ίδια μέρα και τα πράγματα γίνονται δύσκολα για τον άλλοτε «ειλικρινή» Ζελένσκι.

Οι υπεράκτιες στην Κύπρο

Το 2019, εμφανίστηκαν πληροφορίες ότι ο Ζελένσκι είχε λογαριασμούς offshore στην Κύπρο. Έρευνα του Sledstvie.Info έδειξε ότι ο κωμικός, μαζί με τους αδερφούς Σεφίρ και έναν άλλο υπάλληλο του στούντιο Kvartal-95, έχουν εταιρείες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και στο Μπελίζ.

Η «καρδιά» αυτού του πολύπλοκου δικτύου υπεράκτιων εταιρειών είναι η άγνωστη μέχρι τότε εταιρεία Maltex Multicapital Corp., εγγεγραμμένη στις Παρθένες Νήσους. Οι εταιρείες αυτές βγάζουν πολλά χρήματα. Αναφέρεται ότι από το 2012, η ​​Maltex Multicapital Corp.έλαβε συνολικά 40 εκατομμύρια δολάρια από εταιρείες που ανήκουν στον Ιγκόρ Κολομοίσκι.

Η εταιρεία διαθέτει επίσης ακίνητη περιουσία στο κέντρο του Λονδίνου αξίας 7,5 εκατομμυρίων δολαρίων Λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, ο Ζελένσκι μεταβίβασε τα μερίδιά του στη Maltex Multicapital Corp. του Σεργκέι Σεφίρ. Ο σκοπός αυτών των υπεράκτιων εταιρειών είναι ασαφής.

Ο Kολομοίσκι είναι ο ιδιοκτήτης του καναλιού 1 + 1, με το οποίο το στούντιο Kvartal-95 υπέγραψε συμβόλαιο. Γιατί όμως οι πληρωμές πήγαν στο εξωτερικό; Φοροδιαφεύγει ο Ζελένσκι; Ή μήπως το στούντιο Kvartal-95 συμμετείχε στο ξέπλυμα του χρήματος της PrivatBank, της μεγαλύτερης τράπεζας στην Ουκρανία;

Οι δημοσιογράφοι του Sledstvie.Info έκαναν λεπτομερείς ερωτήσεις στo προεδρείο και στους παρατρεχάμενους του, αλλά δεν έλαβαν ποτέ απαντήσεις. Μόλις, στις 17 Οκτωβρίου, ο Zελένσκι πραγματεύεται αυτό το θέμα σε μια συνέντευξη.

«Την εποχή του Γιανουκόβιτς, όλοι δομούσαν την επιχείρησή τους. Ειδικά επιχειρήσεις που σχετίζονται με την τηλεόραση, τα μέσα ενημέρωσης», εξηγεί. Σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο, εκείνη την εποχή, η εφορία τον επισκεπτόταν «αν όχι κάθε μέρα, τότε κάθε εβδομάδα», σημάδι του ότι η κυβέρνηση αναζητούσε παρατυπίες.

Ο ίδιος αρνείται κατηγορηματικά ότι συμμετείχε σε ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, αλλά αποφεύγει να απαντήσει ευθέως στο ερώτημα εάν πλήρωσε φόρους. Γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι εταιρείες; «Αυτό σημαίνει ότι δεν εμπιστεύεστε τη χώρα στην οποία δημιουργήσατε την επιχείρησή σας και την οποία διευθύνετε», διερωτάται μια δημοσιογράφος την επόμενη μέρα. «Θέλεις να κρύψεις κάτι και έχεις λόγο για αυτό».

Στις 27 Οκτωβρίου, η Εθνική Υπηρεσία Πρόληψης της Διαφθοράς ανακοίνωσε ότι διεξήγαγε έρευνα για την επιχείρηση του Ζελένσκι και δεν βρήκε τίποτα παράνομο.

Τα σκάνδαλα στοιχειώνουν τον Ζελένσκι σε μια ιδιαίτερα «κακή στιγμή», υποστηρίζουν οι συγγραφείς του βιβλίου. Το 2021, η Ρωσία θα αρχίσει να στέλνει στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία. Τόσο στο Κίεβο όσο και στις δυτικές πρωτεύουσες μιλούν ανοιχτά για πιθανή σύγκρουση.

Ορισμένοι Ουκρανοί αναρωτιούνται εάν η κυβέρνηση του Ζελένσκι είναι ικανή να αντιμετωπίσει την «αυξανόμενη απειλή». Για να καθησυχάσει το κοινό, στις 26 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος αποφασίζει να δώσει συνέντευξη Τύπου. Οι δημοσιογράφοι δεν είναι ικανοποιημένοι, κάνουν κάθε λογής ερωτήσεις, η συνέντευξη Τύπου διαρκεί αρκετές ώρες.

Ο Ζελένσκι δείχνει «εξαντλημένος». Ένας δημοσιογράφος ενδιαφέρεται για το πόσο μεγάλη είναι η πιθανότητα μιας πλήρους κλίμακας σύγκρουσης με τη Ρωσία. «Είμαστε σε πόλεμο εδώ και οκτώ χρόνια», απαντά εκείνος. «Καθημερινά λαμβάνουμε πληροφορίες από άλλες χώρες, χώρες εταίρους που μας υποστηρίζουν και λένε ότι θα μας στηρίξουν εάν χρειαστεί».

Οι δημοσιογράφοι αρχίζουν βιαστικά να γράφουν μηνύματα στο WhatsApp και να δημοσιεύουν πράγματα στο Twitter. «Δεν μπορώ να σας πω περισσότερα τώρα», τονίζει ο Zελένσκι. «Μπορώ μόνο να πω ότι δεν είμαι ο Γιανουκόβιτς. Δεν πρόκειται να το σκάσω, άλλωστε θα μας βοηθήσουν οι φίλοι μας», σημειώνει το άρθρο της η Die Welt…