Ταμείο Ανάκαμψης: Σε ρόλο μεσολαβητή η Κομισιόν - Αναζητεί τη χρυσή τομή στο ευρωπαϊκό παζάρι

Η Επιτροπή καλείται να συμβιβάσει τις διαφωνίες που υπάρχουν στα δύο στρατόπεδα που έχουν διαμορφωθεί: Από τη μία της Γερμανίας και της  Γαλλίας και από την άλλη του «κουαρτέτου της λιτότητας» ("Frugal Four"),  Αυστρίας, Ολλανδίας, Δανίας και Σουηδίας, που ενώ φαίνεται τελικά να συναινούν στο ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης, δηλαδή στα 500 δισ., διαφωνούν ωστόσο σθεναρά στον τρόπο χορήγησης των κεφαλαίων απορρίπτοντας κάθετα κάθε ιδέα αμοιβαιοποίησης χρέους και διανομής επιδοτήσεων στις ασθενέστερες οικονομίες.

Ουσιαστικά το αγκάθι βρίσκεται στο εάν η χρηματοδότηση θα έχει την μορφή δανείων τα οποία θα επιβαρύνουν το χρέος, ή εάν θα έχει την μορφή επιδοτήσεων οπότε ουσιαστικά θα πρόκειται για χρήματα που χαρίζονται. Η πρόταση να δοθούν και τα 500 δισεκ. με επιδοτήσεις έχει απορριφθεί και έμμεσα συμφωνεί και η Γερμανία. Πρόταση που κατατέθηκε για 50% δάνεια και 50% επιδοτήσεις επίσης προσκρούει στην ομάδα των 4 χωρών που διαφωνεί. Μια νέα πρόταση που εξετάστηκε ήταν το 70% των 500 δισεκ. να δοθεί με την μορφή δανείων με οριζόντιο επιτόκιο για όλους, δηλαδή κοινό επιτόκιο χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το benchmark 10ετές ομόλογο κάθε χώρας. Με βάση αυτό το σενάριο από τα 500 δισεκ. τα 350 δισεκ. θα δοθούν με δάνειο και τα 150 δισεκ. με την μορφή επιδοτήσεων. Η πρόταση αυτή φαίνεται ότι υποστηρίζεται από την ομάδα των 4 χωρών με προεξάρχουσα την Αυστρία.

Τί ζητούν οι "Frugal Four"και ποια είναι η αντιπρόταση

• Τα κεφάλαια για το πρόγραμμα του κοινοτικού, πολυετούς προϋπολογισμού για την ανάκαμψη μετά την πανδημία να μην προέλθουν από αύξηση του προϋπολογισμού, η οποία θα σήμαινε μεγαλύτερες δεσμεύσεις για πληρωμές από τις πλουσιότερες χώρες, αλλά από τη μεταφορά πόρων από άλλα προγράμματα του προϋπολογισμού.
• Το Ταμείο Ανάκαμψης να έχει διάρκεια μόνο δύο ετών και να χορηγεί δάνεια από τα δάνεια που λάβει από την αγορά ("loans for loans").
• Τα δάνεια να δοθούν με βάση εκτίμηση των αναγκών κάθε χώρας που θα τα ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να κατευθυνθούν σε κλάδους και τομείς των οικονομιών που έχουν δεχθεί τη μεγαλύτερη πίεση από την πανδημία, καθώς και στην έρευνα, την καινοτομία, την ενίσχυση του τομέα Υγείας και την επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή.
• Τα δάνεια θα πρέπει να συνδεθούν με «ισχυρές δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις και για το σεβασμό του δημοσιονομικού πλαισίου», αλλά και για συμμόρφωση με το κράτος δικαίου και την εφαρμογή μέτρων καταπολέμησης της απάτης με κοινοτικά κονδύλια.

Η αντιπρόταση που κατατέθηκε ήταν τα 500 δισεκ. να δοθούν με την εξής μορφή 60% επιδοτήσεις δηλαδή 300 δισεκ. και 200 δισεκ. δάνεια 20% και εγγυήσεις 20% με οριζόντιο επιτόκιο για όλους, δηλαδή κοινό επιτόκιο χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το benchmark 10ετές ομόλογο κάθε χώρας. Άρα, οι δύο βασικές προτάσεις που υπάρχουν στο τραπέζι είναι να δοθούν τα 500 δισεκ. μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης με 70% δάνεια και 30% επιδοτήσεις ή 60% επιδοτήσεις με 40% δάνεια και εγγυήσεις.

Πως θα κινηθεί η Κομισιόν

Για να έχει κανείς πλήρη εικόνα της κατάστασης θα πρέπει να λάβει υπόψη ότι μιλώντας για την ΕΕ μιλάμε για χρηματοδοτικές ανάγκες επανεκκίνησης της οικονομίας μεγαλύτερης των 110 τρισ. ευρώ οπότε το πακέτο του μισού τρις. που προτείνουν Μέρκελ και Μακρόν, εφόσον πάρει το πράσινο φως από τα εθνικά κοινοβούλια,  αφορά στο 0,4%-0,5% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Ένα δεύτερο σημείο αδυναμίας της πρότασης των δύο ηγετών είναι το γεγονός ότι η συγκρότηση του Ταμείου και η ενεργοποίησή του αφορά το 2021 στην καλύτερη περίπτωση, αφού θα αποτελεί χρηματοδοτικό εργαλείο του επόμενου Προϋπολογισμού της Ε.Ε.

Αξίζει πάντως να να σημειωθεί ότι και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας και νυν επικεφαλής της Bundestag Β. Σόιμπλε τάσσεται υπέρ της του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ, ύψους 500 δισεκ. ευρώ με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας της Ένωσης. Οι επιδοτήσεις και όχι τα δάνεια είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση μιας «οικονομικής ύφεσης που δεν έχουμε βιώσει ποτέ στη ζωή μας», δηλώνει ο Σόιμπλε, «το δημοσιονομικό γεράκι της Γερμανίας», όπως τον χαρακτηρίζουν οι Financial Times.

Συμβιβαστική πρόταση, σύμφωνα με την οποία τα χρήματα από το ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανασυγκρότηση από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού θα πρέπει να διατεθούν με τη μορφή μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων, δανείων και εγγυήσεων, φέρεται ότι θα καταθέσει κατά την συνεδρίαση της, την ερχόμενη Τετάρτη (27/5), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένοι κύκλοι από τις Βρυξέλλες στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΡΑ).

Την Τετάρτη, εκτός από την πρόταση για το Ταμείο Ανασυγκρότησης, η Κομισιόν σκοπεύει επίσης να υποβάλει πρόταση για το νέο επταετές δημοσιονομικό πλαίσιο, δηλαδή για τον κοινοτικό προϋπολογισμό μεταξύ 2021 έως 2027, ο οποίος έχει προσαρμοστεί στην κρίση του κορονοϊού. Και σε αυτό, σύμφωνα με τις πληροφορίες, φέρεται ότι θα υπάρξουν αλλαγές για να υποστηρίξουν με αυτές συγκεκριμένα την ανοικοδόμηση μετά την κρίση του κορονοϊού, ιδίως για τους τομείς της οικονομίας που έχουν πληγεί περισσότερο.

Έπειτα από διαμάχη για κοινά κορονο-ομόλογα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ συμφώνησαν ότι το προγραμματιζόμενο ταμείο ανασυγκρότησης θα πρέπει να τροφοδοτείται από δάνεια που θα λάβει η Επιτροπή, όπως σημειώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Για να καταστεί δυνατός αυτός ο δανεισμός, και ως εκ τούτου το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αυξηθεί για περιορισμένο χρονικό διάστημα από το τρέχον 1,2%, στο 2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.