Μιχάλης Παπαγιαννάκης: 11 χρόνια από τον θάνατο του οραματιστή πολιτικού

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, πέθανε στις 26 Μαΐου του 2009, μετά από πολυετή μάχη με τον καρκίνο. Γεννήθηκε στην Καλαμάτα και σπούδασε Νομικά, Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες σε Αθήνα, Μονπελιέ και Παρίσι. Εργάστηκε ως καθηγητής και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού 2, στο Ινστιτούτο Διοίκησης Επιχειρήσεων του Ορσαί και στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο του Μονπελιέ.

Έκανε έρευνες και μελέτες πάνω στη μεσογειακή οικονομία, την ΕΟΚ, την Κινεζική αγροβιομηχανία, την αλιεία στην Ελλάδα και άλλες, για λογαριασμό της ΕΟΚ, της ΓΚΑΤΤ και του ΟΗΕ, από το 1967 ως το 1987. Υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης στο Πάντειο και είχε συνεργαστεί και αρθρογραφήσει στο Βήμα, τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, το Αντί, την Αυγή και τον Πολίτη. Μιλούσε Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά και Ιταλικά.

Ως το 1963 ήταν μέλος της ΕΔΑ. Στη χούντα (1967-1973) εντάχθηκε στη Δημοκρατική 'Aμυνα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΑΡ και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και της Εθνικής Γραμματείας της. Όταν το κόμμα του εντάχθηκε στο Συνασπισμό, ο Παπαγιαννάκης έγινε μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής και εν συνεχεία της Πολιτικής Γραμματείας του, υπεύθυνος του Τμήματος Οικολογία και Ποιότητα της Ζωής. Το 1993 ήταν υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος, ηττήθηκε στην πρώτη ψηφοφορία και στήριξε το Νίκο Κωνσταντόπουλο που τελικά εξελέγη.

Εξελέγη ευρωβουλευτής με το ΣΥΝ στις ευρωεκλογές του 1989, του 1994 και του 1999. Πρωταγωνίστησε στην υιοθέτηση από το ΣΥΝ της θέσης εναντίον της εκτροπής του Αχελώου και στη λήψη απόφασης από την Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΣΥΝ εναντίον της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004, απορρίπτοντας την εισήγηση της πλειοψηφίας της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος.

Τον Ιούλιο του 2001 ήταν μέλος της αντιπροσωπείας του "Χώρου Διαλόγου και Κοινής Δράσης της Αριστεράς" που συμμετείχε στις διαδηλώσεις στη Γένοβα της Ιταλίας όπου τελούνταν η σύνοδος κορυφής των G8. Εκεί εκφώνησε ομιλία με κεντρικό σύνθημα "να επιβάλουμε στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας την παγκοσμιοποίηση της πολιτικής, της δημοκρατίας, των θεσμών, των δικαιωμάτων".

"Είναι δικά μας θέματα αυτά που συζητάτε"

Απόσπασμα από την ομιλία του, ήταν το εξής:

"Ζούμε ιστορικές στιγμές. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες της Ευρώπης και του κόσμου έρχονται σε μια χώρα που δεν είναι η δική τους και ζητούν το δικαίωμα να διαδηλώσουν τη γνώμη τους, τον θυμό τους, τις διεκδικήσεις τους, τα όνειρά τους για όλο τον κόσμο. Οι πολιτικοί ηγέτες μας αμφισβητούν αυτό το δικαίωμα: με ποιο δικαίωμα, μας λένε, έρχεστε να διαταράξετε την ηρεμία των εργασιών μας; Δεν είναι δικά σας θέματα. Μα ακριβώς είναι δικά μας θέματα αυτά που συζητάτε. Και μάλιστα χωρίς να έχετε πράγματι αυτό το δικαίωμα, εσείς! Πότε σας αναγνώρισαν οι πολίτες, οι λαοί, ή ακόμη τα κράτη αυτού του κόσμου τη νομιμότητα να διαχειρίζεστε τις υποθέσεις αυτού του κόσμου, να αποφασίζετε για την οικονομία, για την κοινωνική πολιτική, για τις σχέσεις μας με τη φύση; Πήρατε ωστόσο αυτό το δικαίωμα στο όνομα της ισχύος σας. Πολύ καλά. Ε τότε και εμείς δίνουμε στον εαυτό μας το δικαίωμα να αμφισβητούμε το δικαίωμά σας στο όνομα του αριθμού μας, της ιστορίας μας, των ιδεών μας για τον κόσμο, για όλον τον κόσμο, και για το μέλλον του".

"Αυτό είναι η αληθινή παγκοσμιοποίηση. Δίνετε μια κουτσουρεμένη αντίληψη για τον κόσμο, έναν κόσμο που ενοποιείται από την οικονομία, στην πραγματικότητα από τις επιχειρήσεις και τα χρηματιστήρια, και που απειλείται όλο και περισσότερο από τις αντιφάσεις του, τις κρίσεις του, τις κοινωνικές και οικολογικές καταστροφές του, απέναντι στις οποίες η συλλογική και δημοκρατικά εκφρασμένη βούληση των πολιτών δεν έχει δήθεν καμιά δυνατότητα δράσης. Παίζετε με τη φωτιά και με τις ζωές μας. Εμείς θέλουμε, όπως το έλεγε με τη δύναμη του οράματος και της πρότασής του ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, την πολιτική διεύθυνση της παγκοσμιοποίησης!".

Το 2004 δεν είχε διεκδικήσει επανεκλογή στο ευρωκοινοβούλιο, επιθυμώντας να δραστηριοποιηθεί στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Στο 4ο Συνέδριο του Συνασπισμού (Δεκέμβριος 2004) ήταν ξανά υποψήφιος πρόεδρος του κόμματος, αλλά ηττήθηκε από τον Αλέκο Αλαβάνο.

Στις εθνικές εκλογές του 2007 εκλέχθηκε βουλευτής στη Β' Αθηνών, τρίτος σε σταυρούς μέσα στο κόμμα του.

Αυγή: Έφυγε τη στιγμή που τον χρειαζόμασταν περισσότερο

Στο αφιέρωμά της, η κυριακάτικη Αυγή, γράφει: "Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης έφυγε από κοντά μας το 2009, τη στιγμή που θα τον χρειαζόμασταν περισσότερο παρά ποτέ. Η πρωτοφανής οικονομική κρίση, τα Μνημόνια και η πρώτη φορά που η Αριστερά θα αναλάμβανε τη διακυβέρνηση ήταν πεδία που ο ρόλος και η εμπειρία ενός αριστερού ευρωπαϊστή και οικολόγου διανοούμενου και οικονομολόγου του διαμετρήματος του Παπαγιαννάκη θα ήταν αναντικατάστατος.

Κι άλλο τόσο σημαντικός θα ήταν ο ρόλος του στελέχους της Αριστεράς, του οργανικού διανοούμενου, γιατί ο Μιχάλης υπήρξε υπόδειγμα συνειδητού και μαχόμενου αριστερού, με διαδρομή σε δύσκολα χρόνια και σε δύσκολες καταστάσεις, ένα καύχημα του μικρού κόμματος, του Συνασπισμού, του οποίου ήταν ηγετικό στέλεχος και του οποίου τα χαρακτηριστικά διαμορφώθηκαν με πολύ σημαντική τη συνεισφορά του".