Ποιοι είναι οι Δρούζοι και γιατί το Ισραήλ βομβαρδίζει τη Συρία για να τους προστατεύσει

Δεν έχουν περάσει πολλές ημέρες από τότε που τερματίστηκε η πολεμική σύρραξη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και μια νέα ανάφλεξη παρατηρείται στη Μέση Ανατολή, αυτή τη φορά με αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στη Συρία.

Κίνητρο των νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων, σύμφωνα με όσα επικαλείται επίσημα το Τελ Αβίβ, είναι η ανάγκη προστασίας των Δρούζων, μίας μειονότητας που βρίσκεται κυρίως στην περιοχή Σουέιντα, στα νότια της Συρίας.

Δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν αυτήν την εβδομάδα σε άγριες συγκρούσεις μεταξύ υποστηρικτών της νέας κυβέρνησης της Συρίας και πολιτοφυλακών των Δρούζων στη Σουέιντα. Ο συριακός στρατός επενέβη για να επιβάλει την τάξη, με ακόμα περισσότερους ανθρώπους, κυρίως Δρούζους, να χάνουν τη ζωή τους σε αυτές τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, μια εύθραυστη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών κατέρρευσε.

Οι ΗΠΑ θεωρούν την κατάσταση «ανησυχητική», σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο της Ουάσιγκτον για τη Συρία, Τομ Μπαράκ, και φέρεται να έχουν προτρέψει το Ισραήλ να σταματήσει τις επιθέσεις. Ωστόσο, την Τετάρτη (16/7) το Ισραήλ προειδοποίησε ότι θα εντείνει τις επιθέσεις του, εάν οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις δεν αποσυρθούν από τις περιοχές των Δρούζων.

Ποιοι είναι όμως οι Δρούζοι και γιατί το Ισραήλ ξεκίνησε βομβαρδισμούς στη Συρία για να τους προστατεύσει;

Ποιοι είναι οι Δρούζοι

Οι Δρούζοι είναι μια μουσουλμανική αίρεση που αριθμεί περίπου 1 εκατομμύριο πιστούς, οι οποίοι ζουν κυρίως στη Συρία, τον Λίβανο και το Ισραήλ. Στη νότια Συρία, όπου οι Δρούζοι αποτελούν την πλειοψηφία στην επαρχία Σουέιντα, η κοινότητα, στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, βρέθηκε στο επίκεντρο συγκρούσεων μεταξύ δυνάμεων που υποστήριζαν τον Άσαν και εξτρεμιστικών ομάδων που μάχονταν εναντίον του.

Η παράδοση των Δρούζων βέβαια κατάγεται από πολύ παλιά. Προερχόμενη από την Αίγυπτο τον 11ο αιώνα, η ομάδα αποτελεί ένα παρακλάδι του Ισλάμ που διαφοροποιείται σημαντικά από το κυρίαρχο θρησκευτικό δόγμα, σουνιτικό ή σιιτικό. Η θρησκεία τους βασίζεται σε φιλοσοφικές και μυστικιστικές ιδέες, με επιρροές από τον Νεοπλατωνισμό, τον Γνωστικισμό, τον Ισλαμισμό και τον Χριστιανισμό.

Οι Δρούζοι μιλούν αραβικά, έχουν ισχυρή κοινοτική συνοχή και απαγορεύουν στα μέλη τους να ασκούν προσηλυτισμό. Απαγορεύεται επίσης στα μέλη της κοινότητας να παντρεύονται με άτομα από άλλες θρησκευτικές ομάδες.

Στη Συρία, η κοινότητα των Δρούζων συγκεντρώνεται γύρω από τρεις κύριες επαρχίες κοντά στα κατεχόμενα από το Ισραήλ, Υψίπεδα του Γκολάν, στο νότιο τμήμα της χώρας.

Περισσότεροι από 20.000 Δρούζοι ζουν στα Υψίπεδα του Γκολάν, ένα στρατηγικό οροπέδιο που το Ισραήλ κατέλαβε από τη Συρία κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967, πριν το προσαρτήσει επίσημα το 1981. Οι Δρούζοι μοιράζονται την περιοχή με περίπου 25.000 Εβραίους εποίκους, κατανεμημένους σε περισσότερους από 30 οικισμούς.

Οι περισσότεροι Δρούζοι που ζουν στα Γκολάν αυτοπροσδιορίζονται ως Σύροι και απέρριψαν μια προσφορά ισραηλινής υπηκοότητας, όταν το Ισραήλ κατέλαβε την περιοχή. Σε όσους αρνήθηκαν, δόθηκαν ισραηλινές κάρτες παραμονής, αλλά δεν θεωρούνται Ισραηλινοί πολίτες.

Γιατί οι συριακές δυνάμεις συγκρούονται μαζί τους

Σύμφωνα με το CNN, μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ο νέος πρόεδρος της Συρίας, Άχμεντ αλ-Σαράα (ή αλ Τζολάνι όπως ήταν το όνομά του ως τζιχαντιστής πολεμιστής), δεσμεύτηκε για συμπερίληψη όλων των μειονοτήτων της χώρας στο νέο κράτος και ορκίστηκε να προστατεύσει όλες τις ποικιλόμορφες κοινότητες της Συρίας.

Ωστόσο, οι σουνιτικές εξτρεμιστικές δυνάμεις που είναι πιστές σε αυτόν, συνέχισαν να αντιμετωπίζουν βίαια τις θρησκευτικές μειονότητες.

Τον περασμένο Μάρτιο, εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας κατασταλτικής επιχείρησης εναντίον Αλαουιτών - στην οποία ανήκε ο Άσαντ - στη δυτική πόλη της Λαττάκειας, ενώ τον Απρίλιο, συγκρούσεις μεταξύ φιλοκυβερνητικών ενόπλων δυνάμεων και πολιτοφυλακών Δρούζων οδήγησαν σε τουλάχιστον 100 νεκρούς.

Ένα βασικό ζήτημα που επιδεινώνει τις σχέσεις μεταξύ της νέας κυβέρνησης της Συρίας και των Δρούζων είναι το αίτημα για αφοπλισμό των πολιτοφυλακών των Δρούζων ως προϋπόθεση για την ενσωμάτωσή τους.

Ο Αλ-Σαράα, που επιδιώκει να διαλύσει τις επιμέρους ένοπλες παρατάξεις και να φτιάξει έναν νέο, ενιαίο συριακό στρατό, δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει συμφωνία με τους Δρούζους, οι οποίοι επιμένουν σθεναρά να διατηρήσουν τα όπλα και τις ανεξάρτητες πολιτοφυλακές τους.

Η τελευταία σύγκρουση με τους Δρούζους

Οι Δρούζοι, μερικοί από τους οποίους αντιτάχθηκαν στην αυταρχική διακυβέρνηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ, παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι στον αλ-Σαράα, έναν ισλαμιστή ηγέτη με τζιχαντιστικό παρελθόν. Έχουν εκφράσει ανησυχίες για τον αποκλεισμό ορισμένων ηγετών τους από τις διαδικασίες εθνικού διαλόγου του αλ-Σαράα και την περιορισμένη εκπροσώπηση στη νέα κυβέρνηση, η οποία περιλαμβάνει μόνο έναν Δρούζο υπουργό.

Λίγες ώρες αφότου ο συριακός στρατός εισήλθε στη Σουέιντα, το προπύργιο των Δρούζων, την Τρίτη 15 Ιουλίου, ο υπουργός Άμυνας της Συρίας, Μουρχάφ Αμπού Κούσρα, κήρυξε «εκεχειρία» μετά από συμφωνία με άγνωστους ηγέτες της κοινότητας και δήλωσε ότι η στρατιωτική αστυνομία παρατάσσεται «για να ρυθμίσει τη στρατιωτική συμπεριφορά και να λογοδοτήσει στους παραβάτες».

Ωστόσο, την Τετάρτη (16/7), το συριακό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι «ομάδες παράνομων» επανέλαβαν τις επιθέσεις τους στις κυβερνητικές δυνάμεις, προκαλώντας αντίποινα, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SANA.

Γιατί παρεμβαίνει το Ισραήλ

Την Τρίτη (15/7), το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ «έχει δεσμευτεί να αποτρέψει την πρόκληση βλάβης στους Δρούζους στη Συρία λόγω της βαθιάς αδελφικής συμμαχίας με τους Δρούζους πολίτες μας στο Ισραήλ και των οικογενειακών και ιστορικών δεσμών που έχουν με τους Δρούζους στη Συρία».

Περίπου 130.000 Ισραηλινοί Δρούζοι ζουν στο Κάρμηλο και τη Γαλιλαία στο βόρειο Ισραήλ. Σε αντίθεση με άλλες μειονότητες εντός του Ισραήλ, οι Δρούζοι άνδρες άνω των 18 ετών έχουν ενταχθεί στον ισραηλινό στρατό από το 1957 και συχνά ανέρχονται σε υψηλόβαθμες θέσεις, ενώ πολλοί χτίζουν καριέρες στην αστυνομία και τις δυνάμεις ασφαλείας.

Επίσης, σύμφωνα με το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού, η ισραηλινή κυβέρνηση είχε μονομερώς κηρύξει μια ζώνη αποστρατιωτικοποίησης (buffer zone) στη νότια Συρία που «απαγορεύει την εισαγωγή δυνάμεων και όπλων».

Η συριακή κυβέρνηση έχει απορρίψει την κήρυξη αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης από το Ισραήλ και, μαζί με τη διεθνή κοινότητα, έχει επανειλημμένα καλέσει το Ισραήλ να σταματήσει τις στρατιωτικές ενέργειες στα νότια της χώρας, που παραβιάζουν την κυριαρχία του.

Νωρίτερα την Τρίτη (15/7), ένας πνευματικός ηγέτης των Δρούζων, ο Χικμάτ Αλ-Χίτζρι, ζήτησε διεθνή προστασία από «όλες τις χώρες» για να «αντιμετωπίσουν την βάρβαρη εκστρατεία» της συριακής κυβέρνησης και των συμμάχων της «χρησιμοποιώντας όλα τα δυνατά μέσα».

«Αντιμετωπίζουμε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εξόντωσης», δήλωσε ο Αλ-Χίτζρι σε βιντεοσκοπημένη δήλωση.

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά των Δρούζων. Μια ανακοίνωση που εξέδωσαν άλλοι ηγέτες, χαιρέτισε την παρέμβαση της συριακής κυβέρνησης στη Σουέιντα και κάλεσε το κράτος να επιβάλει την εξουσία του. Κάλεσε επίσης τις ένοπλες ομάδες στην πόλη να παραδώσουν όπλα στις κυβερνητικές δυνάμεις και να ξεκινήσει διάλογος με τη Δαμασκό.

Τι μέλλει γενέσθαι

Από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, το Ισραήλ έχει κατασχέσει περισσότερα εδάφη στη Συρία και έχει εξαπολύσει επανειλημμένα επιθέσεις στη χώρα, με δηλωμένο στόχο την αποτροπή κινδύνων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ασφάλειά του.

Φαίνεται πως η τωρινή παρέμβασή του, με αφορμή τους Δρούζους, είναι μια ακόμα προσπάθεια του Τελ Αβίβ να εδραιώσει και να επεκτείνει το αποτύπωμά του στη Συρία, υπό τη νέα κυβέρνηση.

Τον Μάιο, ο αλ-Σαράα δήλωσε ότι οι έμμεσες συνομιλίες που είχαν ξεκινήσει με το Ισραήλ, είχαν ως στόχο να τερματίσουν τις ισραηλινές επιθέσεις. Αλλά αυτό δεν έχει συμβεί.

Ο Νετανιάχου έχει αναφερθεί στο παρελθόν στη νέα κυβέρνηση της Δαμασκού ως «εξτρεμιστικό ισλαμικό καθεστώς» και απειλή για το κράτος του Ισραήλ. Τον Μάιο, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι ο πρωθυπουργός είχε ζητήσει από τον Τραμπ να μην άρει τις κυρώσεις κατά της Συρίας, λέγοντας ότι φοβόταν πως αυτό θα οδηγούσε σε επανάληψη των γεγονότων της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς επιτέθηκαν στο Ισραήλ.

Τα νέα πλήγματα του Ισραήλ στη Συρία περιπλέκουν επίσης τις προσπάθειες του αλ-Σαράα να εδραιώσει την εξουσία του στη χώρα και να προωθήσει μια πιθανή συμφωνία ομαλοποίησης, ως νίκη για την κυριαρχία της Συρίας και τον λαό της.

Παράλληλα, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια νέα στρατιωτική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή με άγνωστα αποτελέσματα.