Δένδιας Τουρκία: «Προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια», τονίζει ο υπουργός Εξωτερικών

Για τις τουρκικές προκλήσεις, τη θέση της Ελλάδας στα Βαλκάνια και τα τριμερή σχήματα συνεργασίας, μίλησε ο Νίκος Δένδιας. «Είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια, από όπου και αν προέρχεται. Εξυπακούεται ότι έχουμε εξετάσει πολλά διαφορετικά σενάρια» δηλώνει, προειδοποιώντας παράλληλα την Τουρκία ότι «οι αναθεωρητισμοί και τα περί “γκρίζων ζωνών” θα μπορούσαν να της γυρίσουν μπούμερανγκ».

Ακολουθούν αποσπάσματα από τη συνέντευξη 

• Στον Έβρο η ελληνική πλευρά επέδειξε αποφασιστικότητα, θωρακίζοντας τη συνοριακή γραμμή και υψώνοντας φράχτη τον οποίο και εμφανίζεται αποφασισμένη να επεκτείνει. Στις θάλασσες της Μεσογείου, ωστόσο, από την άλλη -που δεν γίνεται να τοποθετηθούν φράχτες- πώς θωρακιζόμαστε έναντι της τουρκικής προκλητικότητας; Είναι η ενδεχόμενη έλευση τουρκικών σεισμογραφικών εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ένα σενάριο για το οποίο έχουμε προετοιμαστεί;

Η επέκταση του φράχτη θα ενισχύσει περισσότερο την ασφάλειά μας και την προστασία των συνόρων μας. Στη θάλασσα, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και οι υπηρεσίες ασφαλείας καθημερινά λειτουργούν ως τείχος αποτροπής έναντι οποιασδήποτε απόπειρας παραβίασης της ελληνικής κυριαρχίας. Παρούσα, βεβαίως, και η Frontex. Είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια, από όπου και αν προέρχεται. Εξυπακούεται ότι έχουμε εξετάσει πολλά διαφορετικά σενάρια.

Όπως έχει τονίσει και ο πρωθυπουργός, από τον Έβρο μέχρι το Καστελόριζο και από την Ερείκουσα μέχρι και τη Γαύδο η Ελλάδα πάντα θα υπερασπίζεται αποτελεσματικά και με αυτοπεποίθηση την εδαφική της ακεραιότητα και την ασφάλειά της. Αυτό είναι υποχρέωση όλων των Ελλήνων, οποιαδήποτε θέση και αν κατέχουν, σε οποιαδήποτε παράταξη και αν πρόσκεινται. Είμαστε φιλειρηνική χώρα, προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο και επιδιώκουμε τη συνεργασία όλων των κρατών. Δεν πρόκειται, όμως, να απεμπολήσουμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, και αν κάποιος στραφεί εναντίον μας, είναι συνταγματική μας υποχρέωση να υπερασπιστούμε τη χώρα.

• Με φόντο τις τουρκικές προκλήσεις στη Μεσόγειο, κάποιοι επαναφέρουν ως ζητούμενο την κατάθεση χαρτών και συντεταγμένων με τα εξωτερικά όρια ΑΟΖ/ υφαλοκρηπίδας από την Ελλάδα στον ΟΗΕ. Είναι αυτό κάτι το οποίο όντως επεξεργαζόμαστε;

Όπως γνωρίζετε, είμαστε σε διαπραγματεύσεις με την Ιταλία και την Αίγυπτο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας. Σταθερή επιδίωξη της χώρας μας είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονές μας, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, εφαρμόζοντας όσα προβλέπονται στο κατεξοχήν νομικό κείμενο αναφοράς, τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι σαφές ότι το δικαίωμά μας που προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας για υφαλοκρηπίδα ισχύει αυτομάτως (ipso facto) και εξαρχής (ab initio) χωρίς να υπόκειται σε κανέναν περιορισμό. Επιπλέον, το Διεθνές Δίκαιο είναι απόλυτα σαφές όσον αφορά τα νησιά, ασχέτως των αόριστων επικλήσεών του από πολλούς Τούρκους αξιωματούχους, οι οποίοι απλώς εκθέτουν εαυτούς: το Άρθρο 121 του Δικαίου της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, ομοίως με τα ηπειρωτικά εδάφη.

Επίσης, η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και με βάση συγκεκριμένες αρχές και συμφωνίες. Σε αυτό αποκλειστικά το πλαίσιο διαπραγματευόμαστε με τις χώρες της περιοχής μας. Οι προσπάθειες της Τουρκίας να αγνοήσει τη γεωγραφία και τους γείτονές της και να ασπαστεί φανταστικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου δεν έχουν κανένα αντίκρισμα και έχουν καταδικαστεί από τη διεθνή κοινότητα. Η Τουρκία ας προσέξει καλύτερα τη Συνθήκη της Λωζάνης και να την αντιμετωπίσει με σεβασμό και χωρίς αναθεωρητισμό.

Οι αναθεωρητισμοί και τα περί «γκρίζων ζωνών» θα μπορούσαν να της γυρίσουν μπούμερανγκ. Θα μπορούσε π.χ. κάποιος να υποστηρίξει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάνης, το απώτατο όριο τουρκικής κυριαρχίας στο Αιγαίο είναι τα 3 ν.μ. όσον αφορά τις νήσους οι οποίες εμπεριέχονται. Και όμως, θα μπορούσε ο ίδιος να πει ότι υπάρχουν νησιά πέραν των 3 ν.μ. από τις τουρκικές ακτές τα οποία δεν εμπίπτουν στις εξαιρέσεις και τα οποία φέρονται ανήκοντα στην Τουρκία.

• Η επιχείρηση IRINI, αν και εγκαινιάστηκε τον περασμένο Μάρτιο, καθυστέρησε να περάσει από τη θεωρία στην πράξη. Είστε αισιόδοξος ότι θα μπορέσει όντως να λειτουργήσει κατά τρόπο αποτελεσματικό υπέρ της σταθερότητας στην περιοχή;

Η IRINI έχει ως αποστολή την τήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, σύμφωνα με την απόφαση του ΣΑΗΕ, και είναι εξαιρετικά σημαντική για την ασφάλεια ολόκληρης της Μεσογείου. Γι’ αυτό και η Ελλάδα όχι μόνο συμμετέχει, αλλά θα αναλάβει, το δεύτερο εξάμηνο λειτουργίας της IRINI, την επιχειρησιακή διοίκησή της. Βεβαίως, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, η εξασφάλιση της εφαρμογής των αποφάσεων του ΣΑΗΕ, ανεξαρτήτως των όποιων επιχειρήσεων επιτήρησής της, επαφίεται και στα ίδια τα μέλη του ΟΗΕ, τα οποία οφείλουν να σέβονται τις αποφάσεις του ύπατου οργάνου του Οργανισμού. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι η ΕΕ αναλαμβάνει αυτή την επιχείρηση στο όνομα του ΟΗΕ είναι ενδεικτικό της σημασίας της IRINI για τη σταθερότητα νοτίως της Ένωσης, ενώ συνιστά και αναγνώριση των κινδύνων που απορρέουν από την εμπλοκή τρίτων στον εμφύλιο, κατά παράβαση κάθε έννοιας διεθνούς νομιμότητας. Πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθεί η μετεξέλιξη της Λιβύης σε νέα Συρία. Και αυτό αφορά όλες τις χώρες της περιοχής, όχι μόνο την Ελλάδα.

• Οι κλονισμοί που επέφερε διεθνώς η πανδημία (πτώση στις τιμές της ενέργειας, προσωρινό πάγωμα ενεργειακών πρότζεκτ) υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσουν τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας της Ελλάδας στη Μεσόγειο; Θα μπορούσε μια ενδεχόμενη επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με χώρες όπως είναι το Ισραήλ να λειτουργήσει σε βάρος των τριμερών;

Η πανδημία έχει όντως αφήσει και γεωπολιτικό αποτύπωμα. Δεν έχει, όμως, επηρεάσει τις συνεργασίες που προωθούμε, οι οποίες εκτείνονται σε πολλά ζητήματα πέραν των ενεργειακών. Την πτώση της τιμών της ενέργειας θα την απέδιδα περισσότερο στην πολιτική συγκυρία παρά στην πανδημία. Αντιθέτως, ο σχεδιασμός των τριμερών αυτών σχημάτων δεν είναι συγκυριακός, έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα και η λειτουργία τους συνεχίζεται κανονικά. Αυτή την εβδομάδα είχα τηλεδιάσκεψη με τους ομολόγους μου της Κύπρου και της Ιορδανίας για την προώθηση της συνεργασίας μας, ενώ οι επαφές μας θα συνεχιστούν και με τις υπόλοιπες χώρες, με τις οποίες διατηρούμε τριμερή σχήματα συνεργασίας. Ειδικά ως προς το Ισραήλ, εγώ δεν πιστεύω σε λογικές μηδενικού αθροίσματος. Και αυτό γιατί οι δεσμοί μας έχουν σφυρηλατηθεί όχι μόνο στη βάση κοινών συμφερόντων αλλά και στη βάση κοινών αξιών, όπως η δημοκρατία, ο πλουραλισμός και η ανεκτικότητα. Δεν θα πρέπει να υποτιμάται αυτή η συναντίληψη που μας συνδέει, όπως και η πραγματική φιλία μεταξύ των κοινωνιών μας. Η συνεργασία μας όχι μόνο δεν θίγει, αλλά είναι ανοιχτή προς όλους, στη βάση του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και των σχέσεων καλής γειτονίας. Η συμμετοχή των ΗΠΑ στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ πιστεύω πως επικυρώνει και ενισχύει τα ανωτέρω. Σκοπός μας είναι να συμβάλουμε στην προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

• Ο Ιταλός ΥΠΕΞ, Λουίτζι ντι Μάιο, έρχεται στις 9 Ιουνίου στην Αθήνα. Ποια θα είναι τα βασικά θέματα στην ατζέντα; Επηρεάζουν το κλίμα οι πρόσφατες αρνητικές δηλώσεις Ιταλών πολιτικών για την Ελλάδα;

Με τον Λουίτζι ντι Μάιο συζητάμε ούτως ή άλλως ανοιχτά. Είναι δεδομένο ότι θα μιλήσουμε και για τις ανησυχίες που εκφράστηκαν στην Ιταλία. Οι διμερείς μας σχέσεις είναι εξαιρετικές και η κάθε πλευρά ακούει την άλλη με σεβασμό και κατανόηση. Στις 9 του μηνός θα έχουμε μια ατζέντα συνομιλιών με πολλά θέματα, όπως η συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση για το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Λιβύη, στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή, όπως και η πορεία του Μεταναστευτικού. Προσβλέπω σε μια ιδιαίτερα παραγωγική συνάντηση με τον Ιταλό φίλο μου.