Νέος Ποινικός Κώδικας: Αλλαγές στην έκτιση ποινών - Οι διατάξεις για ανηλίκους, ενδοοικογενειακή βία

Το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τις «τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας» κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή.

Ειδικότερα, το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπει αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα με βασικούς άξονες την επιτάχυνση της Δικαιοσύνης, την αυστηροποίηση των ποινών και ειδικά σε αδικήματα όπως είναι ο εμπρησμός δάσους, την εκτέλεση μέρους των μικροποινών σε κατάστημα κράτησης ή με τη μορφή παροχής κοινωφελούς εργασίας.

Αναλυτικότερα, το υπουργείο Δικαιοσύνης, σε ανακοίνωσή του αναφέρει:

«Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη υλοποιώντας τις προγραμματικές της δεσμεύσεις, προχωρεί σε μείζονα μεταρρυθμιστική παρέμβαση, διπλής κατεύθυνσης:

Α) Αντιμετώπιση της «μικρομεσαίας» εγκληματικότητας με βασικό μέσο την έκτιση των ποινών, που καταπολεμά το αίσθημα ατιμωρησίας και αυξάνει τη ζωτική ανάγκη ασφάλειας του πολίτη.

Β) Επιτάχυνση των διαδικασιών και του χρόνου της ποινικής δίκης, που αποτελεί μέρος του γενικότερου σχεδίου για ταχύτερη απονομή του δικαίου στη χώρα μας.

Επίσης, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις, που αντιμετωπίζουν κρίσιμα θέματα αυξημένου εθνικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος, όπως η οικολογική καταστροφή μέσω των εμπρησμών, η ενδοοικογενειακή βία, η προστασία αλλά και η παραβατικότητα των ανηλίκων.

Τέλος, το Σχέδιο Νόμου ενισχύει τη διαφάνεια της δημόσιας ζωής, διότι θεσπίζει ειδικές ποινικές ευθύνες των Νομικών Προσώπων σε περιπτώσεις δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων προκειμένου να αποσπάσουν αθέμιτα οφέλη».

Έκτιση ποινών

• Αύξηση ανωτάτου ορίου κάθειρξης για κακουργήματα από τα 15 στα 20 έτη.
• Αύξηση του ανωτάτου ορίου κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20) και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη.
• Υφ’ όρον απόλυση με ουσιαστικές και όχι τυπικές προϋποθέσεις, αφού θα εναπόκειται πλέον στην ουσιαστική κρίση του δικαστικού συμβουλίου ανάλογα με την επικινδυνότητα του εγκλήματος και τα ατομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του δράστη, ανεξαρτήτως τυπικών προϋποθέσεων συμπλήρωσης χρόνου κράτησης.
• Σε κάθε περίπτωση, ο καταδικασθείς θα πρέπει να έχει εκτίσει τα 3/5 της ποινής του, δίχως τον ευεργετικό υπολογισμό, για να αποφυλακιστεί ενώ σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, 18 χρόνια.
• Αν υπάρχουν κι άλλες σωρευτικές ποινές που έχουν επιβληθεί, μπορεί να απολυθεί αν έχει παραμείνει στο σωφρονιστικό κατάστημα 20 έτη, ενώ στην περίπτωση περισσότερων ποινών ισοβίων μετά από 25 χρόνια.
• Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται επίσης πως όποιος, μετά την αποφυλάκισή του, συλληφθεί εκ νέου και καταδικαστεί σε φυλάκιση μεγαλύτερη του ενός έτους, μόλις η νέα ποινή γίνει αμετάκλητη, εκτίει αθροιστικά και το υπόλοιπο της προηγούμενης, το οποίο δεν είχε εκτίσει στο παρελθόν.

Επιτάχυνση της ποινικής δίκης

• Άμεση εκδίκαση, χωρίς τήρηση της χρονοβόρας διαδικασίας των συμβουλίων σε σοβαρά κακουργήματα (εμπρησμός δάσους, διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών), όπως και κακουργήματα όλων των ειδικών ποινικών νόμων.

• Περιορισμός των αναβολών της ποινικής δίκης που χορηγεί το δικαστήριο, ανεξαρτήτως αιτίας, σε μία αναβολή ανά υπόθεση.

• Πρόβλεψη υψηλών χρηματικών προστίμων για τους δικομανείς και όσους με δόλιες και προφανώς αβάσιμες μηνύσεις απασχολούν ασκόπως τον μηχανισμό απονομής της δικαιοσύνης .

Προστασία των ανηλίκων

• Το αυξημένο πλαίσιο ποινής που προβλέπεται για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά (άρθρο 82Α ΠΚ) εφαρμόζεται και σε κάθε έγκλημα που στρέφεται σε βάρος ανηλίκου ή προσώπου που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του.
• Θεσπίζεται το ποινικό αδίκημα της στρατολόγησης ανηλίκων με σκοπό την τέλεση αξιόποινων πράξεων.
• Αυστηροποιούνται οι ποινές εγκλημάτων βίας που στρέφονται σε βάρος ανηλίκων ή τελούνται ενώπιον τους (άρθρα 312, 330, 333 ΠΚ άρθρα 6,7 Ν.3500/2006).
• Πρόβλεψη νέων μέτρων αναμόρφωσης, παιδαγωγικού χαρακτήρα, για ανήλικους δράστες, όπως η συμμετοχή σε αθλητικά σωματεία ή η παρακολούθηση ειδικών εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων.
• Ένταξη των ανηλίκων θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας στο προστατευτικό πλέγμα του άρθρου 227 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που θωρακίζει το θύμα κατά τον τρόπο εξέτασης και το προφυλάσσει από επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ψυχική ταλαιπωρία.

Ενδοοικογενειακή Βία

• Θεσπίζεται υποχρέωση των επαγγελματιών (εκπαιδευτικοί, ιατροί, ψυχολόγοι κ.ά) να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με ταυτόχρονη ενίσχυση του πλέγματος προστασίας, από ενδεχόμενες σε βάρος τους κακόβουλες μηνύσεις.
• Δημιουργείται το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας με την ενίσχυση των δημοσίων και ιδιωτικών δομών που τους παρέχουν οικονομική και ψυχολογική στήριξη.
• Εντάσσεται στο προστατευτικό πλαίσιο της ενδοοικογενειακής βίας, κάθε μορφή βίας ή απειλή σε βάρος προσώπου που φιλοξενείται σε δημόσιες ή ιδιωτικές δομές.
• Ενισχύονται τα δικονομικά μέσα των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών (περιοριστικοί όροι) με σκοπό την προστασία των θυμάτων και την πρόληψη υποτροπής των δραστών.