Ζαν Μορό

Αν κι οι σκηνοθέτες-και δούλεψε με όποιον από αυτούς έχει σημασία, στη γηραιά ήπειρο- είναι, όπως η ίδια έχει δηλώσει «σχεδόν όλοι φαλλοκράτες, με την εξαίρεση του Μπουνιουέλ που είναι απλώς τρελλός», η ίδια κατόρθωσε να σπάσει τα στεγανά της κινηματογραφικής δημιουργίας.

Η γυναίκα που ο Όρσον Γουέλς χαρακτήρισε «μεγαλύτερη ηθοποιό του κόσμου» κι ερωτεύτηκαν κάμερες και σκηνοθέτες, ήταν, εκτός από υπέρλαμπρο άστρο ηθοποιίας (παρόν σε περισσότερες από 110 ταινίες κι αμέτρητα θεατρικά έργα) μια από τις πρώτες γυναίκες σκηνοθέτιδες, η μόνη γυναίκα που ηγήθηκε δύο φορές της κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών.

Εζησε μια πληρέστατη ζωή, και, όπως δηλώνει στις συνεντεύξεις της, δεν ένοιωσε ποτέ νοσταλγία: όταν είσαι στην κορυφή, δεν μπορεί να νοσταλγείς τη σκάλα, λέει, ανάβοντας το ένα γκολουάζ πίσω από το άλλο.

Οι ρόλοι

Τα γκολουάζ είναι το ερωτικό σήμα κατατεθέν της. Ο τρόπος που η Μορό καπνίζει αποτελεί την καλύτερη διαφήμιση στις καπνοβιομηχανίες και μοιάζει αήττητος από «το Υπουργείο Υγείας» που «προειδοποιεί». Ίσως το μόνο κοινό σε κάθε της ρόλο -το ταλέντο της εκφράστηκε πολλαπλά, οι ρόλοι που έχτισε ήταν τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους που, αρκούν για να δείξουν το μέγεθος αυτού του ταλέντου.

Ταλέντο και γοητεία

Η ομορφιά της μπορεί να αμφισβητήθηκε. Το ταλέντο κι η γοητεία της δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ. Η ιστορική συγκυρία θέλησε αυτό το ταλέντο να ξεδιπλωθεί σε μια περίοδο -τη δεκαετία του 60- που ο Φεμινισμός γινόταν ένα από τα κυρίαρχα εναλλακτικά κινήματα και να ανήκει σε μια γυναίκα που ήξερε να απαιτεί τη θέση της.
Οι ρόλοι της, πολλάκις, την ήθελαν μοντέρνα, ελεύθερη κι έντιμη (-)ουαλικά, κάποτε αυτοκαταστροφική μα, με ένα γενναίο και συγκινητικό τρόπο, και, πάντα μα πάντα, απολύτως γυναίκα.

Η προσωπική ζωή

Στη ζωή της υπήρξε «η νέα γυναίκα». Απαίτησε και κέρδισε πρωτεία που ελάχιστες είχαν ζητήσει ως τότε. Κατόρθωσε να ενσαρκώσει ένα πρότυπο που συγκίνησε όλες τις κυρίες της καλλιτεχνικής δημιουργίας, των μέσων και των άκρων.

Η κριτική

Τα λόγια της Πάτι Σμιθ, σε ένα κείμενο του 1977, ίσως ορίζουν τη σημασία της συνολικής παρουσίας της:

«Είναι τόσο σπουδαία. Ο τρόπος που κατακτά έναν άνδρα. Ομολογώ ότι πραγματικά μελετώ τη Ζαν Μορό. Αν όταν μεγαλώσω γίνω σαν τη Ζαν Μορό, δε θα ζητήσω τίποτε άλλο στη ζωή μου. Είναι τόσο αυτάρκης! Είναι ικανή να βάλει φωτιά. Ήρθε στη συναυλία μου στη Γαλλία. Ένοιωσα τέτοια τιμή που δεν μπόρεσα καν να της μιλήσω. ... Είναι σπουδαία. Η Αννα Μανιάνι ήταν σπουδαία. Η Πιαφ ήταν σπουδαία. Έχουν τόσο συναίσθημα. Όπως κι η Τζάνις Τζόπλιν -είχε κι εκείνη τόσο πολύ- αλλά, η Ζαν Μορό, ε, είχε και μυαλό. Είναι σαν να κουβαλάει τη διανόηση σε κάθε της κίνηση.»

Είναι ακριβώς ο τρόπος που η Ζαν Μορό θέλει να τη βλέπουν: μίσησε το Φεμινισμό, γιατί «δε χρειάζονται κινήματα», αυτή δεν ακολούθησε κανένα, ακολούθησε μόνο την «εσωτερική της Ελευθερία».

Σύμβολο Ελευθερίας

Αυτή η Ελευθερία την οδηγεί, ακόμη και περασμένα 70, να επιμένει να νοικιάζει -δεν είχε ποτέ δικό της σπίτι- και να αρνείται να συζήσει με τον εκάστοτε καλό της («δεν καταλαβαίνω γιατί χρειάζεται»).

Η Ζαν Μορό, γεμάτη γοητευτικές ρυτίδες, παραμένει μια επαναστάτρια που αρνείται οτιδήποτε απειλεί την προσωπική της ελευθερία, παραμένοντας, παρά τις αντιδράσεις της, σύμβολο της ελεύθερης γυναίκας.

Η Ζαν Μορό στα πρόσωπα του flash.gr