Φωτιές Ηλεία 2007: Το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη για τις αποζημιώσεις στους πληγέντες

Φωτιές Ηλεία 2007: Η ειδική έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούνιο του 2010 με θέμα: «Διαδικασίες χορήγησης ενισχύσεων στους πληγέντες από τις πυρκαγιές του 2007» από τον Συνήγορο του Πολίτη, ασχολήθηκε με το θέμα μετά από δεκάδες αναφορές που έγιναν από πολίτες όσον αφορά τον τρόπο χορήγησης των ενισχύσεων, αναφορές που όπως σημειώνεται στην έκθεση συνεχίζονταν ακόμα και τρία χρόνια μετά τις φονικές πυρκαγιές.

Το πόρισμα, τρία χρόνια μετά τις φονικές πυρκαγιές

Οι επιστήμονες που ανέλαβαν τη διερεύνηση των αναφορών, περιγράφουν με λεπτομερή τρόπο τη διαδικασία χορήγησης των 3.000 και των 10.000 ευρώ στους πυρόπληκτους και τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργήθηκαν μετά από πολλούς μήνες καθώς σε πολλές περιπτώσεις άρχισαν να τους ζητούν πίσω τα χρήματα.

Όπως αναφέρεται στο πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη στα άμεσα μέτρα ενίσχυσης των πληγέντων ήταν:

-Η χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης (ύψους: 3000 ευρώ στις οικογένειες των μόνιμων κατοίκων των πυρόπληκτων περιοχών

-Η χορήγηση 10.000 ευρώ για αντικατάσταση οικοσκευής και επισκευής κατοικίας

«Η άμεση καταβολή των προβλεπόμενων οικονομικών ενισχύσεων στους πληγέντες μέσω συγκεκριμένων τραπεζών, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί Δημοσίου Λογιστικού και βάσει υπεύθυνης δήλωσης (με εξαίρεση την ενίσχυση αντικατάστασης οικοσκευής / ανακατασκευής οικίας), καθώς και η εντός έξι μηνών υποβολή στην αρμόδια Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου των απαραίτητων δικαιολογητικών.

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, ως δικαιολογητικό για την πληρωμή αρκούσε σε πρώτη φάση η αίτηση και υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986».

Τι εντόπισε ο Συνήγορος του Πολίτη

Από την εξέταση των αναφορών που έκανε ο Συνήγορος του Πολίτη διαπιστώθηκαν τα εξής:

-H ελλιπής πληροφόρηση των ενδιαφερομένων - δυνάμει δικαιούχων εκ μέρους της διοίκησης.

-Η ασάφεια των όρων που χρησιμοποιούσε η ΚΥΑ.

-Η έλλειψη ασφαλών κριτηρίων για τη βεβαίωση της ιδιότητας του μονίμου κατοίκου, εφόσον απαιτούνταν.

Τους ζητούσαν πίσω τα χρήματα

Στην ειδική έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη αναφέρεται ότι τα προβλήματα αυτά έγιναν αισθητά, όταν μετά τον έλεγχο οι ενδιαφερόμενοι κλήθηκαν να επιστρέψουν την ενίσχυση που εισέπραξαν.

«Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς ενδιαφερομένου, η επίσημη ενημέρωση που του παρεσχέθη από το πιστωτικό ίδρυμα και το Κέντρο Ενημέρωσης Πυρόπληκτων σε ό,τι αφορά το κριτήριο για την υπαγωγή του στους «μόνιμους κατοίκους» ήταν η χιλιομετρική απόσταση του τόπου μόνιμης κατοικίας από τη θέση της πληγείσας περιουσίας. Ότι δηλαδή εδικαιούτο την ενίσχυση, εφόσον η μόνιμη κατοικία του είναι στον ίδιο νομό και σε μέγιστη απόσταση 100 χιλιόμετρα από τον τόπο στον οποίο εκδηλώθηκε η πυρκαγιά».

Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρει ο Συνήγορος, οι πολίτες καταγγέλλουν ότι δεν είχαν καν λάβει γνώση της προϋπόθεσης αυτής. «Ενδεικτικά, πυρόπληκτος πολίτης στην αναφορά του εξέφρασε εντόνως τη διαμαρτυρία του, διότι θεώρησε ότι υπήρξε μεταστροφή της Διοίκησης ως προς τα κριτήρια καταβολής του επιδόματος. Κατά την άποψή του, το κριτήριο της μόνιμης κατοικίας εισήχθη σε μεταγενέστερη φάση. Ως πηγή πληροφόρησής του, υπέδειξε την τηλεφωνική γραμμή εξυπηρέτησης πυρόπληκτων και το φυλλάδιο που υπογράφεται από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης – Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας, με τίτλο «Μέτρα ανακούφισης των πληγέντων & ανασυγκρότησης των πληγεισών περιοχών από τις πυρκαγιές».

Ο Συνήγορος του Πολίτη κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης, διαπίστωσε ότι πράγματι, στο έντυπο αυτό δεν γινόταν αναφορά στην προϋπόθεση της μόνιμης κατοικίας.

Τα δυο βασικά συμπεράσματα

Τα μέτρα που ελήφθησαν για την ενίσχυση των πληγέντων από τις πυρκαγιές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν χωρίς προβλήματα, εφόσον η σχετική πολιτική είχε εξαρχής διευκρινιστεί επαρκώς και είχε παρασχεθεί η απαιτούμενη ακριβής ενημέρωση τόσο των ενδιάμεσων τραπεζών όσο και των πολιτών, αναφέρεται στην ειδική έκθεση.

-Σε ορισμένες περιπτώσεις, λόγω ανακριβούς πληροφόρησης, πολίτες έχασαν το δικαίωμα ενίσχυσης, ενώ σε άλλες, πολίτες των οποίων η περιουσία πράγματι επλήγη από τις πυρκαγιές και εισέπραξαν καλόπιστα οικονομικές ενισχύσεις, κλήθηκαν στη συνέχεια να τις επιστρέψουν, επειδή δεν ήταν μόνιμοι κάτοικοι πυρόπληκτων περιοχών ή είχαν δύο κατοικίες στην πυρόπληκτη περιοχή (κύρια και δευτερεύουσα). Επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ενισχύσεις έχουν ήδη δαπανηθεί για να αποκατασταθούν ζημιές που σχετίζονται με την πυρκαγιά, η επιστροφή του ποσού επιφέρει στους πολίτες ιδιαίτερα δυσμενείς οικονομικές συνέπειες.

-Το πρόβλημα επιτάθηκε διότι κατά την υποβολή των αιτήσεων και την καταβολή των ενισχύσεων, οι πολίτες καλούνταν ουσιαστικά οι ίδιοι να κρίνουν το βάσιμο της αξίωσής τους, ενώ την τελική κρίση θα διατύπωνε η διοίκηση σε μεταγενέστερο στάδιο. Διαδικασία που επελέγη σε μια προσπάθεια ταχείας ανταπόκρισης στις άμεσες συνέπειες των πυρκαγιών. Ωστόσο, κάτω από τις συνθήκες αυτές, οι όροι και οι προϋποθέσεις οικονομικής ενίσχυσης έπρεπε να είναι εξ αρχής σαφείς, η σχετική πληροφόρηση να είναι πλήρης και ακριβής, και να είναι γνωστά αφενός τα δικαιολογητικά που θα απαιτούνταν στη συνέχεια εν όψει του εκ των υστέρων ελέγχου και αφετέρου οι συνέπειες και διαδικασίες αναζήτησης των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.