Η Ανατολική Μεσόγειος επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο Posidonia Sea Tourism Forum 2025

Καθώς το 8ο Posidonia Sea Tourism Forum (PSTF) ετοιμάζεται να υποδεχθεί την παγκόσμια κοινότητα της κρουαζιέρας στο Ηράκλειο Κρήτης τον Μάιο, η προσοχή στρέφεται στην Ανατολική Μεσόγειο - μια περιοχή που βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Μεταξύ των πιο κρίσιμων ζητημάτων είναι ο υπερτουρισμός και η πίεση που ασκείται στο περιβάλλον και στις υποδομές των προορισμών, οι ελλείψεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες που εντείνουν το ρίσκο και την αβεβαιότητα για το μέλλον.

Με κεντρικό θέμα «Μεσόγειος: Επιτακτική ανάγκη για νέα δημοφιλή λιμάνια και προορισμούς», το φετινό Φόρουμ θα συγκεντρώσει τους σημαντικότερους φορείς, στελέχη, ηγέτες του κλάδου και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, με στόχο να αναζητήσουν λύσεις σε αυτά τα πιεστικά ζητήματα. Οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν σε λύσεις και στρατηγικές για να ξεπεραστούν αυτές οι προκλήσεις και να ξεκλειδώσουν νέες ευκαιρίες για βιώσιμη και σταθερή ανάπτυξη.

«Η ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειος είναι αντιμέτωπη με πολύπλοκη δυναμική», δήλωσε ο Γιώργος Κουμπενάς, Πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας, και πρόσθεσε: «Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Γάζα και η κλιμάκωση των κινδύνων για την ασφάλεια στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν συρρικνώσει σημαντικά το αποτύπωμα της κρουαζιέρας σε όλη την περιοχή, θυμίζοντας συνθήκες που είχαν παρατηρηθεί τελευταία μετά την Αραβική Άνοιξη. Βασικές αγορές, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος και τμήματα της Νότιας Τουρκίας, βιώνουν μια αξιοσημείωτη ύφεση».

Παρά τις πιέσεις αυτές, η Ελλάδα έχει επιδείξει ανθεκτικότητα, με ισχυρά στοιχεία ανάκαμψης μετά την πανδημία αλλά και με πολλά υποσχόμενες προβλέψεις.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (Ε.ΛΙΜ.Ε.), η Ελλάδα κατέγραψε 5.490 επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων το 2024, που αντιπροσωπεύουν συνολικά 7.927.709 επισκέψεις επιβατών – αύξηση 260 επισκέψεων κρουαζιερόπλοιων και 924.559 επισκέψεων επιβατών αντίστοιχα, σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η δραστηριότητα homeporting συνεχίζει την ανοδική της πορεία, με τον Πειραιά να αποτελεί την αφετηρία για 635 κρουαζιέρες με 1,1 εκατομμύριο επιβάτες ενώ ακολουθούν η Κέρκυρα, το Ηράκλειο, το Λαύριο και η Θεσσαλονίκη.

Ωστόσο, οι προκλήσεις για περαιτέρω ανάπτυξη παραμένουν. Παρότι η περιοχή ανέκαμψε γρήγορα μετά την πανδημία, η Τουρκία δεν έχει επανέλθει στα προ-COVID επίπεδα, ως δημοφιλής προορισμός κρουαζιέρας. Η μη αναμενόμενη, προς το παρόν, επανέναρξη δρομολογίων στη Μαύρη Θάλασσα, σε συνδυασμό με τη βραδύτερη ανάκαμψη της Τουρκίας, έχουν μειώσει αισθητά και τα δρομολόγια προς τα ελληνικά λιμάνια στο Βόρειο και Ανατολικό Αιγαίο. 

Η ταχύτατα μεταβαλλόμενη δυναμική και οι διαφορετικοί ρυθμοί ανάπτυξης μεταξύ προορισμών της ίδιας περιοχής καθιστούν τον προγραμματισμό δρομολογίων όλο και πιο περίπλοκο. Ένα από τα κεντρικά θέματα του PSTF θα είναι η τάση των εταιρειών κρουαζιέρας να δρομολογούν μεγαλύτερα πλοία στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση. Αν και αυτά τα πλοία προσφέρουν οικονομίες κλίμακας και μεγαλύτερη χωρητικότητα, ασκούν παράλληλα σημαντική πίεση στα λιμάνια και τις τουριστικές υποδομές — ιδιαίτερα όταν καταπλέουν πολλά πλοία ταυτόχρονα. Πολλοί δημοφιλείς προορισμοί, όπως η Σαντορίνη, εφαρμόζουν ήδη ημερήσια όρια επιβατών ή επιβάλλουν ειδικά τέλη, ενώ αρκετά άλλα λιμάνια εξετάζουν παρόμοια μέτρα.

Χωρίς συντονισμένη δράση, οι περιορισμοί που υπάρχουν σε επίπεδο υποδομών θα μπορούσαν να εμποδίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. «Μια ολοκληρωμένη στρατηγική ανάπτυξης είναι πλέον απαραίτητη», δήλωσε ο Αθανάσιος Λιάγκος, Πρόεδρος της Ε.ΛΙΜ.Ε. «Οι επενδύσεις πρέπει να κατευθύνονται τόσο στην επέκταση και τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών λιμένων, όσο και σε μικρότερους αναδυόμενους προορισμούς, αλλά ταυτόχρονα και στη διαφύλαξη της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς, που κατά κύριο λόγο καθιστούν αυτούς τους προορισμούς ελκυστικούς».

Στο πλαίσιο του Φόρουμ, η βιομηχανία θα ζητήσει ενισχυμένη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και του κλάδου, προκειμένου να αναδειχθούν συγκεκριμένοι προορισμοί για βιώσιμη επέκταση. Τα μεγαλύτερα πλοία αναμένεται να συνεχίσουν να κυριαρχούν στον κλάδο, καθιστώντας ζωτικής σημασίας τον εντοπισμό λιμένων με την ικανότητα –αλλά και με τα μέσα και τη φιλοδοξία– να αναβαθμίσουν τις εγκαταστάσεις τους, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο την αυθεντικότητά τους.

«Ως εταιρείες, βλέπουμε τεράστιες δυνατότητες στην Ανατολική Μεσόγειο, πέρα από τους παραδοσιακούς δημοφιλείς προορισμούς», σχολίασε ο Μανώλης Αλευρόπουλος, Αντιπρόεδρος Marine Operations της Celebrity Cruises – Royal Caribbean Group. «Με τις κατάλληλες υποδομές και τη σωστή διαχείριση προορισμών, πολλά λιμάνια που σήμερα χρησιμοποιούνται ελάχιστα θα μπορούσαν να αναδειχθούν ως εμβληματικοί προορισμοί, προσφέροντας τεράστια προστιθέμενη αξία τόσο για τους ταξιδιώτες όσο και για τις τοπικές οικονομίες».

Είναι γεγονός πως σε ολόκληρη την περιοχή υπάρχουν αρκετοί προορισμοί, τόσο ηπειρωτικοί όσο και νησιωτικοί, με σημαντικές δυνατότητες για αναβάθμιση των υποδομών τους ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν μεγαλύτερα πλοία και να προσφέρουν σπουδαίες ταξιδιωτικές εμπειρίες, που ωστόσο παραμένουν αδρανείς και ανεκμετάλλευτοι. Οποιαδήποτε μελλοντική στρατηγική ανάπτυξης θα πρέπει να λάβει υπόψη τις προοπτικές αυτών των προορισμών.

Το PSTF 2025 έχει την υποστήριξη του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου ως Αδαμάντινου Χορηγού, της Περιφέρειας Κρήτης και του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) ως Χρυσών Χορηγών, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς ως Αργυρών Χορηγών, της Celestyal και του Kyvernitis Travel Group ως Χάλκινων Χορηγών, του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης και των Μινωικών Γραμμών ως Χορηγών και του Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου και της Creta Interclinic ως Υποστηρικτών. Επίσημος αερομεταφορέας είναι η SKY express. Το Φόρουμ διοργανώνεται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Τουρισμού και του Δήμου Ηρακλείου και υποστηρίζεται από το Ναυτικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, τη Διεθνή Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA), την Ένωση Μεσογειακών Λιμένων Κρουαζιέρας (MedCruise), την Ένωση Εφοπλιστών Κρουαζιεροπλοίων & Φορέων Ναυτιλίας και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Εφοδιαστών Πλοίων και Εξαγωγέων.