Άρειος Πάγος: Απόφαση - σταθμός για συμβασιούχους στο Δημόσιο

Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα με οποιαδήποτε μορφή σύμβασης (έργου, ορισμένου χρόνου, stage κ.α.) δικαιούνται πλήρως τα δεδουλευμένα τους ακόμα και αν οι συμβάσεις τους κρίθηκαν άκυρες.

Αυτό αποφάσισε η Πλήρης Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ξεκαθαρίζοντας το θολό τοπίο που υπήρχε τα τελευταία χρόνια λόγω αντικρουόμενων δικαστικών αποφάσεων που είχαν εκδοθεί και ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο για τη διεκδίκηση χρηματικών ποσών που δεν έχουν καταβληθεί στους συμβασιούχους.

Τα τελευταία χρόνια είχαν υπάρξει αποφάσεις που κατέληγαν ότι οι συμβασιούχοι δεν δικαιούνται καθόλου μισθό, ούτε καν τον κατώτατο, για την εργασία που παρείχαν στο πλαίσιο άκυρης σύμβασης εργασίας. Το σκεπτικό αυτών των αποφάσεων κατέληγε πως λόγω της ακυρότητας της σύμβασης εφαρμοστέες ήταν οι διατάξεις για τον αδικαιολόγητο πλουτισμό.

Ανατρέποντας αυτήν τη νομολογιακή άποψη, η Πλήρης Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, με την υπ’ αριθμ. 4/2021 απόφασή της, έκρινε ότι κατά την ορθή έννοια του νόμου, σε περίπτωση άκυρης σύμβασης εργασίας, αλλά και γενικότερα σύμβασης παροχής υπηρεσιών, ο πλουτισμός του εργοδότη συνίσταται σε αυτήν καθ’ εαυτήν την εργασία που ο εργοδότης έλαβε και η οποία ενσωματώθηκε στην υπάρχουσα περιουσία του, από την οποία και δεν μπορεί πλέον να αποχωρισθεί.

Το σκεπτικό της απόφασης του Αρείου Πάγου

Ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι ο πλουτισμός αυτός υπάρχει, ανεξαρτήτως του αν η σύμβαση είναι έγκυρη ή άκυρη: Εφόσον η σύμβαση είναι έγκυρη, ο εργαζόμενος θα λάβει ό,τι προβλέπει η σύμβασή του, αρκεί ο μισθός του να μην υπολείπεται του νομίμου. Αν όμως η σύμβαση είναι άκυρη, αυτό δεν σημαίνει ότι ο εργοδότης επιτρέπεται να πλουτίσει αδικαιολόγητα σε βάρος του εργαζομένου. Ο εργαζόμενος στην περίπτωση αυτή θα λάβει την αμοιβή την οποία θα κατέβαλλε αναγκαστικά ο εργοδότης για την ίδια εργασία σε άλλο πρόσωπο με τις ίδιες ικανότητες και τα ίδια προσόντα του απασχοληθέντος, με έγκυρη σύμβαση εργασίας.

Η υπόθεση που κρίθηκε από την Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου αφορούσε εργαζομένους στο Γενικό Νοσοκομείο Βόλου οι οποίοι εμφανίζονταν προσχηματικά ως μαθητευόμενοι (stagiers) ενώ στην πραγματικότητα –όπως είχε κρίνει εξάλλου και το Εφετείο Λάρισας– παρείχαν επί πολλά χρόνια κανονικά την εργασία τους όπως και υπόλοιποι συνάδελφοί τους που απασχολούνταν με (έγκυρη) σύμβαση εξαρτημένης εργασίας.

Βερβεσός: «Σήμερα ο Άρειος Πάγος έθεσε φραγμό σε παρόμοιες πρακτικές»

Με αφορμή την έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου ο κ. Βερβεσός δήλωσε:

«Ορθά η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου επισήμανε στην απόφασή της ότι το να πληρώνονται οι εργαζόμενοι κανονικά για όσο χρόνο εργάσθηκαν αποτελεί στοιχειώδη κανόνα που απορρέει από τις θεμελιώδεις κοινωνικές αντιλήψεις περί ισότητας και επιείκειας. Το να αρνείται ο εργοδότης, με διάφορα προσχήματα, να καταβάλλει ό,τι θα κατέβαλλε κανονικά σε οποιονδήποτε άλλον εργαζόμενο για την εκτέλεση μιας εργασίας αποτελεί μία από τις χειρότερες μορφές εκμετάλλευσης. Δυστυχώς τέτοιες πρακτικές δεν ήσαν άγνωστες μέχρι σήμερα ούτε στον δημόσιο τομέα. Σήμερα ο Άρειος Πάγος έθεσε φραγμό σε παρόμοιες πρακτικές. Βεβαίως, η ανάγκη τήρησης της νομιμότητας είναι αυτονόητη. Η ανάγκη όμως αυτή δεν μπορεί να χρησιμεύει ως πρόσχημα για να πλουτίζει ο εργοδότης αδικαιολόγητα σε βάρος του εργαζομένου, ακόμη και όταν εργοδότης είναι το Δημόσιο».