Έρευνα ΙΕΛΚΑ: Οι Ελληνες ξοδεύουν στα σούπερ μαρκετ - Αύξηση απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων

Σε έρευνα που διεξήγαγε το ΙΕΛΚΑ την περίοδο 9-12 Μαρτίου, η μέση δαπάνη ανά νοικοκυριό ανήλθε, την εβδομάδα εκείνη, στα 68,76 ευρώ, ενώ την περίοδο 1-3 Απριλίου, όταν είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται περιοριστικά μέτρα, αυτή αυξήθηκε στα 86,40 ευρώ. Εκτοτε παρατηρήθηκε μια μικρή αποκλιμάκωση, με τους καταναλωτές να εκτιμούν ότι προς τα τέλη Μαΐου (22-24 Μαΐου) δαπάνησαν περί τα 81,5 ευρώ την εβδομάδα για αγορές προϊόντων στα σούπερ μάρκετ, για να φθάσουν να δαπανούν τελικά στα τέλη Αυγούστου (29-31 Αυγούστου) 82,74 ευρώ. Πέραν από την «καταναλωτική φρενίτιδα» που παρατηρήθηκε τις πρώτες ημέρες για προϊόντα υγιεινής (χαρτιά, αντισηπτικά κ.λπ.), η αύξηση της δαπάνης ανά νοικοκυριό συνδέεται με την αναστολή λειτουργίας πολλών κέντρων εστίασης και τη σταδιακή στροφή των καταναλωτών στην παρασκευή φαγητών μέσα στο σπίτι.

Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΕΛΚΑ, καταγράφεται μια αυξημένη τάση παρασκευής και μαγειρικής στο σπίτι, κυρίως στο φαγητό (αύξηση 31%), στον καφέ (25%) αλλά και σε γλυκά, σπιτικά σνακ και ψωμί. Επίσης, αρκετοί καταναλωτές επιλέγουν συστηματικά την προμήθεια τροφίμων και άλλων προϊόντων εξ αποστάσεως (delivery), αύξηση που ανέρχεται στο 2% σε σχέση με πέρυσι. Αντίθετα, μείωση καταγράφεται στην εστίαση, με την επίσκεψη σε εστιατόριο και ταβέρνα να παραμένει στο -38% και το delivery στο -19%. Τα οικονομικά κριτήρια, σύμφωνα και με τα τελευταία στοιχεία, επανέρχονται στις επιλογές των καταναλωτών, καθώς για τους περισσότερους δεν μετράει τόσο η ποιότητα όσο τα χρήματα που δίνουν για την αγορά βασικών ειδών όπως είναι τα τρόφιμα.

Αύξηση της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων

Συγκεκριμένα, από την επεξεργασία των στοιχείων απασχόλησης που παρέχει σε τριμηνιαία βάση η ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι την περίοδο 2000-2020 το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσιάζει αύξηση της απασχόλησης κατά 50,5%, σε αντίθεση με το υπόλοιπο λιανικό εμπόριο το οποίο παρουσιάζει μείωση κατά -8,5%. Πρακτικά το λιανεμπόριο τροφίμων το 2020 απασχολεί σχεδόν 70 με 75 χιλ. περισσότερους εργαζόμενους σε σχέση με το 2000 ξεπερνώντας τις 215 χιλ. άμεσα απασχολούμενους.

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, για το 2019 το λιανεμπόριο τροφίμων αύξησε την απασχόληση του κατά 0,9% σε σχέση με το 2018, δηλαδή κατά 2.100 εργαζόμενους. Η τάση αυτή ήταν αντίστοιχη και για το λοιπό λιανικό εμπόριο παρουσιάζοντας επίσης αυξητική τάση το 2019 με αύξηση κατά 0,9% σε σχέση με το 2018. Εξαιτίας της αύξησης που παρουσιάζει την τελευταία εξαετία το λιανεμπόριο τροφίμων και της ταυτόχρονης μείωσης των άλλων εμπορικών κλάδων, πλέον η απασχόληση του λιανεμπορίου τροφίμων αντιπροσωπεύει πάνω από το 30% συνολικά του λιανικού και χονδρικού εμπορίου, έχοντας σημαντικά μεγαλύτερες πωλήσεις μάλιστα από το λοιπό λιανεμπόριο. Σημειώνεται ότι το λιανεμπόριο τροφίμων το 2019 αντιπροσωπεύει πάνω από το 5% στην συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, ξεπερνώντας κλάδους όπως είναι οι Κατασκευές, οι Τράπεζες, οι Μεταφορές και η Υγεία.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, στο λιανεμπόριο τροφίμων καταγράφεται αύξηση κατά 3,2% το πρώτο εξάμηνο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2019, ενώ αντίθετα το λοιπό λιανεμπόριο καταγράφει μείωση -0,4% το πρώτο εξάμηνο 2020 σε σχέση με το ίδιο εξάμηνο του 2019. Πρακτικά, φαίνεται ότι το λιανεμπόριο τροφίμων αύξησε τις θέσεις εργασίας κατά 7.000 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Η αύξηση αυτή της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων είναι αποτέλεσμα αρκετών παραγόντων με κυριότερη αιτία την πανδημία:

• – Ένα σημαντικό μέρος του προσωπικού των καταστημάτων εντάσσεται στις ευπαθείς ομάδες και με την εμφάνιση της πανδημίας και για την προστασία του μπήκε σε αναστολή εργασίας και επομένως προσλήφθηκε νέο προσωπικό για την αντικατάσταση του. Σημειώνεται ότι κατά κανόνα οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προσφέρουν εργασία σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας.
• – Η αξιοποίηση νέων καναλιών πώλησης όπως π.χ. τα ηλεκτρονικά σουπερμάρκετ, οι τηλεφωνικές παραγγελίες, δημιούργησαν την ανάγκη για επιπλέον προσωπικό για τη διαχείριση, εκτέλεση και παράδοση των παραγγελιών.
• – Τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας, όπως η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων, ο έλεγχος του αριθμού ατόμων στα καταστήματα, η απολύμανση κλπ, δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας.
• – Οι παραπάνω εξελίξεις προκαλούν επιπλέον νέες επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συντήρηση του δικτύου, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν νέες ανάγκες σε υψηλών προσόντων προσωπικού.

Σημειώνεται ότι τα στοιχεία από τις επαναλαμβανόμενες έρευνες καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ δείχνουν ότι το ευρύτερο κοινό αξιολογεί ιδιαίτερα υψηλά τον ρόλο του προσωπικού των σουπερμάρκετ στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Το 75% βαθμολογεί θετικά το προσωπικό, ενώ το 56% δηλώνει ότι το προσωπικό του δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι διαχρονικά το προσωπικό των σουπερμάρκετ αποτελεί ένα από τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του κλάδου. Την περίοδο 2010-2019 σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έρευνας καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ το αγοραστικό κοινό αξιολογεί ιδιαίτερα θετικά τη συμβολή του σουπερμάρκετ στην απασχόληση σε ποσοστά της τάξης του 75%.